هرچند به رسم همیشه انتظار می‌رفت
رئيس جمهور، سرپرست وزارت علوم را به‌عنوان وزیر پیشنهادی این نهاد به مجلس
معرفی کند اما چرخش ناگهانی نظر حسن روحانی گمانه‌هاي بسیاری را در مورد
رابطه دولت و مجلس به دنبال آورده است. برخی تحلیلگران معتقدند انتخاب جعفر
توفیقی به عنوان سرپرست وزارت علوم و در نهایت معرفی رضا فرجی دانا به
عنوان وزیر پیشنهادی بسیار هوشمندانه بوده است، چه توفیقی بدون وجود خطر
استیضاح اصلاحات مورد نظر را در نظام آموزش عالی کشور به وجود آورده است و
حالا بیم آن می‌رود که در سایه همین اصلاحات جنجال برانگیز، وی نتواند رای
اعتماد مجلس را به دست آورد.
فرجی دانا نیز از چهره‌هاي شناخته شده
دانشگاهی است و به اعتقاد «احمد شیرزاد» کارشناس حوزه آموزش عالی مورد پسند
دانشگاهیان است. شیرزاد که نماینده مجلس ششم واز منتقدان دولت نهم و دهم
نيز بوده معتقد است که در صورت پرهیز جناح راست از وسواس، فرجی دانا گزینه
مناسبی برای وزارت علوم است. در مورد مسائل آموزش عالی کشور و وزیر
پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری با احمد شیرزاد گفت‌وگویی داشتیم که متن
آن را در پی می‌خوانید:
آقای شیرزاد اقدام رئیس‌جمهور را در معرفی آقای فرجی‌دانا برای پست وزارت علوم به مجلس چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ببینید، همه منتظر بودیم که آقای دکتر توفیقی، سرپرست وزارت علوم برای این
پست به مجلس معرفی شوند. در روزهاي آخر نیز شنیده‌ها و خبرها حاکی از همین
موضوع بود. به هر حال آقای دکتر توفیقی از قبل از معرفی کابینه در مرداد
ماه به عنوان گزینه اصلی وزارت علوم مطرح بودند و دانشگاهیان نیز به ایشان
تمایل داشتند اما بعد به دلیل فضاسازی‌هایی که شد آقای میلی منفرد به عنوان
گزینه پیشنهادی وزات علوم معرفی شدند که مجلس در این مورد رای نداد و رئيس
جمهور باز هم به گزینه اصلی یعنی آقای دکتر توفیقي بازگشت اما باز
متاسفانه با فضاسازی‌هایی که در مجلس انجام شد این احتمال را به وجود آورد
که مجلس بخواهد روبه‌روی رئيس جمهور بایستد و به گزینه وزارت علوم رای
ندهد. البته آقای فرجی دانا نیز از مدیران لایق و خوش سابقه هستند و در
اداره دانشگاه تهران و دانشکده فنی دانشگاه تهران موفق بوده اند. ایشان از
دانشگاهیان با‌اعتبار و خوش سابقه هستند، در کار اجرایی هم موفق بوده اند و
امیداست در وزارت علوم هم بتوانند مثمر ثمر باشند.
منظور شما از فضاسازی هایی که در مجلس انجام می‌شود، چیست؟
ببینید یک بیماری ای در کشور وجود دارد به نام سندرم وسواس جناح راست. این
واقعا یک بیماری است، گاهی جناح راست بدون اینکه خود بفهمد به قول جوان‌ها
به شخصی گیر می‌دهد و نام او را در فهرست سیاهی می‌گذارد و سال‌هاي سال
راجع به آن آدم جوسازی و با او مخالفت می‌کند در حالی که دلیل روشنی برای
این جوسازی ندارد. در حال حاضر نیز به نظرم همین اتفاق در حال رخ دادن است.
ما در مجلس ششم با آقای دکتر توفیقی که در آن زمان وزیر علوم بودند کار
کرده‌ایم، ایشان داراي طبعي بسیار ملایم، سازگار و منطقی است. به طور مثال
اگر ایشان بخواهد با یک مجلس اصولگرا نیز کار کند خود را سازگار می‌کند. از
این جهت من آقای دکتر توفیقي را نمونه اعتدال گرایی می‌دانم. ایشان با
همین سبک و سیاق در دوره وزارت علوم نیز کارهای بزرگی انجام دادند. به طور
مثال بر اساس قانون برنامه سوم باید شرح وظایف وزارت علوم تغییر می‌کرد.
آقای دکتر توفیقی چند سال روی این قانون کار کرد و حاصل آن یک قانون مترقی
شد اما متاسفانه این قانون در مجلس ششم به خاطر همین بیماری‌هایی که گفتم
معلق ماند و مدام بین مجلس و شورای نگهبان رفت و آمد می‌کرد. در نهایت به
پیشنهاد آقای توفیقي با برگزاری جلسه هایی بین شورای عالی انقلاب فرهنگی،
شورای نگهبان و مجلس توافق هایی انجام و قانون تصویب شد.
این به معنای
انعطاف دولت و وزارت علوم است. به هر حال گاهی یک گزارشی از یک نهادی
می‌آید، یک شنودی انجام می‌شود، یک نوار ضبط شده ای منتشر می‌شود که اینها
مجلس و نهادهای تصمیم‌گیر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. متاسفانه این روش‌ها
در بین اصولگرایان افراطی بسیار رایج است. در حالی که باید به جای در نظر
گرفتن فریم‌هاي خاص اصول رفتار اشخاص مبنای قضاوت در مورد عملکرد آنها
باشد. اصولگرایان افراطی به لحاظ ذهنی تنبل و تک پارامتری هستند و نمی
توانند پارامترهای مختلف را در یک موضوع در نظر بگیرند به همین دلیل
قضاوت‌هاي بسیار ساده‌ای دارند. گاهی فردی را تایید می‌کنند چون فلان شخص
گفته است که او خوب است یا در فلان عرصه فلان کار را کرده است یا بد است به
همین دلایل.
