تلفيق زيبايي و پوشش اسلامي مساله‌يي است كه در ميان كشورهاي اسلامي مدت‌هاست زنان اين جوامع را درگير خود كرده است.
زناني كه بنا به دستورات ديني، معتقد به حجاب اسلامي و پوشاندن مو و بدن خود هستند و در عين حال نمي‌خواهند آنچه در بازار مد و لباسهاي روز براي زنان به ميان مي‌آيد را از دست بدهند. زيباپوشي و ميل به زيبا نمايان شدن از اميال هميشگي انسان‌ها بوده و زن و مرد نمي‌شناسد.
زنان اما در اين ميان با محدوديت‌هايي كه در پوشش‌هاي اسلامي برايشان وجود دارد نمي‌توانند به هر لباس و پوششي روي آورند. جوامع اسلامي از شرق دور، خاورميانه و كشورهاي آفريقايي گرفته تا مسلمانان اروپا و امريكا همه در يك مساله اشتراك دارند و آن پوشش اسلامي زنان است. اما اين مساله در هر كشوري بنا به عرف و رسوم خاص آن كشور متفاوت است.
همه اين زنان سعي در بهتر و زيباتر ظاهر شدن در جامعه دارند با رعايت حدود حجاب اسلامي. امروزه در بسياري از كشورها مانند تركيه، اندونزي، تايلند، مصر و مالزي به موازات در نظر گرفتن قوانين اسلامي درباره پوشش‌هاي زنانه، بهره‌گيري از آخرين تحولات در دنياي مد و لباس نيز در طراحي پوشش‌هاي اسلامي براي زنان مورد توجه قرار گرفته است. مالزي از كشورهاي پيشرو در برپايي نمايشگاه‌هاي مد و لباس اسلامي است.
از سال 2008 نخستين نمايشگاه‌ها را برگزار كرده و نمايشگاه‌هايي را هم در كشورهايي چون امارات متحده عربي، اندونزي و موناكو به همت سازمان حمايت از مد اسلامي برگزار كرده است. اما در برخي كشورها همچنان سنت‌هاي قديمي حكمفرماست.
چين، عراق، سوريه، سودان و برونئي از جمله اين كشورها هستند كه پاي مد و لباسهاي روز كمتر به آنجا رسيده و همچنان طبق سنت‌هاي قديمي خود لباس مي‌پوشند.
در سال‌هاي اخير شاهد تحولات عظيمي در اين عرصه بوده‌ايم چراكه در اين سال‌ها بسياري از طراحان مشهور و صاحبنام در زمينه طراحي مد لباس در تلاش بوده‌اند تا با طراحي و به نمايش گذاشتن لباسهاي مختلف و بسيار زيبايي كه براساس قوانين حاكم بر جوامع اسلامي تهيه مي‌شوند در سبك زندگي زنان مسلمان تغييرات قابل توجهي را به وجود آورند.
در سال‌هاي اخير لزوم طراحي و برگزاري نمايشگاه براساس ويژگي‌هاي اسلامي مورد توجه بسياري از طراحان دنياي مد و لباس قرار گرفته است.
بسياري از دختران جوان مسلمان ضمن ابراز علاقه به پيروي از مدهاي زيبا، معتقدند كه پيروي از مد روز مانع رعايت حجاب آنها نخواهد شد. پوشش زنانه؛ بحثي كه از ديرباز مساله‌يي با حواشي مخصوص به خود در جوامع اسلامي بوده و هست.
زنان ايراني از ديرباز بر اساس قوانين ديني و عرفي جامعه، به پوشاندن خود مي‌پرداختند؛ پوششي كه در عصرهاي مختلف در اين كشور شكل و شمايلي متفاوت به خود گرفته و در هر دوره‌يي يك نوع لباس براي آنان در نظر گرفته مي‌شد. برخي لباسها برگرفته از سنت ايراني بود و برخي بر اساس سنت اعراب.
اوايل قرن بيستم لباسهاي مد اروپا و كشورهاي غربي هم وارد عرف جامعه شده بود و زنان ايراني با شمايلي شبيه به اروپاييان در خيابان‌ها و شب‌نشيني‌ها ظاهر مي‌شدند. پس از پيروزي انقلاب اسلامي در سال 57، پوشش زنان رنگ و روي ديگري به خود گرفت و رعايت حجاب اسلامي در همه اماكن عمومي تبديل به قانون شد.
