فرارو- یک کارشناس مسائل بین الملل گفت: «شواهد نشان می دهد با حاکم شدن نگرش عقلانی در حوزه سیاست خارجی، ایران می تواند در میان مدت موقعیت خود را در منطقه ارتقاء دهد و بتواند با گفتگوهایی که با قدرتهای بزرگ فراهم می کند زمینه پیروزی خود در رقابت های منطقه ای با کشورهایی مانند عربستان و ترکیه را تضمین کند.»
از ترکیه و عربستان به عنوان رقیبان منطقه ای ایران یاد می شود. در سال های اخیر روابط ایران با این دو کشور رو به تیرگی نهاده است. دولت یازدهم برای بهبود رابطه خود با این دو کشور باید چه استراتژی انتخاب کند؟
الگوی دولت یازدهم برای بهبود روابط
حسین رویوران کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگو با فرارو گفت: «بعد از پیروزی انقلاب اسلامی سیاست خارجی ایران مبتنی بر دو اصل منافع ملی و منافع امت اسلامی استوار بوده است.»
وی ادامه داد: «از این منظر گسترش روابط با دو کشور عربستان و ترکیه در نهایت در چارچوب منافع امت اسلامی یک اولویت محسوب می شود. اما به دلیل تعارض سیاست های ایران با این دو کشور در باب بحران سوریه، ایران در تقابل با آنها قرار گرفته است.»
وی افزود: «لذا بین سیاست امت اسلامی و سیاست در ارتباط با سوریه باید یک معادله جدیدی تعریف کرد که هم سیاست امت اسلامی پیش رود و هم میزان تنش در سطح منطقه ای میان ایران و کشورهای مذکور کاهش پیدا کند.»
این کارشناس مسائل خاورمیانه اظهار کرد: «کاهش تنش کمک می کند تا شدت تضاد در منطقه کاهش پیدا کند.»
وی ادامه داد: «به عبارت دیگر هرچه تضاد میان کشورها بیشتر شود سرمایه گذاری روی مسائل اختلافی بیشتر می شود و منطقه در یک قطب بندی شدیدتری قرار می گیرد و حتی ممکن است اختلافات به جاهای باریک کشیده شود؛ در حالی که هرچه تنش کمتر باشد احتمال اینکه کشورهای منطقه به نقطه همکاری برای حل بحران نزدیک شوند بیشتر می شود.»
رویوران تصریح کرد: «لذا بنده تصور می کنم دولت یازدهم دنبال چنین الگویی است. یعنی قصد دارد همکاری میان کشورهای منطقه به جایی برسد که زمینه حل بحران های منطقه از جمله بحران سوریه فراهم شود.»
حاکم شدن نگرش عقلانی در حوزه سیاست خارجی
اما محمد جواد حق شناس کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «مهم ترین راهبرد در حوزه سیاست خارجی تعیین اولویت های سیاست خارجی بر اساس منافع ملی است. در حوزه سیاست خارجی ما هیچگاه دشمن دائمی و نیز دوست دائمی نداریم.»
وی ادامه داد: «ما امروز در فضای سیاست خاورمیانه شاهد حضور قدرت های منطقه ای ترکیه و عربستان هستیم که بر اساس توانمندی های خاص خود با ایران رقابت می کنند.»
وی افزود: «در سال های اخیر جمهوری اسلامی بر اساس نگاهی ایدئولوژیک سعی کرده مواضع خود را جلو ببرد که در این بین بعضا مجبور شده نسبت به برخی از مباحثی که تامین کننده منافع ملی بوده گذشت کند.»
حق شناس گفت: «اما به نظر می رسد امروز با توجه به روی کاری آمدن دولت آقای روحانی که در عرصه سیاست خارجی دارای تجربه فراوان است و چینش افرادی در وزارت خارجه که از تخصص و کارآمدی برخوردار هستند این امید می رود که ما به سمت اتخاذ سیاست عقلانی پیش رویم.»
وی ادامه داد: «شواهد نشان می دهد با حاکم شدن نگرش عقلانی در حوزه سیاست خارجی، ایران می تواند در میان مدت موقعیت خود را در منطقه ارتقاء دهد و بتواند با گفتگوهایی که با قدرتهای بزرگ فراهم می کند زمینه پیروزی خود در رقابت های منطقه ای با کشورهایی مانند عربستان و ترکیه را تضمین کند.»
این کارشناس مسائل بین الملل گفت: «مهم ترین اتفاقی که پس از روی کار آمدن دولت یازدهم در حوزه سیاست خارجی روی داده واحد شدن تصمیم گیری در حوزه دولت است که مهم ترین مورد آن انتقال پرونده هسته ای از شورای عالی امنیت ملی به وزارت خارجه است.»
وی ادامه داد: «طبیعتا زمانی که دولت سکاندار سیاست خارجی باشد و دخالت نهادهایی که در حوزه مسائل منطقه ذی نفوذ بودند در سیاست خارجی قطع شود عملا وضعیت به سمتی پیش می رود که ما شاهد تاثیرگذاری تصمیمات خواهیم بود تا بتواند دولت را در رقابت های منطقه ای با کشورهایی مانند ترکیه و عربستان راهبری کند.»
وی افزود: «در این میان مباحثی مانند سوریه، عراق، بحرین و افغانستان حوزه هایی است که ما با عربستان و ترکیه دارای منافع مشترک هستیم و در صورتی که ما بتوانیم مسائل خود را با طرف های اصلی بین المللی و قدرت های بزرگ به نتیجه برسانیم امکان اینکه بتوانیم در مباحث منطقه ای دست برتر داشته باشیم و با اطمینان بیشتری با قدرت های منطقه ای رقابت کنیم بیشتر خواهد بود.»
