هر چه درباره عملكرد و ديدگاه‌هاي
علي يونسي بيشتر مطالعه می‌كنيم او را جمع اضداد می‌بينيم. گاهي چنان
دموكرات و نوانديش می‌شود كه هيچ روشنفكري را پاي رسيدن به وي نيست و گاهي
هم می‌شنوي چنان اقتدار آميز در برابر تماميت خواهي افراطيون و خودسرها
ايستاده است كه مشابه آن‌را از طرف ديگران نشنيده ايد.
شايد همين خصوصيت
بارز يونسي اين روحاني نوانديش مقتدر را به دشمن درجه يك افراطيون خودسر
تبديل كرده است. جرياني كه با توسل به توپخانه رسانه اي و التهاب سياسي
يونسي را از حضور در دولت روحاني دور كرد اين‌روزها خود را به آب و آتش
می‌زند تا شايد بتواند كليد تدبير و اميد دولت را ناكار آمد كرده و جريان
اعتدال را زمين گير كند .
اما يونسي اين اقدامات را دست و پازدن و واكنشي
از روي احساس خطر می‌داند و می‌گويد: «بدون انتقاد به خودکامگی مي‌رسيم» و
در عين حال از دستگاه‌هاي امنيتي و اطلاعاتي می‌خواهد كه افراطيون را در
لباس هر مذهب و جرياني كنترل كنند. او كه در گفت و گو با «قانون» زواياي
مختلف مسئوليت جديد خود يعني دستياري ويژه رئيس جمهوري در امور اقوام و
اقليت‌هاي ديني را تشريح می‌كند ، اين سمت را«مسئولیتی پیچیده و چند ضلعی
وگام نهادن در زمینی سنگلاخ، ناهموار و مین‌گذاری شده » روايت می‌كند.
شما در مرکز تحقیقات، معاونت فقهی و حقوقی را بر عهده داشتید،
بعد از انتخابات نیز مسئولیت کمیسیون سیاسی به عهده شما گذاشته شد، به نظر
می‌رسید به خاطر سابقه همکاری و آشنایی شما با آقای روحانی شما در
کابینه‌ایشان حضور داشته باشید اما کار‌شکنی‌ها مانع از آن شد. سرانجام به
عنوان معاون ویژه رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیت‌های دینی تعیین شدید،
علی یونسی با‌شناختی که از او وجود دارد چه کاری قرار است که در‌این‌جایگاه
صورت دهد؟
قبل از هر چیزی باید بگویم که روزنامه قانون رویکردی مناسب در انتخابات
داشته است و می‌خواهم‌اینجا از‌این رسانه تشکر کنم. اما سوال شما در واقع
چندین سوال را در بر می‌گیرد. حضور و همکاری من در جریان انتخابات، به هدف
حضور در کابینه نبود. هدفی که ما به دنبال آن بودیم تغییر وضعیت گذشته بود.
وضعیت فاجعه آمیز گذشته که همه کیان ملی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی‌ایران
را در معرض خطر قرار داده بود. وضعیتی که اگر انتخابات آن را تغییر نمی‌داد
هیچ فرصت دیگری قادر به تغییر آن نبود. یأسی روز افزون بر کشور مسلط شده
بود، بسیاری از احزاب سیاسی مایوس و برای شرکت تردید داشتند اما سرانجام
انتخابات با شور و هیجان عمومی و حضور همگانی و با مشارکت حداکثري
مرزنشینان و اقلیت‌های قومی و دینی و احزاب برگزار شد و نتیجه آن منجر به
تغییر وضعیت گذشته گردید.
امیدوارم که مشکلات پیچیده هشت سال گذشته با
تدبیر و عقلانیت یکی پس از دیگری رفع شود. امروز شما به عنوان خبرنگار با
احساس امنیتي حضور دارید که پیش از انتخابات آن را احساس نمی‌کردید،این
بخشی از دستاورد فوری و زودرس انتخابات اخیر است بنابراین حضور ما در
انتخابات به امید تشکیل کابینه‌ای بود که امید مردم را نسبت به آینده تامین
کند نه به امید حضور یافتن در کابینه. امروز هم وظیفه خود می‌دانم که
از‌این دولت حمایت و با آن همکاری کنم.
