بيست و ششمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران از يازدهم ارديبهشت كار خود را در مصلاي تهران آغاز كرده است. نمايشگاه كتاب محلي است براي حضور ناشران و مخاطبان از سراسر كشور، كه 10 روز فرصت دارند سر و ساماني به وضعيت خود بدهند. كتابخوان‌ها مي‌آيند تا كتاب‌هايي را كه به دليل مشكلات توزيع در دسترس نيست با قيمت‌هايي كمتر از بهاي روي جلد خريداري كنند.
ناشران هم از فرصت نمايشگاه براي فروش كتاب‌هايشان در بازار نابسامان كتاب استفاده مي‌كنند به طوري كه در سال‌هاي اخير بييشتر ناشران تنها به اميد ارديبهشت‌ماه و نمايشگاه كتاب، همچنان به فعاليت خود ادامه مي‌دهند.
تحريم هاي اقتصادي و گران شدن كاغذ و هزينه چاپ بر وضعيت كتاب تاثير مستقيم داشته است، به طوري كه تيرا‍ژ بيشتر كتاب‌ها به زحمت از عدد هزار فراتر مي‌رود. فشارهاي نهادهاي نظارتي در صدور مجوزهاي نشر نيز در تشديد اين وضعيت نقش دارد. اما آنچه مشكلات موجود در بازار كتاب و نشر را دوچندان كرده است، جلوگيري از حضور برخي از ناشران در نمايشگاه كتاب تهران است.
به طوري كه برخي انتشارات بزرگ مانند چشمه و ثالث به گفته وزير فرهنگ و ارشاد امكان حضور در نمايشگاه را ندارند. علاوه بر آن انتشارات "اندیشه نو” و "تکدرخت” از تهران، "اختر”، "ندای شمس” و "هاشمی” از تبریز و انتشارات "یاز” از ارومیه از جمله ناشران كتابهاي آذري هستند که از حضورشان در نمایشگاه کتاب تهران جلوگیری شده است.
ضرورت برنامه‌ريزي براي گسترش فرهنگ كتابخواني
احمد سالك نايب رئيس كميسيون فرهنگي در گفت‌وگو با «قانون» گفت: جمهوري اسلامي از جمله كشورهايي است كه به موضوع كتاب و نشر اهميت وي‍ژه‌اي مي‌دهد حضور ناشران در نمايشگاه‌هاي داخلي و خارجي گواه اين موضوع است.
وي افزود: موضوعي كه بايد به آن توجه شود، فرهنگ كتابخواني در كشور است. اين موضوع به يك برنامه ريزي فرهنگي در سطوح مختلف سني نياز دارد تا فرهنگ كتابخواني در ميان افراد جامعه نهادينه شود؛ سرانه مطالعه در كشور در حال حاضر پايين است.
سالك همچنين خاطر نشان كرد: علاوه بر اين بايد به مسئله تحقيق و پژوهش در كشور و تقويت مراكز پژوهشي براي انتشار كتابهاي متناسب با نيازهاي كشور توجه شود.
نايب رئيس كميسيون فرهنگي با بيان اينكه در حال حاضر وضعيت نشر كتاب در كشور وضعيت مطلوبي ندارد، اظهار داشت: تحريم‌هاي خارجي و گران شدن كاغذ و مواد اوليه چاپ باعث شده است كه ناشران با مشكلات جدي مواجه شوند.
نماينده مردم اصفهان بهبود اوضاع نشر را نيازمند تدبير دولت در لايحه بودجه براي گسترش مقوله فرهنگ عنوان كرد و گفت: بايد به ناشران يارانه‌هاي وي‍ژه‌اي براي تهيه كاغذ تخصيص يابد.
وي با بيان اينكه بودجه فرهنگي كشور در سال 92 نسبت به سال گذشته كاهش داشته است، يادآور شد كه علاوه بر تحريم‌هاي خارجي با نوعي خودتحريمي نيز مواجه هستيم به طوري كه ضعف مديريت‌ها در حوزه فرهنگ و كارشناسي‌هاي ضعيف، در تشديد وضعيت نامناسب بازار كتاب نقش داشته است.
عضو جامعه روحانيت مبارز در مورد جلوگيري از حضور برخي ناشران در نمايشگاه كتاب تهران، ابراز بي‌اطلاعي كرد و گفت: هنوز گزارشي از اين مسئله در دست نداريم، اما پس از جمع‌آوري اطلاعات لازم، آن را در كميسيون پيگيري مي‌كنيم. با اين حال و با توجه به شرايط نابسامان اقتصاد كشور، كاهش بودجه فرهنگي، فشارهاي نهادهاي نظارتي و جلوگيري از صدور مجوزهاي حمايتي براي كتاب‌ها و ناشران، بايد منتظر بود كه وضعيت كتاب در كشور هر روز با مشكلات تازه‌اي مواجه شود و اين مسئله زماني بيشتر تاسف‌بار خواهد بود كه يادآور شويم كتاب يكي از زيربناهاي فرهنگي هر كشور است و پيش از آن، فرهنگ خود در جايگاه يكي از زيرساختهاي هر جامعه‌اي مي‌تواند نقش به سزايي در رشد يا افول يك جامعه داشته باشد.
