اکثریت اعضاء فرهنگستان زبان و ادب فارسی با مخالفت در موضوع آموزش به زبان مادری به وسیله آموزش و پرورش در استانها که اخیرا از سوی دولت اعلام شده است این مسئله را تهدیدی جدی برای زبان فارسی و یک توطئه برای کمرنگ کردن این زبان عنوان کردند.
به گزارش مهر، حجت الاسلام محی‌الدین بهرام محمدیان رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی کشور ظهر امروز دوشنبه هفتم بهمن در نشست وزیر آموزش و پرورش با رئیس و اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سخنانی با تاکید بر قرار گرفتن ساعاتی رسمی در برنامه درسی مدارس برای موضوع گفتگو، کتابخوانی و انشاء گفت: پیشتر از این درسی را با عنوان زبان و ادبیات فارسی به صورت 4 ساعته در مدارس تدریس می‌کردیم که موضوع انشاء نیز به صورت تلفیقی با آنها دیده می‌شد اما در طرح جدید که در انتظار تصویب شورای عالی آموزش و پرورش است بحث انشاء و کتابخوانی به صورت مستقل دیده شده است.
حجت الاسلام محمدیان به موضوع رسم الخط زبان فارسی نیز اشاره کرد و گفت: پیمان ما رعایت رسم الخط فرهنگستان است و من هم به این موضوع تعصب دارم البته استثناهایی هم بود و در این زمینه فرهنگستان قبلا به ما مجوزهایی داده بود. جدای از این برای ترویج زبان فارسی در کتابهای درسی نیز 800 واژه بیگانه از کتابهای درسی به ویژه از کتابهای علوم پایه انتخاب کردیم و به فرهنگستان دادیم که امیدواریم به زودی بررسی شوند و معادل آنها به ما معرفی شود؛ هر چند که برخی از مولفان ما به دلیل نیازی که داشتند در تالیف کتابهای درسی دست به گزینش هم زده‌اند.
وی به موضوع ویرایش نیز اشاره کرد و گفت: تمام کتابهای درسی ویراستار خودش را داراست اما گاهی شلوغی کارها باعث می شود که ما توجه‌مان به این موضوع کم شود با این حال اگر مطلب خلاف واقعی در کتابهای درسی از حیث ویرایش دیده شود، ویراستار آن جریمه میشود هر چند که به اعتقاد من برخی از موضوع ویراستاری به سلیقه ویراستار بر می‌گردد.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی کشور ادامه داد: من نمی‌گویم که 1150 عنوان کتاب درسی بدون مشکل است اما اولویت اصلاح ما با کتابهای تازه و جدیدمان است که کمک شما را نیز می‌طلبد.
وی در ادامه به طرح برخی از درخواست‌هایش از فرهنگستان زبان و ادب فارسی پرداخت و گفت: من دوست دارم فرهنگستان به ما بگوید که در مورد روش علمی آموزش زبان فارسی چه مطالعه‌ای انجام داده است و چه مرامنامه‌ای برای آن دارد. ما در سالهای اخیر برای کشور افغانستان کتابهای درسی تالیف کردیم هر چند که در این موضوع با دوستان افغان اختلاف نظرهایی هم داشتیم اما در مجموع به این نتیجه رسیدیم که متن قابل اتکا و استنادی برای موضوع آموزش زبان فارسی وجود ندارد.
حجت الاسلام محمدیان همچنین به موضوع انتشار کتابهای درسی پایه در تاجیکستان اشاره کرد و خاطرنشان کرد: در حال حاضر تاجیکستان از ما خواسته است تا کتابهای درسی دوره های ابتدایی اش را نیز تالیف و منتشر کنیم اما سئوال من این است که چه حمایتی از ما در این زمینه خواهد شد. ما با سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی مذاکراتی داشتیم اما چیزی نصیبمان نشد. امیدواریم فرهنگستان بتواند به ما کمکی بکند. به ویژه اینکه در بسیاری از توافقنامه‌های وزیر آموزش و پرورش با کشورها و سازمانهای مختلف موضوع آموزش زبان فارسی دیده شده است اما روش مدونی برای آن نداریم.
وی ادامه داد: موضوع سیر تکوینی آموزش زبان فارسی در ایران نیز برای ما قابل توجه است و نمی دانیم چرا هیچ مطالعه‌ای در مورد آن نشده است.
ملاک آموزشی زبان فارسی؛ زبان معیار فارسی است
در ادامه این نشست حداد عادل رئیس فرهنگستان ادب فارسی با اشاره به اظهارات محمدیان و با تصریح بر اینکه در کشور ما موضوع آموزش علوم چندان جدی گرفته نمی‌شود گفت: موضوع آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان از برنامه‌های اصلی ما در بنیاد سعدی است. کل نیروی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برای آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان در سالهای گذشته 11 نفر بوده اما ما در بنیاد سعدی 200 نفر را برای این منظور در نظر گرفته‌ایم و یک معاونت آموزش و پژوهش برای آن تدارک دیده‌ایم که امیدوارم به کار شما نیز بیاید.
وی ادامه داد: مشخصا در پاسخ به آقای محمدیان باید بگویم معیار آموزشی ما در حوزه زبان فارسی، زبان معیار فارسی است البته زبانهای دیگری هم هستند که جایگاهشان معلوم است اما آنچه باید آموزش دیده شود زبان فارسی است.