چه شد که جایگاه دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اقلیت‌ها و اقوام برای اولین بار در جمهوری اسلامی تاسیس شد؟
دولت باید مظهر وحدت ملی باشد، امنیت ملی را تامین کند و توسعه ملی را در
تمام مناطق گسترش دهد. همانطور که آقای روحانی بعد از انتخابات بار‌ها
تاکید کرده است وعده‌های او جنبه تشریفات و تبلیغاتی نداشته بلکه اعتقاد
راسخ‌ایشان بوده است. یکی از وعده‌های رئيس جمهور رفع محرومیت‌ها وتحقق
مطالبات قانونی اقوام واقلیت‌ها در کشور بوده است. در بسیاری از مناطق کشور
گرایش‌های قومی و مذهبی و نیزمحدودیت‌هایی وجود دارد.این محرومیت‌ها
اگرچه خواست حکومت، دولت، نظام و جمهوری اسلامی نيست اما به دلایلی همواره
وجود داشته‌اند.
اکنون دولت تدبیر و امید درصدد رفع آنها برآمده و
پیگیری‌این مسئولیت به من سپرده شده است. مسئولیت مذکور، مسئولیتی پیچیده و
چند ضلعی است. به بیانی دیگر گام نهادن در زمینی سنگلاخ، ناهموار و مین
گذاری شده است و من با همه سختی‌های پیش رو با اتکا به لطف خدا و یاری جستن
از فرمایشات و رهنمودهای مقام معظم رهبری قدم در اين راه گذاشتم چرا که آن
را ضرورتی برای کشور می‌دانم.
حدود وظائف و اختیارات دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقلیت‌ها و اقوام چیست؟
رئیس جمهور من را به طور ویژه مامور به پیگیری تحقق مطالبات اقلیت‌ها و
اقوام کرده است. عمده محرومیت‌های اقلیت‌ها و اقوام در گزینش‌ها و انتصابات
می‌باشد توقع آنها، توقعی قانونی است. اقلیت‌های مذهبی و دینی انتظار
دارند بتوانند مانند هر شهروند‌ایرانی از فرصت‌ها و موقعیت‌ها برای احراز
یک موقعیت شغلی استفاده کنند. به بیانی دیگر همانطور که در قانون اساسی
آمده است هر کس که شایستگي برای احراز یک موقعیت شغلی دارد نباید از آن
محروم گردد همچنین برای ارتقا در تمام درجه‌های شغلی، اجتماعی، سیاسی و
اقتصادی هیچگونه مانع و محدودیتی به لحاظ قومی و دینی نباید وجود داشته
باشد.
آنها می‌خواهند که برای انجام مراسم دینی خود از جانب دولت حمایت
شوند و مراسم دینی خود را با امنیت برگزار کنند. البته در بیش از٩٨ درصد از
مناطق کشور، محدودیت و مشکلی برای برگزاری مراسم دینی اقلیت‌ها وجود
ندارد اما گاهی در بعضی از نقاط کشور ممکن است سلیقه‌هایی بر خلاف حاکمیت
جریان داشته باشد که‌ایجاد محدودیت کند. دولت مصمم است که‌این محدودیت‌ها
را از میان بردارد. حق آزادی انجام مراسم دینی و مذهبی برای همه
شهروندان‌ایرانی باید به رسمیت شناخته شود.شأن جمهوری اسلامی نیست که
افرادی برای انجام فرایض دینی خود مورد مخالفت با گروه‌های تند رو قرار
گیرند. آنچه گاهی اتفاق افتاده است مانند تخریب بعضی از اماکن مذهبی، به
هیچ وجه مورد تایید جمهوری اسلامی نیست.
وزارت کشور و نیروی انتظامی باید مانع تعرض گروه‌های افراطی و خودسر شوند.
کنیسه‌ها، کلیسا‌ها، جم خانه‌ها مراکزی که نوعی آیین دینی ومذهبی در آنها
انجام می‌شود مورد احترام نظام جمهوری اسلامی بوده و براساس قانون اساسی
کشور باید از امنیت کامل برخوردار باشند. به خصوص اهل سنت‌ایران، که تعداد
کثیری از هموطنان کرد، بلوچ و ترکمن ما را شامل می‌شوند. آنها از
قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین اقوامند که شدیدا علاقه‌مند به اهل بیت و جمهوری
اسلامی هستند.این اقوام از نجیب‌ترین افراد‌ایراني هستند آنها در انقلاب،
جنگ و اکنون در تحمل سختی‌های ناشی از تحریم‌ها مشارکت داشته‌اند و
دلیلی برای محرومیت آنها در ارتقا و مدیریت کشور در تمام سطوح و توسعه و
مناصب علمی واقتصادی وجود ندارد.
