آیا البرادعی یا هر مقام دیگری می تواند مصر را نجات دهد؟

فرارو- از زمان کنار رفتن مرسی، تنها یک قاعده محکم در مصر وجود داشته است: به خبرهای فوری اعتماد نکنید. خبرها در مورد اینکه محمد بدیع، رهبر اخوان المسلمین دستگیر شد، با حضور وی در تظاهرات گسترده اخوان نقض شد. گزارش ها در مورد اینکه گروه های تندروی اسلام گرا از اخوان المسلمین جدا شدند، نیز دقیقا برعکس بود.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از فارن پالسی، و حالا: یک خبر دیگر. روز شنبه آژانس های خبری دولتی مصر گزارش دادند که محمد البرادعی، رهبر مخالفان تا پایان روز به عنوان نخست وزیر جدید این کشور سوگند می خورد. چند ساعت بعد این تصمیم تکذیب شد.

به نظر می رسد دستیابی به اجماع در سیاست مصر در سخن آسانتر از عمل باشد. شکاف میان گروه های مختلف سیاسی که برای کنار گذاشتن اخوان المسلمین از بین رفته بود، با کاندیداتوری البرادعی برای پست نخست وزیری بار دیگر ایجاد شده است. هرکسی که به عنوان نخست وزیر آینده این کشور انتخاب شود، مسئول کنترل و مدیریت این اتحاد نامتناسب نیز خواهد بود: وی باید از تمام توانایی های خود برای سامان بخشیدن به شرایط استفاده کند و روند سیاسی را در پیش بگیرد که ناآرامی های هفته گذشته را توجیه می کند.

حزب سلفی های نور بود که با نخست وزیری البرادعی مخالفت کرد و البته پیش تر با حمایت از برنامه انتقال قدرت نظامیان باعث کنار رفتن اخوان المسلمین شد. در شرایطی که حزب نور مشکلات خود را با مرسی دارد، جنبش اسلامگرایان تندرو هیچ علاقه ای به البرادعی سکولار نداشته است. یکی از مقامات حزب نور به وال استریت ژورنال گفت: «اخوان المسلمین و اسلام گرایان را به دلیل تکروی در تصمیم گیری ها سرزنش می کنند اما خودشان هم دقیقا همین کار را می کنند. این راه دموکراسی یا راه تقابل با کشوری مانند مصر نیست.»

اگر حزب نور به حمایت از انتقال قدرت پایان دهد، همانطور که تهدید کرده بود در صورت انتصاب البرادعی چنین می کند، قدرت به طور کامل به دست گروه کوچکی از سیاست مداران غیر اسلام گرا و بی تجربه که از طریق انتخابات روی کار آمده اند، خواهد افتاد. جبهه سیاسی ضد مرسی دقیقا همان رویکرد انحصاری را در دولت در پیش خواهدگرفت که در دوران حکومت اسلامگرایان سرزنش می کرد. البته اینطور نیست که همه سلفی ها با البرادعی مخالف باشند. اما اگر حزب اصلی سلفی حق وتوی چنین تصمیمات مهمی را داشته باشد، دولت موقت چطور فعالیت خواهد کرد؟ این آخر بحث موجود نیست: در اقدامات آتی برای ترمیم قانون اساسی مصر، حزب نور بی شک به دنبال حفظ نقش قوانین اسلامی و حتی تقویت آنها خواهد بود. در چنین شرایطی دولت جدید مصر برای کسب رضایت تمامی طرف های درگیر با خطر منفعل شدن روبرو است.

این همان معمایی است که البرادعی در صورت تمایل جدی برای کسب سمت نخست وزیری با آن روبرو می شود. با وجود آنکه بسیاری البرادعی را به عنوان لیبرال ترین صدا در صحنه سیاست مصر می شناسند، جایگاه وی از زمان ورود به سیاست تغییر کرده است. وی در سال 2010 با اخوان المسلمین متحد شد و حتی در این روند با احزاب سکولار اپوزیسیون برخورد کرد. امروز اما دشمن شماره یک اسلامگرایان است که طی مقاله ای با عنوان «کشورهای شکست خورده» برای فارن پالسی، حکومت داری دولت مرسی را مورد انتقاد قرار داد. در پی سرنگونی حسنی مبارک وی دولت نظامی را «رژیم فاشیستی» خواند و مشارکت در آن را با قاطعیت رد کرد. امروز اما با توجه به احتمال کسب جایگاه نخست وزیری مصر، دستگیری رهبران اخوان المسلمین توسط ارتش و تعطیل شدن شبکه های تلویزیونی اسلامگرا را با لفظ «اقدامات پیشگیرانه» توجیه می کند.

به عقیده وی یک رهبر باید به تغییر مواضع خود تمایل داشته باشد تا بتواند موفق شود. توانایی تطابق با واقعیت های سیاسی در حالیکه شهرت خود را به دلیل پایبندی به اصول خود حفظ می کنید، به هیچ وجه بد نیست. چه البرادعی، چه هر شخصیت دیگری، نخست وزیر جدید مصر اید از تمام مهارت های سیاسی خود استفاده کند تا کشور را در میان بزرگترین بحرانی که از زمان سرنگونی مبارک گرفتار آن است، هدایت کند.