به گفته‌ی رییس جامعه‌ی تورگردانان ایران، بیشتر هتل‌ها برای گردشگران خارجی تا شهریور و حتی آبان‌ماه سال آینده فروخته شده‌اند و دیگر به‌سختی جای خالی در آنها پیدا می‌شود؛ اما ظاهرا موضوع به همین سادگی نیست و بخشی از ظرفیت هتل‌ها به‌شکل کاذب اشغال شده است.
این شلوغی بیشتر دامن شیراز و اصفهان و تا حدودی تهران و یزد را گرفته، شهرهایی که به گفته‌ی آژانس‌دارهای ایرانی، به هیچ‌وجه نمی‌توان آنها را از مقصد گردشگران خارجی حذف کرد، چون آنها در تمام این سال‌ها جدا از اخبار جنگ و تحریم و بمب هسته‌ای که از ایران شنیده‌اند، فقط با نام‌هایی مانند پرسپولیس و اصفهان آشنا شده‌اند، برای همین وقتی به ایران سفر می‌کنند می‌خواهند حتما آن دو منطقه‌ی خاص را ببینند.
گردشگر خارجی به‌خاطر استاندارد ضعیف هتلهای کم‌ستاره معمولا در هتلهای چهار و پنج ستاره اقامت داده می‌شود که تعداد آنها در شهری مانند اصفهان به تعداد انگشتان یک دست است؛ یک هتل پنج ستاره و چهار هتل چهار ستاره. شرایط در استان فارس هم چندان تعریفی ندارد، دو هتل پنج ستاره و شش هتل چهار ستاره و این، همه‌ی ظرفیتی است که گردشگر خارجی با استاندارد متعارفی در این دو مقصد می‌تواند از آن استفاده کند؛ اما چقدر از این ظرفیت محدود در اشغال صد درصد گردشگر یا مسافر قرار دارد؟ این اتاق‌های خالی به ظاهر اشغال‌شده، در اختیار چه کسانی است که گردشگران وقتی به این هتل‌ها مراجعه می‌کنند، با پاسخ مثبتی برای اقامت داشتن مواجه نمی‌شوند؟ آیا سازمان میراث فرهنگی و گردشگری حالا که رییس‌اش هم به کمبود هتل در کشور اذعان کرده، همچنان وظیفه‌ای در این‌باره و برای تغییر اوضاع احساس نمی‌کند؟
برخی آژانس‌دارها گمان می‌کنند، تناقضی که این روزها در پاسخ برخی هتل‌دارها وجود دارد، نشان می‌دهد پدیده‌ی اشغال کاذب تا حدودی دست به گریبان اقامتگاه‌های داخلی شده است و ظاهرا در این میان، رد پای واسطه‌هایی هم دیده می‌شود که هتل‌ها را مثل هواپیما، پیش‌خرید کرده‌اند و در چنین مواقعی که نیاز شدیدی به اتاق خالی احساس می‌شود، آنها را می‌فروشند. رییس جامعه‌ی تورگردانان در این‌باره می‌گوید، آنها این اتاق‌ها را وقتی که ما کاملا نیازمند شده‌ایم، گران‌تر از رقم طبیعی‌اش خواهند فروخت. مهم آن است که این واسطه‌ها ظرفیتی از هتل‌ها را در اختیار گرفته‌اند که اگر الان آزاد بود، ما می‌توانستیم به درخواست‌های بیشتری پاسخ مثبت بدهیم.
مدیر یکی از این شرکت‌های گردشگری عمده‌فروش که مدتی است با بستن قراردادهایی، بخشی از ظرفیت هتل‌ها را پیش‌خرید می‌کند با رد موضوع گران‌فروشی به خبرنگار ایسنا گفت: آیا این بد است که ما از قبل به هتل‌ها اطمینان می‌دهیم که در کل سال، مسافر خواهند داشت و خالی نخواهند ماند، بعد هم اتاق‌های خالی آنها را ارزان‌تر از نرخ اصلی هتل به آژانس‌ها می‌فروشیم؟!
او تأکید کرد: مافیا و واسطه‌ای در کار نیست و این مدل در برخی کشورها هم اجرا می‌شود.
اما ابراهیم پورفرج - رییس جامعه‌ی تورگردانان ایران - به ایسنا گفت: در طول سال‌هایی که مسافر، بویژه خارجی در ایران کم بود و هتل‌ها روزهای زیادی از سال را خالی بودند، بعضی‌ها وارد عمل شدند و آن اتاق‌های خالی را با تخفیف پیش‌خرید کردند و حالا همان‌ها را با دو برابر قیمت یا گران‌تر از نرخ معمول می‌فروشند.
وی با تأیید وجود اشغال کاذب در برخی هتل‌ها، اضافه کرد: اطلاعات و بررسی‌های ما نشان می‌دهد، بعضی‌ها اتاق‌های خالی برخی هتل‌ها را پیش‌خرید کرده و نگه داشته‌اند تا در زمانی که عرصه تنگ‌تر شد با قیمت بیشتری بفروشند. ما تا حالا ندیده‌ایم که این واسطه‌ها، اتاق این هتل‌ها را ارزان‌تر از نرخ خود هتل بفروشند.
او در پاسخ به این پرسش که چگونه هتلی راضی می‌شود اتاق خالی‌اش را به نصف قیمت یا با تخفیف به واسطه‌ای بفروشد که قرار است همان اتاق را با چند برابر قیمت به مشتری بدهد، اگر این کار سود داشته باشد، قطعا خودش این کار را خواهد کرد و چه لزومی به حضور واسطه است؟ گفت: این واسطه‌ها در زمانی که موج سفر به کشور راه نیفتاده بود و اتاق‌های هتل‌ها خالی بود، این ظرفیت را خریدند و حالا، زمان فروش این اتاق‌ها با نیاز ما و پیک سفر خارجی‌ها به ایران هماهنگ شده است.
