انرژی

چین در دو دهه گذشته نفوذ اقتصادی، سیاسی و امنیتی خود را در خاورمیانه گسترش داده و تمرکز ویژه‌ای بر تأمین امنیت انرژی ، تنوع‌بخشی به روابط اقتصادی و تقویت حضور فناوری و دیپلماسی منطقه‌ای دارد. اگرچه اولویت راهبردی پکن همچنان حل مسئله تایوان است، اما از طریق همکاری‌های امنیتی، فروش تسلیحات و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، نفوذ خود را در خاورمیانه افزایش داده و به‌دنبال مقابله با نفوذ آمریکا و حفظ توازن قدرت در منطقه است.

«مشخص کردن آمار دقیق بسیار دشوار است و در این حوزه هم همچون سایر حوزه‌ها به دست آمار دقیق بسیار دشوار است. ضرر و زیان ناشی از قطعی برق چندگونه است. یکی از این مسائل عدم‌النفع است. زمانی گاز یا برق صنایع سنگین قطع شود، می‌توان فهمید که تولید صنایعی نظیر فولاد، پتروشیمی و ... چقدر افت داشته است.»

پرسش اساسی این است که چرا جامعه ما پرمسئله است؟ مگر مسائل به یک باره ایجاد می‌شوند؟ پاسخ در برخی عواملی است که به آن توجه نکرده‌ایم. آنان از یک سو ایراد می‌گیرند که چرا دولت به مسئله زنان و فیلترینگ و سیاست خارجی می‌پردازد؟ باید برود کمبود برق و قیمت دلار را حل کند ولی هم‌زمان خودشان جز به این موضوعات آن هم به شکل ویران‌گر به مسئله دیگری نمی‌پردازند.

در شرایط فعلی، هفته‌ای ۲ روز با قطعی برق بنگاه‌های تولیدی صنعتی مواجهیم. بنابراین، بنگاه‌های اقتصادی ما با نیمی از ظرفیت خود کار می‌کنند. اگر تعطیلی‌ها را هم حساب کنیم، احتمالا بنگاه‌های اقتصادی ما کمتر از ۱۸۰ روز واقعی، کار خواهند کرد. این قطعی برق و گاز برای بنگاه‌های تولیدی صنعتی دیده و اعمال می‌شود، چه برسد به بنگاه‌های خدماتی. ممکن است این موضوع قابل توجیه و توصیه باشد که مردم به جای ساعت ۱۰ شب، ۷ شب خرید کنند، اما وقتی بنگاه تولیدی و اقتصادی را تعطیل می‌کنند و می‌گویند کار نکند و کارگر‌ها بیکار شده و تولید متوقف شود، دیگر، بخش خدمات که به اندازه بخش تولید حائز اهمیت به نظر نمی‌رسد.

سخنگوی شرکت ملی گاز ایران گفت: مصرف گاز خانگی از ۶۷۰ میلیون مترمکعب گذشت و رکورد جدیدی خلق کرد.

درحال‌حاضر حدود ۹۵ درصد خانه‌های ایران به شبکه گاز سراسری وصل است. این در حالی است که نیاز خانگی به گاز تنها برای وسایل گرمایشی است که دولت‌های پس از انقلاب می‌توانستند به جای هزینه هنگفت برای گازکشی منازل، نیاز گرمایشی منازل را با برق تأمین کنند. به گفته این کارشناس ایجاد این حجم خط لوله انتقال گاز چیزی نزدیک به ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار هزینه داشته که رقم بسیار گزافی است.

متاسفانه، برنامه هفتم، جمع اشتباهات ۶ برنامه قبلی در حوزه انرژی است و در پایان زمان آن، بالای ۵۰ درصد برق جهان به انرژی تجدیدپذیر تعلق خواهد داشت. برنامه ریزی در حوزه انرژی بر عهده مردم نیست، بر عهده مسئولان است. دولت چهاردهم باید مردم را از گناهکار بودن در برابر تهمت مسئولین کشور برای پرداخت یارانه سنگین انرژی و یا مصرف زیاد، تبرئه کند. مدیریت انرژی به معنی مدیریت تولید بیشتر نفت، گاز و برق نیست. اگر به این موضوعات توجه نکنیم، فقط بحران تبدیل به ابر بحران انرژی می‌شود.

«درحال حاضر مهم‌ترین مسئله کشور بحث ناترازی انرژی و کمبود حامل‌های انرژی است. متاسفانه این ناتزازی در بخش‌های کشاورزی و صنایع مشکل آفرین شده است و همه این مشکلات برای تامین انرژی مصارف خانگی ایجاد شده است. متاسفانه هدر رفت انرژی در کشور زیاد است و باید جلوی این هدر رفت را به شیوه‌های مختلف بگیریم. از سوی دیگر صنایع نیز باید در بحث تامین انرژی خودکفا شوند.»

انرژی این پرتو‌ها حدود ۴۰ ترالکترون ولت (TeV) یا ۴۰ هزار برابر انرژی نور مرئی است.

وزیر نفت از افزایش تولید نفت گاز در کشور خبر داد و در عین حال گفت که میزان ذخایر سوخت نیروگاهی که دولت چهاردهم تحویل گرفت بسیار کمتر از میزان آن در دوره مشابه سال ۱۴۰۲ است.

رئیس کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه دولت در حال حاضر بحثی بر افزایش قیمت بنزین ندارد، گفت: افزایش قیمت در کمیسیون انرژی در این دوره و دوره قبل مطرح شد، اما رای نگرفت.

