بازگشت حسین اللهکرم، چهره مشهور جریان «حزب‌الله» به عرصه عمومی، مقارن
شده با اظهار نظر دو چهره بانفوذ در این جریان، درباره او. «حمید استاد»
مسوول حزب‌الله مشهد و «عبدالمجید محتشم» دبیرکل «انصار حزب‌الله» تهران در
روزهای اخیر به‌بهانه بازخوانی و تحولات این جریان از نقش و رابطه خود با
«اللهکرم» گفته‌اند. «عبدالمجید محتشم» از جدایی «اللهکرم» از جریان
«انصار حزب‌الله» می‌گوید اما همکار مشهدی‌اش برای «اللهکرم» نقش لیدری
قایل است.
«حمید استاد» مسوول «انصار حزب‌الله» مشهد روز گذشته با اشاره به
اختلافاتی که با تشکل «محتشم» و شخص او داشته به «ایسنا» گفت: «چون خودشان
این نام را به‌ثبت رساندند به دنبال انحصارگرایی بودند و معتقدند هرکس که
می‌خواهد با آنها کار کند باید تحت نظرشان فعالیت کند. ما با آقایان
اللهکرم و ده‌نمکی هماهنگ بودیم، اگر بخواهم حزب‌الله را به یک تیم تشبیه
کنیم از ابتدا اللهکرم را به‌عنوان لیدر این تیم قبول داشته و داریم.»
به‌گفته استاد، اللهکرم هیچ‌وقت از حزب‌الله نرفت، بلکه به خاطر کارکردهای
جدید حزب‌الله و به خاطر اینکه حزب‌الله باید برنامه‌های مختلفی داشته
باشد، گروه‌ها و جریان‌های دیگر را به وجود آورد و به آنها ملحق شد. مسوول
انصار حزب‌الله مشهد گفته که او همچنان نه‌تنها با اللهکرم بلکه با تمام
جریانات و تشکل‌های حزب‌اللهی سراسر کشور به‌خصوص تهران ارتباط تنگاتنگی
دارد. «استاد» معتقد است دبیرکل انصار حزب‌الله تهران تنها مسوول شاخه
کوچکی از انصار حزب‌الله است.
از سوی دیگر «عبدالمجید محتشم» دبیرکل انصار حزب‌الله هم چندی قبل درباره
رابطه خود با اللهکرم گفته بود: «او اکنون کارهای دیگری دارد. اختلاف
فکری باعث جدایی نشد. ما یک تفکر بسته‌بندی‌شده و متمایزی نداشتیم.
حزب‌اللهی آن چیزی است که رهبری، امام(ره) و قرآن می‌گوید. ما سر بحث ولایت
با اصول انقلاب جمع شدیم و کسانی که بودند و رفتند نیز این را می‌گویند و
خلاف این را نگفتند و اینها جزو امهات مشترک ما بوده است. مثلا آقای
ده‌نمکی نیز از انصار رفتند، من حرف متعارضی با آن هدف اولیه از ایشان
نشنیدم؛ گرچه اکنون جنس فعالیت ایشان هنری و فرهنگی است، ولی کاری نکردند
که ما بگوییم پشت کردند. گرچه برخی از روزنامه‌های اصلاح‌طلب گفتند که
فلانی که یک زمانی در مقابل سینما تجمع می‌کرد، امروز خودش فیلمسازی میکند
و کارگردانی میکند. به نظر ما قالب در این مسایل مهم نیست، بلکه محتوا
مهم است البته تضمینی وجود ندارد که ما در آینده کج نرویم، ولی تا به حال
بحمدالله کسانی که رفته و مانده‌اند تعارض فکری نداشتند حداقل خود من چیزی
غیراز این ندیدم، مثلا آقای اللهکرم دیگر در جمع ما نیست، ولی دغدغه‌های
ما را دارد.
بازگشت به عرصه عمومی
او که با آمدن احمدی‌نژاد از عرصه عمومی سیاست خارج شده بود با رفتن رییس
دولت سابق، باز به عرصه بازگشته است. تصاویر، حضور او را در تجمع اعتراضی
به مساله حجاب که به تازگی در خیابان فاطمی مقابل وزارت کشور برگزار شد،
ثبت کردند. برخی رسانه‌ها از این حضوربه بازگشت «اللهکرم» به خیابان یاد
کردند. «حسین اللهکرم» پس از پایان جنگ به هیات‌های رزمندگان اسلام پیوست
تا پس از گذشت مدتی کوتاه به همراه دیگر دوستانش یک تشکل سیاسی را به‌وجود
آورد و در نهایت به همراه حجت‌الاسلام پروازی، عبدالحسین محتشم و... در سال
1370 اقدام به تاسیس «انصار حزب‌الله» کرد. به این‌ترتیب حلقه اولیه انصار
حزب‌الله کار خود را آغاز کرد که حسین اللهکرم یکی از تاثیرگذارترین
افراد این گروه بود.
