قیمت دلار حواله در معاملات نیما درحالی هماکنون، سهشنبه، در کانال ۶۴ هزار تومان نرخ خورده است که در ابتدای تشکیل دولت چهاردهم این نرخ در کانال ۴۵هزار تومان بود. بانک مرکزی و وزارت اقتصاد با استدلال کاهش رانت تصمیم به افزایش قیمت دلار نیما گرفتند و از ماهها قبل با افزایش مداوم نرخ دلار نیما در تلاش برای نزدیک کردن قیمت ارز نیما و آزاد بودند.
بازار ارز تجاری از ۲۴ آذرماه آغاز شد و از این پس تخصیص و رفع تعهد تمام ارز اشخاص باید در مرکز مبادله ارز و طلای ایران انجام شود و از اول بهمن ماه نیز شرکتهای صادر کننده محصولات پتروشیمی، پالایشی، فولادی، فلزات اساسی رنگین و فراوردههای نفتی موظف به عرضه ارز صادراتی خود در این بازار هستند.
«با حذف ارز نیمایی ورود کالاهای قاچاق بیشتر خواهد شد چراکه اگر کالایی قبلا به دلیل اختصاص ارز نیمایی به لحاظ قاچاق و ورود غیرقانونی صرفه اقتصادی نداشت از حالا به بعد به دلیل قطع سهمیه ارز حالا به نظر سودمند خواهد رسید و قاچاقچیان بیشتر از قبل دست به کار خواهند شد کما اینکه الان هم دست به کار هستند.»
دکتر وحید شقاقی شهری در گفتوگو با فرارو تحلیل کرد:
دولت چهاردهم باید اول دلار بازار آزاد را بپذیرد، منظور این است که ما نمیتوانیم از واقعیت فرار کنیم. دلار بازار آزاد وجود دارد و زندگی همه ما با دلار بازار آزاد، تنظیم میشود. دلار بازار آزاد، علامت دهنده اقتصاد ایران است. سایر نرخهای ارز، دنباله رو بازار آزاد هستند و ایراد این است که دولت هنوز بازار آزاد را نپذیرفته و میگوید بازار آزاد ارتباطی به من ندارد.
«اگر چه تصمیم بانک مرکزی برای حذف ارز نیمایی ممکن است در بلندمدت به شفافیت بیشتر بازار ارز کمک کند، اما پیامدهای کوتاهمدت آن، بویژه در شرایط تورمی و فشار بر معیشت عمومی، نیازمند بررسی دقیق و شفافیت بیشتر در اجرای آن است.»
بر اساس اعلام بانک مرکزی معادل دلاری میانگین موزون نرخ معاملات انجام شده در بازار ارز تجاری امروز ۵۹ هزار و ۶۴۷ تومان کشف قیمت شد.
برخی کارشناسان حذف ارز نیمایی را در شرایط تورمی کنونی کشور، اقدامی غیرمنطقی میدانند و بر این باورند که این تصمیم بدون برنامهریزی مناسب میتواند به افزایش هزینههای واردات و نوسانات ارزی منجر شود. تحلیلگران تأکید میکنند که سیاستهای بانک مرکزی از سال ۱۴۰۱ به تثبیت نرخ ارز معطوف بوده، اما تصمیمات اخیر نشاندهنده تغییر رویکرد به سمت افزایش نرخ ارز رسمی و وابستگی به سازوکارهای جدید است.
رسیدن قیمت دلار در بازار آزاد به کانال ۷۰ هزار تومان طی روزهای اخیر باعث شده تا حساسیتهایی نسبت به احتمال تغییر قیمت کالاها در برخی بازارهای موازی، بخصوص بازارهایی با ماهیت سفتهبازی مثل طلا، خودرو و مسکن ایجاد شود. البته بازارهای خودرو و مسکن به دلیل قرار گرفتن در رکود، ظرفیتی برای رشد سنگین ندارند.
بنابر اعلام بانک مرکزی، با راهاندازی بازار ارز معاملات تجاری، از روز شنبه ۲۴ آذر، صادرکنندگان در سامانه نیما میتوانند با نرخ توافقی معاملات خود را انجام دهند. این تصمیم به معنی حذف نرخ ارز نیمایی از شنبه هست.