پوشش زنان در دهه 60 كه نخستين دهه پس از پيروزي انقلاب بود با آنچه امروز در اماكن عمومي شاهدش هستيم تفاوتي دارد از زمين تا آسمان. دختران امروز پوشش اسلامي را در قالب رنگ‌ها و طرح‌هاي شادي مي‌خواهند كه شايد از نگاه دختران سه دهه پيش پوششي نادرست تلقي مي‌شد. آنچه در اين بين اهميت دارد، قالب است كه اسلامي است.
و چه بهتر كه اين قالب زيباتر از قبل در جامعه ظاهر شود. ايران‌فشن يا همان فشن اسلامي موسسه‌يي است با هدف ترويج زيبايي‌هاي پوشش اسلامي با برگزاري دوره‌هاي آموزش مدلينگ يا همان اصطلاح خودشان «بهپوشي».
بهپوشاني از سراسر كشور گرد هم آمده‌اند تا با تمرين‌هاي پياپي بتوانند به دور از مشكلات و موانع شرعي و عرفي در قالب طرحي نو، مد و فشن را به جوانان كشور ارائه دهند؛ فشني كه پسوند اسلامي بودن را يدك مي‌كشد و براي ارائه اين قالب متفاوت، برنامه‌يي درخور زنان و دختران كشورهاي اسلامي دارد.
مانكن‌ها در همه جاي دنيا با استانداردهاي خودشان سعي در نشان دادن اين لباسها دارند و ما به نحوي سعي در نشان دادن وجهي ديگر از پوشش اسلامي داريم كه اين وجوه نه‌تنها هيچ مغايرتي با دين اسلام ندارد، كه بر اساس احاديث و روايات، كت واك يا همان مدل راه رفتن روي استيج را به روش اسلامي تدارك ديده‌ايم.
برنامه‌يي كه از سوي يك گروه ايراني اجرا ميشود و قرار است براي نخستين بار هم به همت مسوولاني كه دستي در مد و لباس دارند، در ايران برگزار شود. تركيه كشور همسايه، قطر كشور اسلامي و ژاپن كشوري كاملا غيراسلامي و فرسنگ‌ها دور از ايران از جمله كشورهايي بودند كه خواستار برگزاري اين شوي متفاوت اسلامي در كشورشان شده‌اند.
تركيه، با درصد جمعيت بالاي مسلمانان، همواره در برپايي نمايشگاه‌هاي مد و لباس گام نخست را برداشته و شوي لباسهاي اسلامي هم يكي از چندين شوي مد و لباس در اين كشور بوده است؛ شويي كه فقط لباسهاي مدل‌ها پوشيده بوده و بقيه مسائل مانند همه فشنشوها پيش مي‌رفت.
با وجود اين، تركيه از طرفداران اين نوع فشن اسلامي با كت واكي متفاوت با استاندارد جهاني شده و از دست‌اندركاران اين برنامه دعوت كرده است تا در كشورش به اجراي برنامه‌هايشان بپردازند تا همچنان رتبه نخست را در برگزاري شوي لباس، آن هم از نوع اسلامي، داشته باشد.
قطر نيز در ميان كشورهاي اسلامي به جمع طرفداران اين برنامه پيوسته؛ برنامه‌يي كه طراحش يك ايراني است و مسلمانان منطقه با راضي كردن طراح آن به برگزاري نخستين اجراي آن در كشورشان، سعي در ثبت آن به نام خود دارند.
كشورهاي اسلامي همسايه همواره برگزاركننده شوهاي لباس غربي و اسلامي بوده‌اند و آنچه آنان را به سمت اين فشن متفاوت سوق مي‌دهد، تغييراتي است كه طراح مجموعه در نحوه برگزاري آن داده و آن را به فشني كاملا اسلامي بدل كرده است.
بر آن شديم كه سري به مجموعه بزنيم. شنيدن حرف‌هاي طراح فشن از پشت تلفن كافي نبود. ديدن بهپوش‌ها از نزديك و كت واك متفاوت آنان هم خالي از لطف نبود.
شريف رضوي، طراح جوان فشن اسلامي، از اهداف موسسه براي راه‌اندازي اين برنامه چنين مي‌گويد: «هدف ما برگزاري نمايشگاه مد و لباسي با نمونه‌هاي زنده بود. نمونه‌هايي با پوشش كاملا اسلامي. ما در اين بين به ريزه‌كاري‌هايي دقت كرده‌ايم تا هيچ رفتاري خارج از شرع و عرف جامعه نداشته باشيم. كت واك اسلامي نمونه‌يي از اين تغييرات مثبت است. طراحان لباسي كه با ما در ارتباط‌اند طراحان ايراني و غيرايراني چون افغان و تاجيك هستند كه با وقوف كامل بر فرهنگ و تاريخ ايراني، طرح مي‌زنند و ارائه ايده مي‌كنند. اين طراحان داخل يا خارج از ايران به سر مي‌برند.»
