با کوچک‌ترین مشکل، بلافاصله به سراغ خزانه ارزی می‌رویم و اقدام به واردات می‌کنیم

فرارو- رئیس سابق هیات امنای صندوق ذخیره ارزی گفت: «علت این واردات بی رویه این است که ما پول نفت را در اختیار داریم و با کوچک ترین مشکلی که برای ما به وجود می آید بلافاصله به سراغ خزانه ارزی می رویم و اقدام به واردات می کنیم. در حالی که ممکن است با ده درصد این هزینه ها بتوانیم مشکل تولید داخلی را حل نماییم و کافی است که ما فقط به تولید اهمیت بدهیم که ظاهرا کسی به این موضوع فکر نمی کند.»

هیات دولت در نشست اخیر کارگروه تنظیم بازار، به تخصیص 24 میلیارد دلار برای واردات 20 قلم کالای اساسی رای مثبت داد. این واردات 24 میلیارد دلاری قرار است آب بر آتش گرانی‌های اخیر بريزد و قیمت کالاهای اساسی را به نوعی متعادل کند. به گفته مسئولان دولتي اين گراني‌ها به دلیل کمبود برخی اقلام در بازار رخ داده است، موضوعی که ريیس کمیسیون طرح تحول اقتصادی مجلس به صراحت آن را رد می‌کند و می‌گوید: ما در کشور کمبودی به لحاظ اقلام اساسی نداریم که دولت بخواهد از طریق واردات، قیمت‌ها را کنترل کند!

بایزید مردوخی رئیس سابق هیات امنای صندوق ذخیره ارزی در گفتگو با فرارو گفت: «ما اطلاعی از کم و کیف موضوع نداریم. مثلا اگر یک کمبود اساسی در بازار وجود داشته باشد دولت برای تنظیم بازار چاره ای جز واردات ندارد. هنگامی که ما یک جمعیتی را عادت داده ایم که همه چیز را همیشه داشته باشند با این جمعیت چکار می توان کرد. شما ناگزیر به واردات هستید و این روش از ابتدا غلط بوده است.»

این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: «چه زمانی به مردم گفته شده که با همین موجودی بسازند. این موضوع که ما با امکانات موجود خود بسازیم در اقتصاد ما فراموش شده است. در کدام زمینه ما با امکانات خود ساختیم. این همه افرادی که از سیستم بانکی وام گرفته اند 80 درصد آنها توان بازپرداخت ندارند. لذا مردم به هر قیمتی هر چیزی را می خواهند.»

وی اظهار داشت: «من این کار دولت را به عنوان یک اقدام اشتباه یا یک راهکار کوتاه مدت تایید نمی کنم. من می گویم صحبت درباره این موضوع اطلاعات می خواهد. یعنی اگر یک کمبود اساسی در اقتصاد کشور و در زمینه اقلامی که قصد واردات دارند وجود دارد؛ این واردات قطعا یک راهکار کوتاه مدت است و شاید مشکلی هم نباشد؛ گرچه من عرض کردم که مشکل ما بنیادی تر از این موضوع است.»

مردوخی که یکی از موثرترین چهره های برنامه ریزی در چهار دهه اخیر ایران است گفت: «ما جامعه ای مصرفی داریم که به هر قیمتی همه چیز را می خواهد و برای امروز هم می خواهد. آیا تاکنون تلاشی شده که گفته شود ما قصد داریم برای سرمایه گذاری تولیدی در کشور بیاییم این کمبود سیستم بانکی را به گونه ای دیگر جبران کنیم. برویم از IMF و بانک جهانی وام بگیریم که سرمایه گذاری شکل بگیرد. آیا اصلا این حرف تا حالا زده شده است؟ یا آیا تا کنون کسی گفته بیاییم پس انداز ملی را با سیاست های خاصی بالا ببریم و راه سرمایه گذاری و تشکیل سرمایه در اقتصادمان را باز و مشکلات را رفع کنیم.»