با توجه به کاهش تعداد رفع تعهدکنندگان ارزی با نرخ نیما، آن هم نرخ نیمایی که هر روز به نرخ اشخاص (نرخ نزدیک به بازار غیر رسمی) نزدیک میشود.
اتفاقی که در حدود یک ماه گذشته رخ داد بیشتر در خصوص یک برند تلفن همراه بود، اما به نظر میرسد که به دلیل عدم برخورد به موقع شاهد گسترش این مدل از گران فروشی و حیف و میل ارزی در سایر برندها نیز هستیم.
بانک مرکزی درخصوص تخصیص یا تمدید ثبتسفارش ارز نیمایی و ارز اشخاص، اطلاعیهای صادر کرد.
سازمان توسعه تجارت ایران در بخشنامهای موضوع حذف ارز نیمایی از ۷ ردیف تعرفه پارچه را ابلاغ کرد.
دبیر اسبق انجمن واردکنندگان تلفن همراه، گفت: به نظر میرسد باید اعلام شود که گوشیهای آیفون و مدلهای s و z سامسونگ مشمول ارز حاصل از صادرات هستند و یا اگر قانوناً اجازه واردات کالای بالای ۶۰۰ دلار محدود به عدم دریافت ارز نیمایی است از تخصیص ارزی آن برای سایر مدلهای بالای ۶۰۰ دلار نیز جلوگیری شود.
طبق اعلام سازمان توسعه تجارت محل ارز واردات انواع گوشت قرمز از گروه کالایی ۲۱ (ارز از محل تالار اول) به گروه کالایی ۲۲ (ارز از محل تالار دوم) تغییر کرد که بر اساس گفتههای قائم مقام وزیر جهادکشاورزی تغییر ارز مربوط به گوشت منجمد است که کاربری صنعتی و رستورانی داشته و نقش مستقیمی در تنظیم بازار ندارد.
ارز نیمایی برای واردات گوشت قرمز و چای حذف شد.
مصطفی تنها، سخنگوی انجمن صنعت تایر ایران در خصوص کمبود عرضه تایر در بازار گفت : تولید و توزیع تایر در کشور کماکان طبق روال گذشته ادامه دارد؛ اما عدهای به علت تفاوت شدید نرخ ارز نیمایی و آزاد، تایرهای دولتی موجود در بازار را جمعآوری کرده و به کشورهای همسایه قاچاق میکنند.
اختلاف ۷۰ درصدی نرخ ارز نیما با بازار آزاد، کنترل نرخ را مشکل و صرفاً رانت میسازد. اگر اصرار بر ۴۲۰۰ جدید (۲۸۵۰۰) برای کالاهای اساسی دارند، آن را تثبیت، ولی نرخ نیما و آزاد را به هم نزدیک کنید.
همزمان با روی کار آمدن فرزین بهعنوان رئیس جدید بانکمرکزی و اصرار بر تثبیت نرخ دلار نیمایی در رقمی بالغ بر ۲۸هزار و ۵۰۰تومان فضای دادوستدها متشنج شد و اغلب سرمایهگذاران به صفوف سنگین فروش پیوستند. تعیین قیمت دستوری برای دلار نیمایی و فاصلهگرفتن این نرخ از بازار آزاد تبعات سنگینی برای شرکتها و به دنبال آن سهامداران به همراه خواهد داشت.
سیدکمال سیدعلی معاون اسبق ارزی بانک مرکزی در گفتگو با فرارو
سیدعلی با تاکید بر اینکه با اجرای برجام دلار ظرفیت کاهش قیمت تا ۲۴ هزار تومان را نیز دارد، ادامه دارد: از سویی باید این نکته را در نظر گرفت کاهش قیمت دلار نباید طوری باشد که برای صادرکننده این امر با زیان همراه باشد، زیرا کاهش چشمگیر نرخ دلار به ضرر صادر کننده خواهد شد که این موضوع خود تبعات بسیاری دارد، بنابراین این مسئله را نیز باید مد نظر قرار داد، اما به هر حال با ادامه مذاکرات دلار نیز میتواند کاهش بیشتری را تجربه کند.