بهپوشي به جاي مدلينگ «بهپوش» واژه‌يي است معادل مانكن كه در همه جاي دنيا به كار مي‌برند. ايران‌فشن از اين عنوان براي دختران و پسران خود استفاده نمي‌كند. آنها فرق مانكن و بهپوش را در تفاوت‌هاي اخلاقي‌اي مي‌دانند كه براي هنرجوهايشان قائل هستند.
«اصل قضيه شايد يك چيز است. نشان دادن لباسها و پوشش‌هاي جديد با طراحي‌هاي جديد و مد روز. اما مانكن‌ها در همه جاي دنيا با استانداردهاي خودشان سعي در نشان دادن اين لباسها دارند و ما به نحوي سعي در نشان دادن وجهي ديگر از پوشش اسلامي داريم كه اين وجوه نه‌تنها هيچ مغايرتي با دين اسلام ندارد، كه بر اساس احاديث و روايات، كت واك يا همان مدل راه رفتن روي استيج را به روش اسلامي تدارك ديده‌ايم؛ اتفاقي كه در هيچ كشور اسلامي تاكنون رخ نداده است و از زماني كه كشورهاي اسلامي و همسايه از سايت ما بازديد كرده‌اند و مشروح برنامه‌هايمان را ديده‌اند، اشتياق بالايي به اجراي اين برنامه و فشن اسلامي در كشور خودشان دارند.»
زيبا بودن در ايران متفاوت است رضوي، بومي‌سازي استانداردها و استفاده از خلاقيت و مفاهيم هنري را از راه‌هاي ايرانيزه كردن استانداردهاي فشن جهاني مي‌داند. به عقيده او، جامعه ايراني خصوصا زن‌هاي ايراني تفاوت‌هاي عمده‌يي با جامعه و زنان اروپايي و غربي دارند. تفاوت‌هاي فيزيكي، فرهنگي و حتي باورهاي دروني آنها.
«ما هيچ‌گاه درصدد اين نبوديم كه لباس‌هايي با سايز جهاني را بر تن دخترانمان كنيم. از قديم‌الايام فيزيك زنان ايراني با زنان اروپايي تفاوت داشت. ما استانداردهاي ايراني را از تاريخ هنر و فرهنگ خودمان گرفتيم. درباره آقايان اشتراك زيادي وجود دارد اما درباره زنان كار سخت ميشود و تفاوت زياد. در ايران زيبا بودن متفاوت است. معيارهاي زيبايي اشتراكاتي دارد و اختلافاتي. از ميان قاب‌هاي مجسمه‌ها، نقاشي‌ها و تاريخ هنر ايراني به استانداردهايي رسيديم كه درباره زنان ايراني از قديم‌الايام تا به امروز صدق كرده و مي‌كند. ما با توجه به سلامت عمومي و استانداردهاي خودمان بايد جلو برويم. اگر صرفا بر اساس استانداردهاي جهاني پيش رويم، زنان ما لااقل بايد از سلامت جسماني خود بگذرند.»
ظاهرا اين استانداردها با كاري پژوهشي با عنوان شناسايي ريشه‌هاي عقيدتي - فرهنگي در زمينه پوشش از 10 سال پيش آغاز شده بود و از چهار سال گذشته شروع به فعاليت كرده است.
اساس كار بر تغييراتي است كه روي يكسري از استانداردهايي كه در اين زمينه وجود دارد و با فرهنگ ايراني- اسلامي سازگار نبوده و بومي نشده بود، انجام شد، مثل سايزها و فرهنگ زيبايي‌شناسي ما كه با كشورهاي غربي تفاوت زيادي دارد.
استانداردهاي مدل‌ها و مانكن‌ها در سراسر دنيا در موسسه‌يي به نام AMIسنجيده ميشود. اما همه اين معيارها بر اساس كشورهاي غربي است و با كمي تغيير در ايران به سرانجام مي‌رسد.
رضوي از سختگيري‌هاي انتخاب 20 بهپوش از ميان پنج هزار داوطلب مي‌گويد: «از وقتي فراخوان اينترنتي روي سايت رفت، بالاي پنج هزار درخواست به دستمان رسيد. اين پروسه از يك سال و نيم پيش آغاز شده بود كه با توجه به فيلترهاي متفاوتي كه داشتيم تنها 20 نفر موفق به كسب امتيازات لازم براي ورود به اين دوره‌هاي شدند.
