پرویز کاظمی: روحانی با كوتوله‌ها كار نمی‌كند

اولين وزيري كه احمدي‌نژاد با او خداحافظي كرد و وزيري كه دولت خاتمي را تا آخرين لحظه همراهي كرد، معتقد است دولت يازدهم  با كوتوله‌هاي مديريتي نمي‌تواند تغيير چنداني به وجود بياورد. تغيير و تحولات در دولت‌های نهم و دهم به حدي فراوان بود كه بسياري از آنها اكنون از يادها رفته است. اما همواره اولين مورد در هر موضوعي جريان‌ساز و مهم است.

پرويز كاظمي، ‌وزير رفاه دولت اول محمود احمدي‌نژاد بود كه به‌عنوان نفر نخست از قطار دولت پياده شد. محمود احمدي‌نژاد در روز راي اعتماد وي در مجلس خطاب به نمايندگان بيان كرد كاظمي‌ را خدا به من معرفي كرد اما اين نعمت خدادادي را بيش از يكسال تحمل نكرد.

گفت‌وگوي آرمان با پرويز كاظمي را در ادامه می‌خوانیم:

آیا دولت یازدهم در سيزده ماه گذشته موفق عمل كرده است؟ چه مشكلاتي بر سر راه دولت يازدهم قرار دارد؟  
فكر مي‌كنم به اين موضوع بايد از زواياي مختلف توجه كرد كه دولت يازدهم وقتي روي كار آمد، مي‌دانست كه درعرصه‌اي ورود پيدا مي‌كند كه مشكلات زيادي دارد. چراكه دولتمردان كنوني از همان ابتدا براساس آمار و ارقام اقتصاد كشور با مشكلاتی روبه‌رو هستند و گذر از آن به اين راحتي امكان‌پذير نيست. يك سال پيش كشور هم با تحريم‌ها و تقابل غرب با ايران روبه‌رو بود و هم عدم تحرك دستگاه ديپلماسي، تهران را در محدوديت‌ قرار داده بود. شما اگر به سفراي ما در ديگر كشورها مراجعه مي‌كرديد به‌خوبي مي‌دانستيد كه سفراي ما در يك سال و نيم پيش اكثرا بيكار بودند. نه رسانه‌اي با اينها مصاحبه مي‌كرد و نه در سمينار يا برنامه‌اي شركت می‌کردند عملا ديپلماسي خارجي ما تعطيل بود. در داخل اما با مشكلات دیگری مواجه بوديم. وقتي كشوري رشد اقتصادي‌اش منفي است، معلوم مي‌شود كه ركود، بيكاري و فساد وجود دارد.

بيكاري و فساد موجب مي‌شود سرمايه‌هاي داخلي  وخارجي جذب نشود، بدين ترتيب ركود به‌صورت يك بيماري مزمن دامن اقتصاد را مي‌گيرد. برخلاف آمارهايي كه سال‌هاي گذشته ارائه شد متاسفانه در دوره دولت‌هاي نهم و دهم دست به گريبان ركود و فساد اداري و مالي بودیم. بدين ترتيب سرمايه‌گذار خارجي علاقه‌اي به سرمايه‌گذاري در چنین محيطي ندارد حتي به تعبيري مي‌توان گفت، امنيت سرمايه‌گذاري در ايران طي سال‌هاي اخير كاهش پيدا كرده است.
 