واکنش منفی اعضای فرهنگستان زبان به موضوع آموزش زبانهای محلی
در ادامه این نشست محمد علی موحد عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در سخنان کوتاهی با اشاره به مباحث مطرح شده در این نشست به موضوع آموزش زبانهای محلی توسط دولت اشاره کرد و گفت: دولت باید از مداخله مستقیم در آموزش زبانهای محلی و بومی خودداری کند ما زبان معیاری داریم که زبان رسمی ما است اگر دولت بخواهد آن را فراموش کند و به حوزه زبانهای محلی وارد شود کار ما زار است.
روایت مرادی کرمانی از خرید کتابهای بُنجل توسط آموزش و پرورش
هوشمند مرادی کرمانی دیگر عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این نشست در سخنانی با اشاره به مسئله کتابخوانی در مدارس گفت: من تاکنون کمتر شنیده‌ام که در مدارس ما دانش آموزش گریزان از کتابخوانی نباشد علتش هم آن است که کارهای عرضه شده در کتابخانه ها جذابیت ندارد و بر مبنای سلیقه های خاص خریداری شده است.
وی گفت: خیلی از ناشران به ما می گویند آموزش و پرورش کتابهای انباری، بی مولف و روی دست آنها مانده را برای کتابخانه ها خریداری می کنند که تاسف آور است.
نگاه تاسف انگیز به کنکور
حسین معصومی همدانی دیگر عضو فرهنگستان زبان نیز در این نشست در سخنانی اظهار داشت: سالهاست که در نظام آموزش و پرورش ما موفقیت را در پشت سر گذاشتن کنکور معرفی کرده‌ایم دانش آموز امروز ما وقت ندارد تا مطالعه کند و همه چیزش صرف کنکور میشود در این وضعیت وقتی صحبت از انشاء میشود، او می‌گوید انشاء برای موفقیت در کنکور چه کمکی به من می کند و پاسخی که از محیطش می گیرد این است: هیچ.
وی ادامه داد تا وقتی چنین نظام آموزشی داریم و به خوب گفتن و خوب نوشتن در آن پاداش نمی‌دهیم در بر روی همین پاشنه می چرخد. منظور من این است که در همه رشته‌ها باید دانش آموز را وادار کرد تا بنویسد.
در زبان مادری تنها پژوهش کنیم
محمد دبیر مقدم دیگر عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این نشست به موضوع آموزش زبانهای محلی اشاره کرد و گفت: آنچه اهمیت دارد پژوهش و کار علمی انجام دادن روی این زبانهاست.بسیاری از آنها دارای گونه ها و گویشهای متعددی هستند که اگر قرار باشد یکی را برای آموزش انتخاب کنیم مطمئنا با مسائل و مسائل زیادی همراه خواهیم شد.
حد آموزش زبان مادری تعیین شود
بهاءالدین خرمشاهی دیگر عضو فرهنگستان نیز با اشاره به موضوع مورد توجه دبیر مقدم گفت: دولت باید حدود زبان مادری را تایید کند و بگوید تا چه اندازه ای و به چه شکلی این مسئله باید آموزش داده شود.
وی به رسم الخط کتابهای درسی اشاره کرد و گفت: شیوه فعلی آموزش و پرورش در رسم الخط کتابهای درسی جواب می دهد منتهی باید به آن فرصت داد.
برخی فکر میکنند علاقه به یک قومیت یعنی تحصیل با زبانش
سلیم نیساری دیگر عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این نشست گفت: عده‌ای فکر میکنند علاقه به یک قومیت یعنی تحصیل با زبان آن قوم اما این موضوع بسیار خطرناک است ما در ایران شانس داشته ایم که یک فردوسی بزرگ توانسته پایه محکمی برای زبان فارسی ایجاد کند و ما امروز در کنار دین اسلام به داشتن چنین زبانی مفتخر شویم.
نیساری تاکید کرد: در بحث آموزش زبان مادری نباید طور عمل کنیم که در ادامه دچار مشکلات متعدد شویم.
در بحث آموزش به زبان مادری بوی توطئه به مشام می‌رسد
فتح الله مجتبایی دیگر عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این نشست موضوع آموزش زبان مادری در کشور را امری وارداتی نامید و گفت: شک ندارم که این موضوع از خارج به ایران آمده است قبل از این در هندوستان نیز این مسئله توسط انگلستان تجربه شد و امروز هم انگلستان و کشورهای شمالی ما هستند که می خواهند این مسئله را به ایران وارد کنند.
وی ادامه داد: بهترین وسیله برای عقب نگه داشتن یک ملت بی توجهی به زبان آن است اگر بخواهیم زبانهای مادری مان را به عنوان زبان علمی و آموزشی به کار ببندیم به طور حتم به گذشته برگشت خواهیم داشت و این موضوع خطرناک است و از آن بوی توطئه می‌آید.
در پایان این نشست غلامعلی حداد عادل نیز در سخنانی تاکید کرد: مواظب باشیم که مبادا از کیسه سرمایه های ملی مان همچون زبان فارسی برای پیروزی های موقت و بی حاصل جناحی خرج کنیم.