به همین دلیل می‌بینیم که فضایی ایجاد شده و تحت تاثیر آن
آقای دکتر توفیقی بد شده است. البته اقدام آقای روحانی در معرفی فردی دیگر
برای پست وزارت علوم هوشمندانه و قابل تقدیر است. آقای دکتر توفیقی با همه
ارزش و احترام‌اش اما به نظرم خود ایشان نیز مایل نیست که مانع پیشبرد
کارهای دولت شود.
به عملکرد خوب آقای توفیقي در زمان وزارت وی اشاره کردید.
عملکرد او را در 2 ماهی که سرپرست وزارت علوم بودند چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آقای دکتر توفیقی به معنای واقعی جوانمرد است. چرا که وقتی در یک دوره هر
چند موقت از مسئولیت اگر ظلمی ببیند با آن مقابله می‌کند. ایشان در طول
سرپرستی وزارت علوم در چند مورد اقدام‌هاي بسیار مناسبی انجام داده است از
جمله مسئله دانشجویان ستاره دار. ادامه محرومیت دانشجویان ستاره‌دار برای
حتی یک روز هم حق نیست. آقای دکتر توفیقي به موضوع دانشجویان ستاره دار
رسیدگی کردند و خوشبختانه اقدام‌هاي ایشان در حال نتیجه دادن است. در مورد
استادان بازنشسته شده نیز که البته پیچیدگی‌هاي بیشتری دارد نیز اقدام‌هاي
خوبی انجام دادند. آقای توفیقی 3 رئيس دانشگاه را نیز تغییر دادند که این
نیز تصمیم شایسته ای بود. این رؤساي دانشگاه بسیار بحران آفرین بودند و
ادامه مدیریت آنها می‌توانست دانشگاه‌ها را با بحران‌هاي جدی روبه‌رو كند.
طبیعی است که کاری که آقای دکتر توفیقی کردند جلوگیری از تندروی‌هاي موجود
در برخی دانشگاه‌ها بود.
فکر می‌کنید آقای فرجی دانا با چه چالش هایی در نظام آموزش عالی روبه‌رو خواهند بود؟
به هر حال وزارت علوم پیچیدگی‌هاي زیادی دارد و ملغمه ای از بسیاری مشکلات
است. از مسائل علمی، آموزشی و پژوهشی گرفته تا مسائل اجتماعی، مسائل
جوانان، زنان و دختران و مسائل سیاسی همه اینها وزارتخانه را تحت تاثیر
قرار داده است. به همین دلیل رئيس‌هاي دانشگاه‌ها نیز باید انسان‌هاي
چندبعدی داشته باشند تا بتوانند این مسائل را حل بکنند. در عین حال یک نقطه
مثبت نیز در این میان وجود دارد؛ مسیری که باید طی شود گمشده نیست و در
وزارت علوم یک پیشینه خوبی از مدیریت‌هاي دانشگاهی در دوره آقای دکتر معین و
آقای دکتر توفیقی.
سنت‌هاي خوبی از جمله انتخاب رئيس‌هاي دانشگاه‌ها با
مشورت اعضای هیات علمی در نظام آموزش عالی وجود دارد. بنابراین مسیر و
اهداف مشخص است. مجموعه نیروهای دانشگاهی از جمله دانشجویان و استادان
دانشگاه‌ها پتانسیل بسیار خوبی برای پیشبرد اهداف ایجاد می‌کند. مجموعه
مدیریت هایی که به خصوص در دانشگاه‌هاي دولتی وجود دارد بسیار قوی و
امیدوار کننده است. به هر حال ظرفیت‌هاي مناسبی در آموزش عالی کشور وجود
دارد در عین حال که برخی حساسیت‌ها نیز در میان است.
با این اوصاف فکر می‌کنید آقای دکتر فرجی دانا چه توانمندی هایی برای اداره وزارت علوم داشته باشند؟
من فکر می‌کنم که ایشان از مدیرانی هستند که جامعه دانشگاهی کشور مؤید
آنها است و آنها را می‌پسندد. آقای فرجی دانا چهره علمی است و در زمان
مدیريت خود نیز موفق بوده است. فکر می‌کنم اگر دچار سندرم‌هاي وسواس جناح
راست نشوند بتوانند در وزارت علوم مثمر ثمر باشند.
بحث دانشجویان ستاره دار و استادهای بازنشسته شده به نتیجه‌ای رسید یا باید از سوی وزیر منتخب همچنان دنبال شود؟
به طور قطع این دو موضوع باید از سوی وزیر علوم دنبال شود. ببینید با
وجودی که ستاره‌دار کردن و بازنشسته کردن استادان با شتاب و عجله انجام شد
اما حل این مشکلات نیازمند زمان است. فرآیند احقاق حق نیز باید با در نظر
گرفتن قوانین و ضوابط انجام شود. به ویژه در مورد استادان بازنشست شده کار
حساس تر است. متاسفانه برخی استادان بازنشسته به خارج رفته اند، برخی مشغول
کارهای دیگر هستند و در دسترس نیستند. نباید کاری کرد که در عمل به ضرر
استادان پیشکسوت شود. بازگرداندن استادان بازنشسته شده ظرافت‌هاي خود را
دارد و باید با احتیاط انجام شود. به هر حال من فکر می‌کنم که آقای فرجی
دانا در صورت رسیدن به وزارت باید وارد عمل شوند و در عین حال حساسیت‌هاي
لازم را نیز در نظر بگیرند.