وی خاطرنشان ساخت: «تنها مشکلی که به نظر همگان در مراجع تصمیم گیری می رسد مشکل مصرف است که می خواهند به سرعت و به هر قیمت مشکل مصرف را برطرف کنند؛ ولی کسی به این راحتی درباره مشکل سرمایه گذاری و مشکل تولید فکر نمی کند و راه حلی هم ندارد.»

وی توضیح داد: «من اساسا درباره کل نظام اقتصادی کشور صحبت می کنم که یک بخش عمده آن مردم هستند و بخش دیگر آن سیاست گذاران و مراجع تصمیم گیری شامل دولت و مجلس می باشد.»
 
مردوخی درباره راهکارهای موجود برای رفع این مشکلات گفت: «باید مطابق برنامه توسعه اقدام کرد. ما برنامه چهارم توسعه را داشتیم که همه چیز را پیش بینی کرده بود و برنامه پنجم توسعه که متاسفانه فقط به مشکلات اداری پرداخته است.»

رئیس سابق هیات امنای صندوق ذخیره ارزی گفت: «اقتصاد ما تقریبا تمام بیماری های شناخته شده در علم اقتصاد مدرن را دارد و من نمی دانم چرا به بیماری هلندی چسبیده ایم. مشکلات در همه حوزه های اقتصادی ناشی از بی تصمیمی، غفلت و یا تصمیم گیری های نادرست است که ما آن را در همه حوزه ها می بینیم. از توزیع عادلانه درآمد گرفته تا توسعه و رشد اقتصادی، تورم و بیکاری که در همه اینها مشکل داریم.»

وی ادامه داد: «به خصوص بیکاری که درد و مرضی است که بهتر است همه روی آن متمرکز شوند و علاجی برای آن پیدا کنند. این نسل جوانی که از دانشگاهها بیرون می آید هیچ زمینه اشتغالی برای آن ها فراهم نیست و هیچ معلوم نیست چه آینده ای در دو، پنج یا ده سال آینده پیش روی اقتصاد ما است.»

وی افزود: «ما یک چشم انداز بلندمدت بیست ساله داریم که این موضوع یک مزیت بزرگی بود که ما تصور می کردیم مطابق آن عمل می شود و برای تحقق این چشم انداز برنامه ریزی خواهد شد؛ اما متاسفانه اکنون کسی اصلا به آن عنایتی ندارد و در هیچ بخشی از اقتصاد ایران مطالعه ای صورت نگرفته که بگویند برای رسیدن به اهداف چشم انداز در آن بخش ها چه باید کرد و جای تعجب است که گاهی استناد می کنند و می گویند که در چشم انداز پیش بینی شده که مثلا ما بیست هزار از فلان کالا را تولید کنیم در حالی که اصلا در چشم انداز چنین چیزی وجود ندارد.»

وی تصریح کرد: «اکنون استنادهای نادرست به آمارهای نادرست اضافه شده است.»

مردوخی با بیان اینکه واردات بی رویه به تولید کشور و در نتیجه اشتغال آسیب وارد می کند گفت: «علت این واردات بی رویه این است که ما پول نفت را در اختیار داریم و با کوچک ترین مشکلی که برای ما به وجود می آید بلافاصله به سراغ خزانه ارزی می رویم و اقدام به واردات می کنیم. در حالی که ممکن است با ده درصد این هزینه ها بتوانیم یک مشکل تولید داخلی را حل نماییم و کافی است که ما فقط به تولید اهمیت بدهیم که ظاهرا کسی به این موضوع فکر نمی کند.»

وی تصریح کرد: «البته به لحاظ حرف و شعار از تولید دم زده می شود اما آنچه که باید به برنامه، راهکار و نقشه راه تبدیل شود من تاکنون ندیدم که کاری صورت گرفته باشد.»

مردوخی درباره علت این موضوع که کسی به تولید داخلی بها نمی دهد گفت: «علت آن همان اقتصاد نفتی است و چون واردات از تولید آسانتر است و ما هم به اندازه کافی پول ناشی از فروش نفت داریم کسی دیگر به تولید فکر نمی کند.»

وی در پایان تاکید کرد: «این شیوه ظاهرا نوعی مدیریت سریع انجام کارها است ولی این موضوع تنها به دلیل وجود پول نفت است.»