گوزن زرد ایرانی

 تلاش‌های مستمر و هماهنگ برای حفظ و احیای گوزن زرد ایرانی ، امیدواری‌ها را برای نجات این گونه ارزشمند از خطر انقراض افزایش داده است.

تصمیم گرفته شده از طریق تکثیر در اسارت این حیوان را از انقراض نجات بدهد. دشت ناز ساری، جزیره اشک ارومیه، منطقه حفاظت شده دنا و جزیره کبودان تعدادی از این سایت‌ها هستند.

آیین رهاسازی ۱۰ راس گوزن زرد ایرانی ، توسط اداره محیط زیست خوزستان و انجمن‌های مردم نهاد و مردم و جوامع محلی در پارک ملی دز برگزار شد. در این آیین ۱۰ راس گوزن زرد که از سایت تکثیر شهرستان ارسنجان استان فارس زنده‌گیری شد در پارک ملی دز در محدوده روستای فندی آلبوحمدان هف‌تپه شهرستان شوش رهاسازی شد.

در گذشته گمان می‌رفت گوزن زرد ایرانی به کلی منقرض شده است، اما در سال ۱۳۳۴ معلوم شد تعدادی از آن‌ها در جنگل‌های اطراف رودخانه دز و کرخه باقی مانده‌اند. این گونه منحصر به فرد با جثه‌ای کشیده و بلند و شاخ‌های زیبا در سال‌های اخیر توانسته است خود را با سازگاری ظریفی از خطر انقراض نجات دهد. گوزن زرد ایرانی که گاهی نیز به سبب پراکنش آن در منطقه، «بین‌النهرین» نیز نامیده می‌شود، نادرترین گونه گوزن و از نظر جثه دومین آن بعد از گوزن قرمز در ایران و منطقه مدیترانه است. هم اکنون از این گونه در حالت نیمه اسارت در چند نقطه ایران حفاظت میشود، و تعداد آن در سال‌های اخیر کمی رو به افزایش یافته و امید است که بتوان دوباره این گونه را به طبیعت وحشی معرفی کرد.

گوزن زرد ایرانی زیرگونه‌ای از گوزن زرد است که از گونه‌های نادر جهانی محسوب می‌شود. به دلیل کاهش جمعیت این گونه نادر در دهه‌های گذشته طرح‌هایی برای تکثیر و پرورش آن جهت جلوگیری از خطر انقراض این گونه با ارزش جهانی اجرا شده است. یکی از این طرح‌ها مرکز تکثیر و پرورش گوزن زرد ایرانی پارک ملی دریاچه ارومیه در مجتمع رشکان ارومیه است. سایت تکثیر و پرورش گوزن زرد ایرانی پارک ملی دریاچه ارومیه در سال ۱۴۰۱ و مساحتی بالغ بر شش هکتار در مجتمع رشکان احداث شده است. تولد سه گوزن زرد ایرانی در بهار سال ۱۴۰۲ نشان از وضعیت مطلوب زیستی این گونه نادر در پارک ملی دریاچه ارومیه است. جمعیت گوزن زرد ایرانی حال حاضر در این مرکز پرورش و تکثیر ۱۱ راس است. علاوه بر این در جزایر اشک و اسپیر نیز به ترتیب ۲۴ و ۵ راس گوزن زرد ایرانی زیست می‌کنند.

شهند گفت: در راستای اجرای برنامه ملی حفاظت از این گونه در معرض خطر انقراض، سال گذشته ۶ رأس گوزن زرد ایرانی از دشت" ناز ساری" به پارک ملی دریاچه ارومیه و مرکز تکثیر و احیاء این گونه در رشکان با ترکیب جنسی ۴ ماده و ۲ نر منتقل شده است که با تولد ۳ رأس گوزن زرد ایرانی از ابتدای سال جاری تاکنون، تعداد این گونه ارزشمند حیات وحش در این سایت به ۹ رأس افزایش پیدا کرده است.

گوزن زرد شاخدار ایرانی از نظر حفاظتی از سوی سازمان بین‌المللی حیات وحش جز گونه‌های در معرض انقراض می‌باشد. درحال حاضر در سایت احیا، تکثیر و پرورش گوزن زرد شاخدار ایرانی در شهرستان ارسنجان با زاد و ولدهای انجام شده تعداد این گونه نزدیک به ۸۰ راس می‌باشند.

تولد نخستین گوساله گوزن زرد ایرانی در روز‌های گذشته، نشانگر سازگاری این گونه با محیط و شرایط مطلوب زیستی آن‌ها در این سایت پارک ملی دریاچه ارومیه است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان غربی با بیان اینکه با شروع فصل زادآوری گوزن‌ها، پایش و کنترل وضعیت زیستگاه آن‌ها شدت یافته است، گفت: محیط‌بانان و دامپزشکان پارک ملی دریاچه ارومیه به‌صورت شبانه‌روزی، وضعیت زیستی و سلامتی آن‌ها را پایش می‌کنند و شرایط مطلوبی برای زادآوری گوزن‌ها و رشد گوساله‌ها وجود دارد.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ارسنجان گفت: همه تمهیدات لازم برای فراهم شدن شرایط امن و ایمن زیست گوزن زرد ایرانی در سایت ارسنجان پیش بینی شده است.