داوطلبان با ارسال مشخصات خود، ما را به انتخاب بهپوشان داراي استاندارد نزديك مي‌كردند. پس از انتخاب و مراجعه حضوري، براي شروع دوره‌هاي تئوري و عملي آماده مي‌شدند. آموزش‌ها هيچ هزينه‌يي براي بهپوشان ندارد.
كساني كه به رتبه‌هاي يك و دو مي‌رسند، آموزش‌هايشان كاملا رايگان است و درباره بقيه هنرجويان فقط بخش تئوري هزينه دارد كه اگر علاقه‌مند به موضوع باشند با پرداخت هزينه كلاس‌ها برايشان برگزار ميشود. برخي دوره‌ها هم آنلاين و مجازي برگزار ميشود كه كاربران با اكانت خودشان وارد مي‌شوند و مطالب را دريافت مي‌كنند.
اصول اوليه را در جلساتي كه هفته‌يي دو جلسه سه ساعته طي يك ماه و پس از آن دوره عملي و آموزش‌هاي جهاني و اسلامي به بهپوشان آغاز ميشود. نفرات منتخب بايد اساسنامه‌يي كه تنظيم شده بود را تاييد و امضا كنند.
اين بخش كار مهم‌تر از استانداردهاي فيزيكي بود و آن چيزي نبود جز پايبندي به اصول اخلاقي ما. در وهله اول شخصيت بهپوش است كه بيننده را جذب مي‌كند. بهپوشان ما صرفا روي سن ظاهر نمي‌شوند تا الگوي پوشش براي زنان شهر و كشورشان باشند.
اين بهپوش‌ها بايد بتوانند به عنوان نمادي از دختر ايراني در سطح جامعه خود ظاهر شوند و اين ميسر نمي‌شود مگر اينكه خودشان باور داشته باشند كه مي‌توانند الگوي رفتاري هم‌نسلان خويش باشند.»الگوي اخلاقي شدن در كنار الگوي پوشش از اولويت‌هاي ايران فشني‌هاست. اين را از لابلاي حرف‌هاي بهپوش‌ها هم مي‌توان شنيد.
اغلب دختراني‌اند در فاصله سني 20 تا 30 سال و از خانواده‌هاي مذهبي و شهرهاي مختلف. بهپوشان بندرعباسي و تربت‌جامي هم در ميان تهراني‌ها به چشم مي‌خورند. ناهيد كه از كرج براي شركت در اين دوره‌ها به تهران مي‌آيد، علاقه بيش از حدش از او يك بهپوش ساخته.
از اعتقادات مذهبي خود و خانواده‌اش مي‌گويد: «شخصا علاقه زيادي به فشنشوها داشتم. اما برايم مهم بود جايي كه قرار است بهپوش شوم، مرا در مسير اعتقاداتم پيش ببرد. من به عنوان يك دختر چادري قطعا داشتن پوشش اسلامي برايم از واجبات است. خانواده‌ام در ابتدا مخالف بودند اما وقتي ميثاقنامه موسسه را ديدند راضي به ثبت‌نام من شدند. ما بهپوشان با گذراندن دوره اخلاق در موسسه، نه تنها ترويج‌دهندگان زيبايي پوشش بين مردم هستيم، بلكه بايد الگوي اخلاقي تمام و كمال براي همسن و سالان خود به شمار آييم. احترام و تقابل با فرهنگ‌هاي ديگر از اهداف ما است. ما با كسي سرجنگ نداريم. ديگران در هر فرهنگ و تفكري بايد به واسطه جذابيت‌هاي ما سراغ فرهنگ ما بيايند. ما با الگو قرارگرفتن سعي در جذب حداكثري افراد از هر فرهنگ و تفكري داريم.»
كت واك بر اساس احاديث و روايات احاديث و رواياتي كه در دين اسلام درباره زنان و جزييات نحوه رفتارشان آمده كم نيستند. بلند نخنديدن زنان يا راه رفتن آنان بدون حركات بدني و بدون صداي كفش از جمله اين قوانين است. قوانيني كه كت واك اسلامي در خود نهفته دارد. راه رفتن بهپوش‌ها روي سن بدون صداي كفش‌شان و بدون حركات بدن و با نگاهي مستقيم و پرهيز از نگاه در چشمان بيننده.
اين تغييرات در نحوه راه رفتن بهپوشان براي كشورهاي اسلامي تدارك ديده شده است. كشورهايي كه زنان بايد از نجابت رفتاري خاصي برخوردار باشند تا در زمره زنان الگو قرار بگيرند. چه الگوي رفتاري در جامعه و چه الگوي پوشش در يك سالن مد.
