فاطمه سیارپور

باز هم بر طبلِ ممنوعیت قلیان‌کشیدن زنان در قهوه‌خانه‌ها کوفته شد. نزدیک به ده‌سال است که مسئولان عزمشان را جزم کرده‌اند تا جلویِ ورود زنان قلیان‌کِش به قلیان‌سراها و سفره‌خانه‌ها را بگیرند.

شاید پیش از یکی‌دو دهه اخیر تنها تبلیغات کلیه بود که روی در و دیوار دیده می‌شد. اما حالا بعد از سال‌ها تبلیغات متعددی برای فروش یا اجاره بخشی از بدن به چشم می‌خورد؛ از فروشِ کبد گرفته تا فروش تخمک و حتی اجاره رحم. اجاره رحمِ میان همه این‌ها اما ما را بیش‌تر با چالش روبرو می‌کند؛ اجاره رحم با کدام قانون؟ در کدام مبحث اخلاقی؟ با چه نوع اجازهِ شرعی؟

کم نیستند زنان و دخترانی که تجربه آزار و اذیت در خیابان را داشته‌اند. آزار و اذیت‌هایی همراه با متلک‌شنیدن، نگاه‌های خیره و منظوردار یا حتی لمس بدنی. خیلی از زنان و دختران در مواجهه با چنین اتفاقی سکوت را ترجیح می‌دهند. تعداد معدودی از آن‌ها هم سعی می‌کنند واکنشی کلامی نشان دهند. اما چه سکوت و چه واکنش نتوانسته این نوع از خشونت جنسی نسبت به زنان را در جامعه ما کاهش دهد.

چند روز پیش رئیس انجمن علمی مامایی ایران از کاهش تمایل زنان به فرزندآوری سخن گفت. ناهید خداکرمی عوامل مختلفی را برای این موضوع نام برده است. به گفته او فضا و تبلیغات زنان را تنها برای فرزندآوری و بزرگ‌کردن کودک نشان می‌دهند؛ این مسئله زنان ما را دچار تنش و مقاومت در برابر فرزندآوری کرده است.

سال 2003 فیلمی به‌نام لبخند مونالیزا (Mona Lisa Smile) ساخته شد که با نگاهی انتقادی به نقش زنان در سال‌های 1953 آمریکا می‌پردازد. این فیلم که ساخته مایک نیوول است، تلاش دارد که نشان دهد آنچه که در خانواده و سیستم آموزشی به زنان یاد داده می‌شود، نقشی ساخته شده و آن‌چیزی نیست که به‌راستی زنان باید به آن عمل کنند.

در حال حاضر متخصصان تغذیه در مطب‌های خود، سرِ شلوغی دارند، از سوی دیگر با جستجوی دو کلمه رژیم غذایی در موتورهای جستجو با هزاران سایت مواجه می‌شویم که ادعاهای متفاوتی مثلاً کاهش چند کیلو وزن در کمتر از یک ماه را طرح می‌کند؛ همه این‌ها را که کنار هم می‌گذاریم، با یک آشفته‌بازار مواجه می‌شویم که از یک طرف بسیار وسوسه‌انگیز بوده و از سوی دیگر رعایت آن‌ها عوارضی مانند ریزش مو، کاهش قدرت دفاعی و تضعیف سیستم عمومی بدن را در پی دارد.

اگر نگاهی به اشکال امروزین پوشش در جامعه ایران بیاندازیم، روند تصاعدی استفاده از رنگ‌های بیشتر و همینطور لباس‌هایی با طرح‌هایی به اصطلاح "سنتی" را می‌بینیم که در زنان و مردان (و بیشتر در زنان) خود را نشان داده است. انعکاس این امر را می‌توان در ازدیاد مغازه‌هایی که با اسامی مختلف به توزیع لباس‌هایی با اشکال سنتی می‌پردازند، دید.