رییس جامعه‌ی تورگردانان ایران سپس روی مدیریت مراکز اقامتی در کشور تأکید کرد و افزود: فصل ورود گردشگران خارجی به ایران فقط پنج تا شش ماه از سال است؛ اما درست در همین زمان و در شهرهایی که گردشگرپذیرند مثل تهران، اصفهان یا شیراز، همایش‌ها و نمایشگاه‌هایی برگزار می‌شود که کل هتلهای آن مناطق را درگیر می‌کند، در حالی که می‌توان این جریان را مدیریت کرد. ما از رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هم خواسته‌ایم به این موضوع بپردازد.
پورفرج ادامه داد: ما باید از تجربه‌ی کشورهای دیگر استفاده کنیم، آنها معمولا همایش‌ها و نمایشگاه‌های خود را در فصل‌هایی که مسافر کمی دارند یا شرایط جوی، کمتر اجازه‌ی سفر انبوه را می‌دهد، برگزار می‌کنند. گاهی هم از فرصت نمایشگاه و همایش‌های بین‌المللی برای معرفی یک شهر دورافتاده استفاده می‌کنند، با این کار هم زیرساخت آن شهر را تکمیل کرده‌اند، هم شهر را به دیگران معرفی می‌کنند؛ ولی ما اینجا دقیقا برعکس عمل می‌کنیم، همه‌ی همایش‌ها و نمایشگاه‌ها را در شهرهای بزرگ و دقیقا در فصلی که هوا مناسب سفر گردشگران است، برگزار می‌کنیم، آن‌وقت با کمبود جای خواب برای گردشگر مواجه می‌شویم.
وی گفت: اگر برگزار کردن این نمایشگاه‌ها و همایش‌ها در فصل سفر الزامی است، دست کم می‌توان آن را در شهرهایی که مسافر ندارد و با کمبود اقامتگاه مواجه نیست، برگزار کرد تا ما هم مجبور نشویم به‌خاطر یک همایش، درخواست گردشگرانی را که به‌سختی سفرشان هماهنگ می‌شود، رد کنیم.
به اعتقاد او، با توزیع زمان و مکان برای چنین برنامه‌هایی، هم ظرفیت هتل‌ها در طول سال تکمیل خواهد شد و هم تمایل برای ساخت هتل بیشتر می‌شود و دیگر نیازی به واسطه‌ها نیست.
محمدعلی واقفی - عضو هیئت مدیره‌ی جامعه‌ی تورگردانان ایران - هم از دوران طلایی گردشگری ایران که به اعتقادش از پس از انقلاب جمهوری اسلامی بی‌سابقه بوده است، سخن گفت و اظهار کرد: یک‌بار پیش از این و در دهه‌ی 70، جمعیت گردشگران ورودی به ایران آن‌قدر زیاد شد که با کمبود اقامتگاه مواجه شدیم و تقریبا به بیشتر درخواست‌ها جواب رد دادیم. حالا شرایط طوری شده که به جرأت می‌توان گفت از آن سال‌های طلایی هم پیشی گرفته‌ایم؛ ولی نباید این فرصت را با اقدامات اشتباه از دست داد.
او به هشدار یکی از آژانس‌داران آلمانی که به‌تازگی برای آشنایی با مقاصد و امکانات گردشگری ایران به کشورمان سفر کرده بود، اشاره کرد و به ایسنا گفت: این شخص از کشور «میانمار» مثالی آورد و گفت، آنها پنج سال قبل درهای کشورشان را روی گردشگران باز کردند و سیلی از گردشگران به کشورشان سرازیر شد؛ اما ناگهان از حول حلیم به داخل دیگ افتادند و قیمت تمام خدمات، از هتل و حمل و نقل تا غذا را گران کردند و هزینه‌ی سفر به میانمار هم متعاقبا گران‌تر شد، حالا پنج سال از آن ماجرا می‌گذرد و تعداد گردشگران میانمار به‌شکل وحشتناکی کم شده است. بازاری که از دست رفته بازگرداندنش سخت‌تر خواهد بود.
وی ادامه داد: اگر ما هم براساس منافع صنفی و نه ملی رفتار کنیم، داستان سال‌های قبل تکرار می‌شود و چه بسا خطری شبیه آنچه در میانمار رخ داد، در کمین‌مان باشد. باید تلاش کنیم قیمت سفر به ایران همچنان رقابتی بماند.
او سپس تأکید کرد: تعداد هتل‌ها در ایران محدود است و نمی‌توان مثل یک بازار آزاد رفتار کرد و هر قیمتی را داد، در چنین شرایطی لازم است دولت وارد عمل شود و نظارت درستی داشته باشد، چراکه منافع ملی این‌طور اقتضا می‌کند.
این تورگردان درباره‌ی اشغال کاذب برخی هتل‌ها نیز در چنین شرایطی که درخواست برای سفر به ایران زیاد شده و هر رفتار نابجایی باعث سرخورده شدن گردشگران خارجی خواهد شد، گفت: نمی‌توان دقیقا و با قطعیت اعلام کرد که اشغال کاذب در هتل‌ها وجود دارد؛ ولی تا حدی می‌توان بخشی را کاذب دانست، مثلا 20 روز قبل یکی از هتل‌ها اعلام کرد به هیچ‌وجه جای خالی ندارد؛ اما حالا در همان هتل، اتاق خالی پیدا کرده‌ایم.
واقفی تأکید کرد: حالا که یک فرصت طلایی در گردشگری کشورمان به‌وجود آمده، باید مواظب رفتارها بود تا اثر معکوسی نداشته باشد و گردشگران را سرخورده و از ایران گریزان نکند.