تنها کسانی که برای امنیت و وحدت
کشور‌ایجاد اخلال می‌کنند حق مشارکت در مدیریت را ندارند کسانی که مروج
اندیشه‌ها و روش‌های افراطی مثل وهابیت، گروه‌های تندرو سلفی و... هستند
باید کنترل گردند. ما با هر تندرویی مخالف هستیم ،تندروهای اهل سنت مانند
تندروهای شیعه دو روی یک روی سکه هستند که به امنیت و توسعه کشور لطمه
می‌زنند گاهی یکی دلیل وجود دیگری است مداحی که بر خلاف تحریم مقام معظم
رهبری به مقدسات اهل‌سنت متعرض می‌شود در واقع دشمن کشور است. او کسی است
که با‌ایجاد تحریکات آب به آسیاب دشمن می‌ریزد. وظیفه سازمان اطلاعات است
که گروه‌های تندرو شیعه را نیز مانند گروه‌های تندرو اهل سنت کنترل
کند.این دو گروه هستند که امنیت و توسعه و وحدت ملی را تهدید می‌کنند.
علی یونسی چهره‌ای است که بر قانون‌گرايی تاکید بسیار دارد و
زمانی که وزیر اطلاعات بودی از موازی کاری شاکی بودی قطعا هم اکنون
نمی‌خواهید شائبه موازی کاری پیش آید می‌خواهیم بدانیم تدبیر شما در‌این
راستا چیست؟
من معتقدم که موازی کاری همواره از علل ناکامی اقلیت‌ها و قومیت‌ها بوده
است. پرهیز از هر گونه موازی کاری از اصول اصلی ما است. من در‌این مسئولیت
متصدی هیچ عملی نخواهم بود تنها پیگیر نظرات، مطالبات و اقدامات اقلیت‌ها و
اقوام خواهم بود.
من به هیچ وجه تصمیم به‌ایجاد تشکیلات خاصی ندارم. قصد ما‌ایجاد سازمانی
موازی سازمان‌های دیگر نیست. آنچه که رئیس جمهور خواسته است در واقع باید
توسط وزارت کشور، ارشاد، آموزش و پرورش و سازمان‌های مختلف اجرا شود.
چنانچه سازمان‌های دولتی و وزارت خانه‌های مختلف وظايف خود را تمام و کمال
انجام دهند احتیاجی به‌این دستیاری نیست. اگر رئیس جمهوری زمان لازم را در
اختیار داشته باشد بايد شخصا به‌این وظیفه عمل کند. یعنی با علما،
فرهیختگان، دانشمندان و نمایندگان اقلیت‌ها دیدار کند، مطالبات و طرح‌های
آنها را مورد توجه قرار دهد و دستورات لازم را صادر کند.
به دلیل حجم
بالای مسئولیت‌ها و وظايف رئيس جمهور من وظیفه پیگیری احقاق حقوق اقلیت‌های
قومی و مذهبی را در‌این‌جایگاه به عهده خواهم داشت و از وزارتخانه‌ها و
دستگاه‌های اجرایی می‌خواهم که برای جذب و ادای حقوق و تامین مطالبات
اقلیت‌های قومی و مذهبی همکاری لازم را انجام دهند. چنانچه اداره و سازمانی
در مقابل مطالبات بحق آنها کارشکنی کند به رئیس جمهور منتقل خواهم کرد تا
برخورد لازم صورت گیرد.
شما خودتان هم بر‌این باور هستید که‌این مسئولیت در نتیجه کم کاری ارگان‌ها و سازمان‌های ذیربط به وجود آمده است؟
شاید خیلی از سازمان‌ها انگیزه‌اي برای توجه به‌این حقوق را داشته باشند
اما موانعی وجود دارد که رفع آنها کمک و حمایت رئیس جمهور را می‌طلبد.
حمایت رئیس جمهور و دستیار ویژه او باعث شده است که امروز بعضی از
دستگاه‌ها در‌این راستا خود پیش قدم شوند. در‌اینجا لازم می‌دانم که از
وزیر محترم نفت تشکر کنم. وزیری که خود برخاسته از قوم اصیل و نجیب کرد
می‌باشد وی بسیار هوشمندانه عمل کرد و یکی از معاونان خود را از اهالی سنت
انتخاب کرد. نمی‌خواهم بگویم که مطالبات اقلیت‌ها تنها با انتصاب شخصی در
جایگاه ویژه اجتماعی و سیاسی حل خواهد شد، اما باید احساس عمیق محروم بودن
اقلیت‌ها از احراز شغل‌های مهم دولتی که با مرور زمان ریشه دار شده است از
بین برود.