قائم پناه معاون اجرایی رئیس‌جمهور گفت: ناترازی‌هایی وجود دارد چه در بخش سوخت چه گاز و چه برق. رئیس جمهور تدبیر می‌کند که این مشکلات را در کوتاه‌ترین مدت یا در سال آینده رفع شود و ما شاهد خاموشی‌هایی که موجب آزار و اذیت مردم می‌شود نباشیم.

فرارو-عبدالله باباخانی کارشناس بین المللی انرژی گفت: «انحصار‌های انرژی ‌های فسیلی نباید در حوزه انرژی ‌های تجدیدپذیر تکرار شود ما باید یک منطقه اقتصادی ویژه برای انرژی ‌های تجدیدپذیر در نظر بگیریم.»

هاشم اورعی، رئیس اتحادیه انرژی ایران به فرارو گفت: «ما دیگر نباید از واژه ناترازی استفاده کنیم. استفاده از واژه ناترازی برای حوزه انرژی و نه فقط برق مثل این است که یک بیمار با سرطان پیشرفته را بیماری ارزیابی کنیم که کسالت مختصری دارد. وقتی می‌گوییم ناترازی گویی مسئله خاصی نیست و در کوتاه مدت حل شود. باید به سمت استفاده از واژه بحران برویم. من وضعیت امروز انرژی کشور را کمتر از بحران نمیبینم.»

عبدالله باباخانی گفت: «دستوری که آقای رئیس جمهور در حوزه مازوت و قطعی برق دادند، به لحاظ حفاظت از جان شهروندان، دستور درستی بود، شکی نیست که باید دستور مشابهی هم برای بنزین غیراستانداردی که در ماشین‌ها هم میریزیم صادر شود. اما بعد از این چه می‌کنیم؟ ما حدود ۲۵ مگاوات برق کسری داریم که ممکن است تابستان سال بعد به ۳۰ گیگاوات هم برسد. گاز هم در زمستان اگر ۳، ۴ روز سرمای مداوم داشته باشیم ممکن است بالای ۴۰ درصد کسری داشته باشیم. صنایع پتروشیمی ما هم کمبود گاز و برق دارند که اگر مشکل انرژی را حل نکنیم به ورشکستگی می‌رسیم.»

متاسفانه دور باطلی که پیش بینی می‌شد، دولت در این حوزه به آن مبتلا شود، رخ داد و می‌بینیم که اگر قرار باشد نیروگاه‌ها با همان سوخت‌های آلاینده ادامه کار دهند، ضرر و زیان زیادی در فصل زمستان و به ویژه در سایه وارونگی هوا رخ خواهد داد و اگر کار نکند، کمبود برق دامنگیر بخش خانگی و صنعت می‌شود. در سال‌های اخیر هم دیدیم که بار‌ها برق بخش صنعت، قطع شد. به طور کلی، اتفاق مذکور، یک بار مالی برای اقتصاد ایران ایجاد خواهد کرد. در هیچ کجای جهان، برق بخش صنعت را قطع نمی‌کنند یا زمانبندی قطع برق تعیین نمی‌کنند. بخش صنعت است که ارزش افزوده و سود اقتصادی ایجاد می‌کند و اگر بخش صنعت نباشد، اقتصاد کشورمان نمی‌گردد، اما ما متاسفانه در تمام سال‌های گذشته شاهد بودیم که دولت‌ها برای جلب رضایت آراء عمومی، تلاش می‌کردند که مردم را در ظاهر امر راضی نگه دارند.

ایران در بخش‏ انتقال فرآورده برق و گاز معادل ۱۹۵/۰۰۰/۰۰۰ بشکه نفت خام در سال یعنی حدود نیم میلیون بشکه در روز اتلاف انرژی دارد که در مجموع مقدار انرژی اتلافی در سال ۱۴۰۰ معادل ۰۰۰/۰۰۰/ ۵۹۷ بشکه نفت خام است که با فرض ۸۰ دلار برای هر بشکه نفت خام، ارزش انرژی اتلافی قبل از رسیدن به دست مصرف‏ کننده نهایی عدد تقریبی ۴۸ میلیارد دلار است.

ذکر این نکته بسیار مهم است که بدانیم؛ علت اینکه حجم صادرات نفت دولت تقریبا دو برابر نیرو‌های مسلح است، اما درآمد آن کمتر از نیرو‌های مسلح در بودجه دیده شده، به این نکته برمی‌گردد که بخشی از درآمد ارزی دولت از محل صادرات نفت برای واردات کالا‌های اساسی با نرخ پایین اختصاص می‌یابد، اما نرخ تسعیر دلار برای نیرو‌های مسلح حدود ۵۵ هزار تومان در نظر گرفته شده است.

باباخانی با اشاره به وعده عباس علی آبادی وزیر نیرو در حوزه نصب ۵۰ هزار مگاوات انرژی ‌های تجدیدپذیر تا ۵ سال آینده، گفت: «این برنامه ریزی و دورنما داشتن به این معنا نیست که بگوییم ۵۰ هزار مگاوات انرژی تجدید پذیر اضافه می‌کنیم، حقیقت این است که کل منطقه خلیج فارس هم نمی‌تواند در ۵ سال چنین وعده‌ای را محقق کند، باید اعداد و ارقام را با دقت و واقع بینی بررسی کنیم. کشور ایران، شرایط خاص خود را دارد و باید ببینیم چگونه از انرژی ‌های تجدید پذیر استفاده کنیم که به مصیبت انرژی ‌های فسیلی دچار نشویم و در عین حال باید با مردم نیز مشارکت اقتصادی داشته باشیم»