اولین نشانه‌های حضور «اللهکرم» در عرصه عمومی به دهه70 و در جریان
اعتراض به سخنرانی‌های نواندیشان دینی به‌ویژه «سروش» بازمی‌گردد. در این
دوران «اللهکرم» با عنوان سخنگوی این جریان با رسانه‌ها سخن می‌گفت.
مهرماه 74 و پیش از سخنرانی سروش، اللهکرم به انجمن اسلامی دانشکده فنی
دانشگاه تهران رفت و پنج‌ساعت با دانشجویان گفت‌وگو کرد. او خواستار این
بود که امکان سخنرانی برای مخالفان هم فراهم شود. روز سخنرانی اما مخالفان
به سخنران حمله کردند. میز و صندلی بود که به سمت سروش پرتاب می‌شد.
ده‌نمکی هم بلندگو را به دست گرفته بود و می‌گفت مناظره می‌خواهیم و هیچ
جای ایران اجازه سخنرانی یک‌سویه به ایشان نمی‌دهیم.
مثل سال 75 که در
اعتراض به سیاست‌های اسراییل در ربودن «ابومرزوق» در برابر خبرگزاری جمهوری
اسلامی تجمع کردند. همان زمان بود که از او با عنوان رییس شورای هماهنگی
نیروهای حزب‌الله نام برده می‌شد. مردادماه سال 77 زمانی که عده‌ای بعد از
نمازجمعه علیه کرباسچی راهپیمایی کردند اللهکرم جلودار جمعیت بود. به
دنبال مضروب‌شدن دو وزیر خاتمی در مراسم نمازجمعه او همان سال در مسجد ارگ
سخنرانی کرد و گفت برخورد فیزیکی خشونت‌آمیز را محکوم می‌کنیم.
«محسن
رضایی» همان وقت درباره او گفته بود: «آقای اللهکرم ارتباطی با سپاه
ندارد. کارهایی که انجام داده است یک کار شخصی بوده و پرونده این اقدامات
در سپاه در دست بررسی است. البته نیت ایشان خیر بوده ولی متاسفانه شیوه
نادرست ایشان به انقلاب ضربه زده است.»
هیچ وقت کار ما نبود
اللهکرم، البته، مسوولیت این حملات را نپذیرفت و یک‌بار نیز عامل
برهم‌خوردن سخنرانیها را نیروهای خودسر و نفوذی دانست. بعد هم از نیروهای
امنیتی خواست که در این زمینه فعال شوند و همانطور که بعدها آن را در رساله
دانشگاهی خود تئوریزه کرد؛ قضیه را به نقش اصلاح‌طلب‌ها در غیریت‌سازی در
راستای انسجام ربط داد و گفت که کار خودشان است و می‌خواهند افراط‌گرایی را
به حزب‌الله بچسبانند. در این سال‌ها هر وقت که از او چیستی گروه‌های فشار
یا لباس‌شخصی سوال می‌کردند توپ را به زمین سوال‌کننده می‌انداخت و شروع
به دسته‌بندی لباس‌شخصی‌ها تحت عنوان؛ خبرنگاران، مردم عادی، دانشجویان
و... کرد.
او تاکید می‌کرد اینها؛ همه لباس‌شخصی‌اند. سال 77 که به دفتر
روزنامه «جامعه» حمله شد او نقش اعضای حزب‌الله را در این حمله تکذیب کرد.
سال 85 مناظره‌ای بین او و تاجزاده برگزار شد. تاجزاده در این مناظره به
خاطره‌ای از اللهکرم در دورانی که معاون سیاسی وزارت کشور بود اشاره کرد و
با یادآوری آن به اللهکرم گفت که کارگزاران قرار بوده در حسینیه ارشاد
مراسمی در اعتراض به نقض قانون شهرداران بازداشت شده؛ برگزار کنند.
تاجزاده
می‌گوید که اللهکرم در نامه‌ای درخواست میکند که به آنها اجازه دهند
همان روز و همان ساعت، آن طرف خیابان، مراسمی داشته باشند. تاجزاده
می‌گوید: «اللهکرم گفت یا به ما مجوز بدهید یا مجوز آنها را لغو کنید. اگر
لغو نکنید هر اتفاقی در مراسم بیفتد از حالا می‌گویم مسوولیتش با شماست.