رضوي با برشمردن تفاوت‌هاي استانداردهاي اسلامي و جهاني اظهار داشت: «ما با تحقيقاتي كه در اين چند سال داشتيم سعي در گنجاندن اين جزييات در نحوه پوشش و برخورد بهپوشان مان داشتيم. جذابيت‌هاي وابسته به جنسيت، در كت واك جهاني كه مدل‌ها بر اساس استانداردهاي آن روي سن راه مي‌روند، از نخستين معيارهاي آن است. نحوه راه رفتن مدل‌ها در كشورهاي ديگر به يك ترتيب است و همه بايد از آن پيروي كنند. حتي مدل نگاه كردن و حركاتي كه به بدن هنگام راه رفتن مي‌دهند جزو قوانين غيرقابل سرپيچي است. اما در كت واك اسلامي كه ما تدوين كرده‌ايم، راه رفتن به طور مستقيم و بدون هيچ حركت بدني اضافي از سوي بهپوشان با نگاهي به روبه‌رو انجام ميشود. حتي ما سعي داشتيم طبق احاديث و روايات اسلامي، صداي كفش دخترانمان هنگام راه رفتن به گوش شنونده نرسد. بر اساس جوي كه در كشورهاي اسلامي براي نوع پوشش بانوان مطرح است دولت‌ها و خود مردم گمان مي‌كنند كه تيره‌ترين لباسها و بيرنگ و روترين آنها حتما بهترين پوشش‌ها هستند در حالي كه ما مي‌توانيم ثابت كنيم با طراحي نقش‌هاي ايراني روي پارچه‌هاي رنگي و شاد هم مي‌توان به بهترين نحو حجاب اسلامي را ارائه داد تا ديگر كسي محجبه بودن را با تيره‌پوشي و لباس‌هايي كه جلوه ناشادابي دارند، اشتباه نگيرد.»
دغدغه‌مان زيبايي پوشش اسلامي است «مهپوش» واژه‌يي است كه براي دختران بهپوش استفاده ميشود و «مهرپوش» براي پسران. اينها قرار است مروجان زيبايي در قالب پوشش اسلامي باشند. درباره‌شان سختگيري ميشود. كلاس اخلاق گذاشته ميشود.
اصول و مباني زيبايي ذهن و انديشه در كنار زيبايي پوشش ياد داده ميشود تا تنها بهپوش نباشند و اخلاق اسلامي را هم ترويج داده باشند. طراح فشن اسلامي دغدغه اصلي خود و گروهش را كم داشتن پوشش زيبا مي‌داند در بستري كه در جامعه با آن مواجهيم.
پوششي مناسب براي زنان ايراني و مسلمان كه بدون هيچ نگراني از تخطي از قوانين ديني بتوانند با آن در جامعه ظاهر شوند و به خود ببالند كه مروج زيبايي‌هاي پوشش اسلامي‌اند.
از نگاه او، اين مساله‌يي است كه كمتر كسي به آن پرداخته و هرجا سخن از حجاب اسلامي مي‌آيد فقط پوشش‌هاي بلند و گشاد هستند كه در ذهن تداعي مي‌شوند. لباس‌هايي كه با كمترين زينت و نقش و نگاري بر تن زنان ايراني ديده ميشود.
اگر لباس‌هايي هم در بازار براي بانوان ارائه ميشود داراي مشكلاتي از نگاه دولت‌ها هستند كه زنان را دچار مشكلاتي مي‌كند.
قديم‌ترها، برداشت مردم از آنچه به نام حجاب در دين اسلام آورده شده پارچه‌يي ضخيم و تيره بود كه تمام بدن و قسمتي از صورت را مي‌پوشاند. امروزه اين تعريف روي ديگري به خود گرفته و زنان محجبه و مسلمان درصدد آنند كه با پوششي اسلامي و زيبا در جامعه ظاهر شوند و بتوانند با آن حامل نوعي پيام هم براي غيرهمفكران‌شان باشند.
اما معلوم نيست كه دولت‌ها تا چه اندازه موافق اين ظاهر زيبا و آراسته زنان در قالب پوشش اسلامي‌اند. شايد سال‌هاست كه اين سخن از اذهان عمومي پاك شده و ديگر كسي سخن «ان الله جميل و يحب الجمال» را سرلوحه خود در اين امور قرار نمي‌دهد.
منبع: روزنامه اعتماد