دقيقا از چه زماني اين اتفاق رخ داد. برخي از منتقدان دولت احمدي‌نژاد مي‌گويند سال‌هاي پاياني دولت احمدي‌نژاد و تحريم‌ها عامل فساد وناكارآمدي اداري  بود؟
خير، ركود سال‌هاي اخير محصول اقدامات دولت نهم و چند سال قبل از آن است. من اين تعبير را كه دو سال اخير نظام اداري و اقتصادي دچار آشفتگي شد، قبول ندارم. در ابتداي دولت نهم يعني 8 سال پيش نظام اداري دچار ركود و البته آشفتگي شد. اين آشفتگي يك دليل بيشتر نداشت و آن ناكارآمدي دولت نهم در اداره امور اجرایی بود كه همان موقع تذكر دادم. نكته‌اي كه كمتر مورد تحليل قرار گرفته است هزينه‌هاي معنوي اين ناكارآمدي است. آشفتگي در مديريت اجرايي موجب شد جامعه نسبت به اقدامات دولتمردان بي‌اعتماد شود. بعضا نیروهایی در سيستم اجرايي تزريق شدند كه تجربه و دانش مديريت نداشتند.  
 
اين تزريق نيروها در مديريت تا روزهاي پاياني دولت احمدي‌نژاد ادامه داشت؟
بله، تمام تلاش جريان احمدي‌نژاد از همان ابتدا اين بود كه نيروهاي همفكر خود را در سيستم اجرايي تزريق كند. همين امر دولت يازدهم را با مشكل روبه‌رو مي‌كند، چراكه دولت يازدهم نمي‌تواند با نيروهاي دولت‌های نهم و دهم به وعده‌هايش عمل كند. به تعبيري دولت يازدهم نمي‌تواند با پا و دست دولت احمدي‌نژاد گام بردارد، چراكه اين نيروها به لحاظ فكري هيچ نسبتي با دولت يازدهم ندارند. نتیجه عملکرد برخی مدیران کوتوله در مسند كار برخی اتفاقات 8 سال پيش در حوزه اجرايي بود. دولت يازدهم هم نمي‌تواند با مديريت كوتوله‌ها گام‌هاي محكمي درجهت تحقق شعارهاي مردم بردارد.

طبيعي است كه دولت يازدهم كار آساني را پيش روي خود ندارد. تنش‌هايی را كه ما ظرف 7 الي 8 سال گذشته داشتيم ارتباطات داخلي ميان قواي كشور در طول چند سال گذشته دچار تنش بود اين تنش به‌طور طبيعي به داخل جامعه منتقل شد از سوي ديگر اختلاف‌نظر ميان جناح‌ها و فعالان سياسي شناخته‌شده بيش از گذشته شد. همه اين عوامل به همراه عوامل ديگر جامعه را با تنش روبه‌رو كرد. اهانت به مجلس، يكطرفه سخنراني كردن و.... اقداماتي كه رئيس دولت دهم در پديدآمدن آن فضا نقش داشت. تنش‌هاي روحي ميان دولت و بخش صنعتي، عدم يكپارچگي مديريت و تقابل با سرمايه‌گذار واقعي همه اينها دست به دست هم داد تا ما شاهد اثرات منفي اقدامات دولت گذشته در اقتصاد و سياست باشيم.بنابراين كار دولت يازدهم نمي‌تواند راحت باشد. دولت يازدهم، سكان كشتي‌ای را در دست گرفت كه عملا در دريا گم شده بود.  
 
دولت يازدهم در طول سيزده ماه گذشته تلاش كرد تا اقتصاد و دیپلماسی را به ریل برگرداند.
بله، به‌طور كلي دولت يازدهم، تلاش كرد تا اقتصاد، صنعت و مديريت اجرايي و سياسي كشور را در جهت درست آن هدايت كند، اما نبايد انتظار داشت در عرض يك سال معجزه‌اي اتفاق بيفتد. با آن اتفاقي كه در انتخابات سال گذشته رخ داد و اميدي كه در مردم ايجاد شد راه براي حركت دولت يازدهم سهل‌تر از گذشته شد. نبايد فراموش كرد كه همين جامعه اميدوار امروز، سال گذشته در انفعال قرار داشت دليل آن هم بي‌اعتمادي مردم به اقدامات دولتي بود.