گفتم به نفع شماست نامه را ندهید چون مراسم اینها برگزار می‌شود و اگر
اتفاقی بیفتد نامه شما را در سطح ملی علَم خواهیم کرد. مثل بقیه موارد نیست
که کی بود کی بود من نبودم راه بیفتد. به جای آن هرجا و هر ساعتی
می‌خواهید مجوز میدهیم. گفت همانجا و همان ساعت می‌خواهم. باز گفتم همان
روز و همان ساعت اما محل دیگر...»
آن بار اما اللهکرم از خواسته خود منصرف
می‌شود. اللهکرم یک‌بار سال 79 هم گفته بود: «اگر جریانات شبه‌دانشجویی
به خیابان کشیده شود حزب‌الله برخورد میکند.»
آغاز اختلافات درونی
اوایل دهه 80 روابط بین اعضای این گروه سیاسی پیچیده و اختلافات درونی هم
کم‌کم رسانه‌ای می‌شود. مثلا در حالی که اللهکرم که با عنوان رییس شورای
هماهنگی نیروهای حزب‌الله در رسانه‌ها از او یاد می‌شود یا با این عنوان
گفت‌وگو میکند؛ انصار حزب‌الله واکنش نشان می‌دهد.
برای رسانه‌ها جوابیه
می‌فرستد مبنی بر اینکه انصار حزب‌الله یک تشکیلات ثبت‌شده قانونی با
دبیرکل، سخنگو، روابط‌عمومی و هفته‌نامه «یالثارات»- ارگان رسمی آن- است و
انتساب فرد یا افرادی و اخبار غیرمستند به این تشکل، جرم آشکار است. در این
جوابیه آمده بود که شورای هماهنگی نیروی‌های انصار حزب‌الله عنوان مجعولی
است. سال 83 محتشم به اللهکرم هشدار می‌دهد که در باتلاق تبلیغات روانی
دشمن نیفتد. این پاسخ در جواب آن گفته اللهکرم داده می‌شود که گفته بود:
«حمله به خوابگاه دانشجویی طرشت سال 82 کار انصار حزب‌الله بود.»
اللهکرم
خواستار عذرخواهی این گروه از مردم شده بود. همان‌زمان بود که اعلام شد ده
نمکی و اللهکرم رسما از انصار حزب‌الله خارج شده‌اند و در همان زمان نیز
مشخص شد که اللهکرم و ده‌نمکی از سال 75 فعالیت رسمی خود را با تشکیلات
انصار حزب‌الله قطع کرده‌اند. همان زمان مجتبی بیگدلی سخنگوی حزب‌الله به
سخنان اللهکرم که حزب‌الله را متهم به خروج از جریان اصلی و گرایش به سمت
کارگزاران کرده بود واکنش نشان داد و گفت: «شأن ما بالاتر از محدودشدن در
قالب احزاب و گروه‌هاست.»
اللهکرم سال 84 گفت: «انصار در خرداد 82 مرتکب
اشتباه در تحلیل خود از وضعیت موجود شدند و با عملکردی نادرست در مقابل
بخشی از نیروهای اراذل و اوباش در اطراف کوی تهران وارد درگیری شدند.» او
انصار حزب‌الله تهران، روزنامه کیهان و نشریه یالثارات را نقد کرد و گفت:
حساب انصار تهران از حزب‌الله جداست. در همین‌گیرودار، انصار حزب‌الله
بیانیه داد که: «برادر حسین اللهکرم از سال 75 تاکنون هیچ ارتباط و فعالیت
و سمتی در انصار حزب‌الله نداشته است و رسما و قانونا از این تشکل خارج
شده.»
او در این سال‌ها با عناوین دیگری یعنی «عضو شورای مرکزی اتحادیه
دانشجویان حزب‌الله» یا «استاد دانشگاه» صحبت می‌کرد. این درحالی بود که
برخی دیگر از گروه‌های انصار حزب‌الله همچنان اللهکرم را به سخنگویی قبول
داشتند؛ مثلا حمید استاد رییس انصار مشهد گفته بود که محور انصار حزب‌الله
را اللهکرم می‌دانم و محتشم از سخنگویی عزل شده است.
دولت احمدی‌نژاد و خروج از ایران
اللهکرم در سال۱۳۸۲با طرح نوسازی معنوی حزب‌الله به عرصه سیاسی بازگشت و
با ایجاد جلسات منظم و برنامه‌ریزی توانست سازماندهی جدیدی را بنیان نهد.