گوزن زرد ایرانی از شوکا بزرگ‌تر و از مرال کوچک‌تر است؛ اما در برخی ویژگی‌ها به شوکا و مرال شباهت دارد.

در سال جاری اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران در۳ مرحله ۱۴ راس گوزن زرد (۶ راس گوزن نر و ۸ راس گوزن ماده) را زنده گیری نموده و به ۲ مرکز در استان‌های آذربایجان غربی و لرستان انتقال داده است. پناهگاه حیات وحش دشت ناز تعداد ۵۴ راس گوزن زرد را در خود جای داده است و با توجه به توان زیستی منطقه تا پایان سال ۱۵راس گوزن زرد دیگر نیز به عرصه‌های طبیعی کشور انتقال داده می‌شود. شرایط آب و هوایی سازگار و سازش محیطی خوب باعث شده، سالانه شاهد افزایش ۲۰ درصدی جمعیت گوزن زرد ایرانی در پناهگاه حیات وحش دشت ناز باشیم.

دریاچه ارومیه که از دریاچه های مهم ایران است دچار بی‌آبی شده است. این عکس روایتی‌ست فصیح از احیای «دریاچه ارومیه» و نجات « گوزن زرد ایرانی ». دریاچه ارومیه خشک شد و گوزن‌ها زیر نمک مدفون شدند.

گوزن زرد ایرانی زیرگونه‌ای از گوزن زرد است که در آستانه انقراض قرار داشت اما با تمهیدات انجام شده از خطر انقراض در ایران نجات یافت. در یکی از تلاش‌های انجام شده برای نجات این گونه در حال انقراض، ۵ راس گوزن بالغ از سایت تکثیر و احیای گوزن زرد ایرانی در منطقه قلارنگ استان ایلام زنده گیری شد تا در مناطق حفاظت شده پارک ملی دز و کرخه در استان خوزستان رهاسازی شوند. این اقدام به منظور حفظ و تولید مثل و افزایش جمعیت این گونه حیوانی در خوزستان انجام شده است. تعداد ۴ راس گوزن در پارک ملی دز و یک راس در پارک ملی کرخه رهاسازی شد.

گوزن زرد ایرانی زیرگونه‌ای از گوزن زرد است که در آستانه انقراض قرار داشت، اما با تمهیدات انجام شده از خطر انقراض در ایران نجات یافت. در یکی از تلاش‌های انجام شده برای نجات این گونه در حال انقراض، ۵ راس گوزن بالغ از سایت تکثیر و احیای گوزن زرد ایرانی در مناطق مانشت و قلارنگ استان ایلام زنده گیری شد تا در مناطق حفاظت شده پارک ملی دز و کرخه در استان خوزستان رهاسازی شوند. این اقدام به منظور حفظ و تولید مثل و افزایش جمعیت این گونه حیوانی در خوزستان انجام شده است. جنگل‌های کرخه و دز زیستگاه اصلی گوزن زرد به شمار می‌آیند. در حال حاضر در منطقه کرخه ۸ راس گوزن زرد ایرانی به صورت محصور و در منطقه دز ۱۶ راس گوزن به صورت آزاد زندگی می‌کنند. پارک ملی کرخه در حوزه شهرستان شوش و پارک ملی دز در حوزه جغرافیایی دزفول و شوشتر قرار دارد.

طی روز گذشته و امروز شش رأس گوزن زرد ایرانی در پارک ملی دز و کرخه رهاسازی شد. به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان، زیستگاه و خاستگاه اصلی گوزن زرد ایرانی جنگل‌های دز و کرخه هستند، به منظور افزایش گوزن‌های زرد ایرانی در این دو منطقه حفاظت شده خوزستان، مجوز انتقال ۱۷ راس گوزن زرد ایرانی به پارک ملی دز اخذ شده است. روز گذشته ۵ رأس گوزن زرد ایرانی در پارک ملی دز و امروز چهارشنبه ۱۸ آبان یک رأس گوزن زرد ایرانی در پارک ملی کرخه و رهاسازی شد.

شش راس گوزن زرد برای انتقال و نگهداری در جزیره اشک ارومیه، طبق پروتکل های سازمان دامپزشکی و حفاظت محیط‌ زیست توسط کارکنان پناهگاه دشت ناز ساری زنده گیری شد. گوزن زرد دارای دو گونه ایرانی و اروپایی است که نوع ایرانی آن منحصر به زیستگاه های کشورمان است.

هفت راس گوساله گوزن زرد ایرانی از اوایل سال ۱۳۹۸ در پناهگاه حیات وحش دشت ناز ساری متولد شدند. گوزن زرد ایرانی از نظر ارزش حفاظتی جزء گونه‌های در معرض خطر انقراض سازمان بین‌المللی حفظ حیات وحش قرار دارد. پناهگاه حیات وحش دشت ناز ساری با حدود ۵۵ هکتار وسعت مرکز اصلی تکثیر در اسارت زیرگونه در آستانه انقراض گوزن زرد ایرانی است.