حال شما سكان قوه اجرايي را دردست گرفته‌ايد. سه نكته مهم نشان‌دهنده اهميت موضوع بود. صحبت‌هاي رهبري درخصوص حق‌الناس بودن راي مردم، سفارش به حضور مردم و اهميت‌دادن مقامات و فعالان سياسي به انتخابات در آخرين لحظات مردم را تهييج كرد. مردم وقتي ديدند كساني مانند سيدمحمد خاتمي، آيت‌ا...‌هاشمي و ديگر فعالان سياسي حاضر به شركت در انتخابات هستند گام در راهي نهادند كه نااميدي را تبديل به اميد كرد. بنابراين دولت يازدهم وارث اين اميد است، اگر بخواهد همچنان با اميد مردم گام بردارد لازم است اقداماتي را انجام دهد تا نظر مردم را جلب كند. يكي از دلايل سخنراني‌هاي اخير رئيس‌جمهور تلاش براي حفظ اميد مردم در مقابل ناملايمات اخير است.

خسارت اين 8 سال بيشتر از 8 سال جنگ تحمیلی بود. اگر در جنگ به لحاظ مالي آسيب ديديم اما آسیبی که به لحاظ اخلاقي و اجتماعي طی 8 سال گذشته متحمل شدیم نیز قابل‌توجه است. دولت قبل بعضا مديران استخوان‌دار را اخراج كرد. دولت يازدهم با مديري كه توان ندارد، نمي‌تواند كار كند.  
 
انتظار بالا كار را سخت‌تر مي‌كند. دولت يازدهم توقعات را بالا نبرد؟
بله، انتظارات بالا كار را سخت‌تر مي‌كند. با پایان‌یافتن اختلاف‌نظرها بي‌اعتمادي پایان یافت و بدين ترتيب كشور در مسير آرامش قرار گرفت. تورم کنترل شد و اكنون توانسته‌ایم آرامش را در جامعه برقرار کنیم. با برقراری آرامش، فضا براي سرمايه‌گذاری فراهم مي‌شود، بدين ترتيب ركود كمتر از گذشته مي‌شود. نكته ديگر، مذاكرات ايران و اتحاديه اروپا بود. بدين ترتيب دولت يازدهم توانست چرخه تحريم‌ها را متوقف كند. محدوديت‌هاي بيشتر متوقف شد. به لحاظ رواني هم جريانات اقتصادي درسلامت قرار گرفت. ما باید تدبير را مانند پيامبر(ص) در صلح حديبيه در پيش بگيريم تا از شرايط موجود عبور كنيم، ده سال بعد از صلح حديبيه اسلام چقدر پيشرفت كرد؟ با توجه اتفاقات گذشته لازم است ما از زواياي مختلف به گفت‌وگوهاي هسته‌اي نگاه كنيم. اما نمي‌توانيم اثر تحريم‌ها را نفي كنيم. اينجا نكته‌اي كه نبايد فراموش كنيم اين است كه با نيروي اضافه‌شده توسط دولت دهم نمي‌توان اميد داشت كه دولت يازدهم به موفقيت برسد. جمع‌كردن نيروهاي خارج‌شده توسط دولت دهم چندان كار راحتي نيست.

متاسفانه دولت احمدي‌نژاد جمع زيادي از نيروهاي متخصص و باتجربه را از صحنه مديريتي كشور خارج كرد كه بازگردان آنها به چرخه مديريت براي دولت يازدهم دشوار است. متاسفانه ما جانشين‌پروري هم نداشتيم. بنابراين باید حساسيت بيشتري را درانتخاب افراد داشته باشيم. شايد لاجرم خواسته يا ناخواسته خيلي از مسائل داخلي كشور به بحث تحريم‌ها گره خورده است. بنابراين مذاكرات هسته‌اي به هر صورت ممكن بر بازار تاثير مي‌گذارد.  
 