ما می‌دانیم که چه بسا در امور مربوط به اقلیت‌ها فردی غیر اقلیت
قابلیت و عملکرد موثرتری داشته باشد اما‌اینجا احترام به خواست مردم در
اولویت قرار دارد. امروز در بعضی مناطق انتظار پاسخ به یک نیاز روحی و
تاریخی وجود دارد تا به امید روزی که کلمه اکثریت و اقلیت از میان
برداشته و شایسته سالاری ملاک شود یعنی همان چیزی که قانون اساسی پیش
بینی کرده است.
برنامه‌های شما برای اقوام و اقلیت‌ها بیشتر در کدامیک از حوزه‌های سیاسی، فرهنگی واقتصادی تاکید دارد؟
تاکید من اول بر حوزه فرهنگی است از نظر اقتصادی تمام دولت‌های پیشین سعی
بر‌این داشتند که توسعه اقتصادی را در مناطق محروم در اولویت قرار دهند.
کردستان اگرچه هنوز نیاز به گسترش و توسعه دارد اما وضعیت آن نسبت به گذشته
بسیار پیشرفت کرده است. محرومیت مناطق قومی به دلیل قومیت آنها نیست. به
عنوان مثال لرستان و‌ایلام از کردستان محروم‌ترند به نظر من‌این استان‌ها
از استان سیستان‌و‌بلوچستان هم محروم ترند.
محرومیت مردم لرستان و‌ایلام به
دلیل لر بودن آنها نیست همانطور که محرومیت موجود در کردستان و سیستان هم
به دلیل کرد بودن و بلوچ بودن آنها نیست. در استان تهران هم مناطق محروم
بسیاری وجود دارد. دولت برای توسعه اقتصادی باید اولویت خود را برای مناطق
محروم و مرزی مرزنشین قرار دهد سیاست دولت فعلی نیز در‌این راستا قرار
گرفته است همانطور که دولت‌های پیشین نیز قدم‌های موثر را در‌این مسیر
برداشته‌اند. من مشکل اصلی را موانع فرهنگی می‌دانم که درک اقلیت و اکثریت
می‌شود. حضور نمایندگان اقلیت در مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان باید
الگوی سایر موارد باشد.
برنامه شما در‌این رابطه چیست؟
در‌این راستا ما در حال مذاکره با همه صاحب‌نظران قومی، نمایندگان ادوار و
شخصیت‌های قومی، دانشمندان، جامعه‌شناسان و جمعیت‌شناسان هستیم همچنین در
حال دریافت مطالبات آنها از نهادهای مختلف حکومت هستیم. وزارت کشور، وزارت
اطلاعات و شورای امنیت ملی اطلاعات مفید و خوبی در‌این زمینه دارند. اما
کارهای اساسی نیاز به مطالعات دقیق تری دارند.
شما به عنوان کسی که دوره اصلاحات وزیر اطلاعات بودید مجموع
رفتارهای اخیر نظیر پرتاب کفش در بازگشت سفر رئیس‌جمهور، بر هم زدن سفر
آقای‌هاشمی، جریان‌سازی رسانه‌ای شدید علیه آقای روحانی، تهمت‌های روزنامه
کیهان بر علیه آقاي ظریف را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این رفتار‌ها ادامه بداخلاقی‌هایی است که سالیان سال است در کشور ما وجود
داشته است و در هشت سال دولت آقای احمدی‌نژاد به اوج خود رسید. اقلیت
افراطی که خود احساس خطر می‌کند با برقراری دولت آقای روحانی به حاشیه رفته
است. اعمالی که آنها امروز انجام می‌دهند دست و پا زدنی بیش نیست. البته
انتقاد لازمه رشد و توسعه کشور است بدون انتقاد به خودکامگی مي‌رسيم. آنچه
باید در نظر گرفت روش منطقی انتقاد است. اعتراض در چارچوب قانون نیز قابل
قبول و حتی مفید است. آنچه هرگز پذیرفتنی نیست کارشکنی، بداخلاقی، بدگویی،
سنگ اندازی، توهین و اهانت است که جلوه‌های ناخوشایند سیاسی دارد.این
رفتار که برای بسیاری دکان کسب و کار گشته است متاسفانه امروز در کشور ما
ریشه دوانیده است.