در انتخابات ریاست‌جمهوری نهم هم تلاش فراوانی در حمایت از «احمدی‌نژاد»
داشت. همان زمان در واکنش به اعتراض نمایندگان به ردصلاحیتشان گفت که نظام
در برابر گردن‌کلفتی نمایندگان می‌ایستد.
اللهکرم هیچ‌گاه همچون چهره‌هایی
مانند «عماد افروغ» و «محمد خوش‌چهره» که در ابتدا حامی پروپاقرص دولت
بودند اما سپس به منتقدان جدی او تبدیل شدند، عمل نکرد. او همواره به‌عنوان
جدی‌ترین حامی دولت نهم مطرح بود. با وجود همه اینها اما با آمدن
احمدی‌نژاد، حضور او هم به کل کمرنگ شد. او در چرایی تغییر رویکردش گفته
بود که با روی‌کارآمدن احمدی‌نژاد نیازی به حضور حزب‌الله در صحنه نبود،
اما این یک روی سکه بود. اللهکرم یکی، دو سال هم از ایران رفت. اگرچه پیش
از راهی‌شدن به سفر، سفارش خود را به نیروهای حزب‌الله کرد. او مدعی شده
بود که منتقدان احمدی‌نژاد در خط آمریکا گام برمی‌دارند.
او در جلسه‌ای
توصیه‌های لازم را در شرایط فقدان اصلاح‌طلبان به حزب‌الله کرد و بامداد
روز سه‌شنبه بیستم فروردین 1386 تهران را به مقصد زاگرب، پایتخت کرواسی تحت
عنوان وابسته نظامی، ترک کرد، درحالی که 30 تا 40 نفر از چهره‌های نزدیک
به جریان حزب‌الله «استاد» خود را بدرقه می‌کردند. همان زمان برخی از
همراهان اللهکرم معتقد بودند که سیاستمداران دولتی در آن زمان با گماردن
او در این پست، به‌گونه‌ای خواستند او را از جنجال‌آفرینی در کشور دور کنند
اما اسفند همان سال او سفری کوتاه به ایران داشت. او را در بین نمازگزاران
در حالی که مشغول پخش بیانیه در مخالفت با اصلاح‌طلب‌ها و فهرست ائتلافی
اصولگرایان بود، دیدند.
این حرکت او علیه اصولگرایان تازگی نداشت؛ چراکه
زمانی هم در جلسه شورای مرکزی حزب‌الله مشهد گفته بود که امروز باید
انتقادات حزب‌الله متوجه کسانی که «غضنفرهای اصولگرا» می‌نامید، باشد.
کسانی که به‌نظر او راه کارگزاران را می‌رفتند. اللهکرم در اردیبهشت ماه
89 و مراسم تشییع شهدای دفاع مقدس هم حملات تندی علیه شهردار تهران داشت و
گفته بود: «این اعمال شما ما را به یاد طلحه و زبیرها می‌اندازد که به
ارزش‌های زمان خود پشت کردند. ما اجازه نمی‌دهیم در بین رزمندگان، کسانی
باشند که خوی طلحه و زبیرها را بخواهند امروز به نمایش بگذارند.»
همان
وقت‌ها هم رسانه‌ها از بازگشت دوباره او به صحنه سخن گفتند. اگرچه این
تحلیل چندان رنگ واقعیت نگرفت و او از آن زمان به جای خیابان، دانشگاه را
برگزید. البته هرازگاهی هم سری به خیابان می‌زند.
اللهکرم، مسوول برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی
اللهکرم در بین رفت‌وآمد به «زاگرب» بود که خبر رسید او دکترای علوم
سیاسی می‌گیرد. آن هم از تهران. سال 88 در دانشگاه علوم‌تحقیقات از رساله
دکترای خود تحت عنوان «توسعه سیاسی در دوم خرداد» دفاع کرد. اللهکرم که در
جناح راست، متهم به رفتارهای تندروانه در دهه 70 بود حالا داشت اصلاح‌طلبی
را در رادیکالیسم سیاسی تئوریزه می‌کرد. استادانش به او نمره 19 دادند.
دکتر ساعی، دکتر زیباکلام، دکتر متقی، دکتر ازقندی و دکتر طاهری استادان و
داوران حاضر در جلسه بودند. این روزها؛ او مسوول برگزاری کرسی‌های
آزاداندیشی در دانشگاه آزاد هم است.