خيلي‌ها مي‌گويند دولت خيلي از مسائل را به تحريم‌ها گره زد. اين حركت دولت را درست مي‌دانيد؟
خير، اشتباه تيم رسانه‌اي دولت هم از آغاز همين بود. گره‌زدن تمام فعاليت‌ها و موفقيت دولت به نتيجه مذاكرات قطعا  اشتباه تيم رسانه‌اي بود. البته نبايد فراموش كرد كه رسانه‌هاي خارجي به اين اشتباه رسانه‌هاي داخلي افزودند. بدين ترتيب دولت تحت فشار قرار گرفت هم از داخل و هم از خارج. ما بايد در اين قضيه بيشتر تعمق كنيم. تحقيركردن سازمان ملل و شوراي‌عالي امنيت و كاغذپاره خواندن تحريم‌ها و تندروي‌هاي ديگر اكنون ما را به نقطه‌اي رساند كه ديگر باید از آن عبور كنيم. بنابراين تحريم‌ها محصول اشتباه خودمان بود. اكنون هم اگر در مذاكرات تحت فشار هستيم به آن دليل است، راه را از اول اشتباه رفتيم. ما تجربه برخورد با تحريم‌ها را در اين 35 سال داشته‌ايم براي اينكه از تحريم‌ها عبور كنيم بايد برنامه داشته باشيم. آیا ما در بخش صنعت كاري انجام داده‌ایم كه بتوان اميد داشت كه اين قدرت را داريم تا از تحريم‌ها عبور كنيم. در كنار همه اينها آمريكا و غرب بيش از هر كشوري بر روند مذاكرات تاثير مي‌گذارند.  
 
يعني گام‌هاي محكمي در قدرتمندشدن صنعت برنداشتيم؟
خير، ادعا شد كه ما در خودروسازي به خودكفايي رسيديم، اما فقط آمار بود كه ارائه شد. چطور بعد از تحريم‌ها ميزان توليد خودروي ما به 300 هزار تا رسيد. واقعيت اين است كه صنعت ما هنوز در دوران طفوليت خود به‌سر مي‌برد و هنوز جهاني نشده‌ايم. بنابراين لازم است كشور به سمت توسعه حركت كند.  
 
آيا دولت توان رسانه‌اي دارد دستاوردهايش را بيان كند؟
خير، رسانه ملي با همه نفوذ و گستردگي‌اش همراه دولت نيست. برخي از مديران رسانه ملي همه چيز را سياسي مي‌بينند. بدين ترتيب است كه دولت يازدهم با مشكلاتي روبه‌رو است. دولت يازدهم از توان رسانه‌اي خوبي برخوردار نيست. متاسفانه برخي از مديران رسانه ملي هم با اين دولت همراهي نمي‌كنند. انتقاد بيش از هر چيز نياز به فرهنگ‌سازي دارد. ما اگر می‌خواهيم شروع كنيم لاجرم اين اتفاق می‌افتد اما بحث من اين است كه ما نبايد از انتقاد به هر صورتي بترسيم، اگر بترسيم قطعا با مشكلات متفاوتي روبه‌رو می‌شويم. اگر كه ما اين كار را نكنيم، قطعا با مشكل روبه‌رو می‌شويم.  
 
آيا آمارهايي كه در دولت گذشته توسط رسانه‌ها ارائه مي‌شد، درست بود؟
خير، بسياري از آن آمارها با واقعيت همخواني نداشت. ما آمدیم یک برنامه بیست‌ساله به‌عنوان سند چشم‌انداز ایران تنظیم کردیم. یک برنامه پنج‌ساله هم داریم که می‌توان به آن بودجه سالانه را هم الصاق کرد. همگی اینها باید در طول هم باشند و نه در عرض هم. هیچ‌کدام از اینها با همدیگر همخوانی ندارد. حالا اگر در این ارتباط بیایید و تغییرات دیگری ایجاد کنید که حاوی نظرات شخصی باشد به همین جایی می‌رسیم که درحال حاضر کسی نمی‌تواند یک آمار دقیق ارائه کند. من در نشست‌های دولت نهم بحثی را تحت عنوان مرکز آمار مطرح کردم. یعنی مرکز آماری داشته باشیم که وابسته به دولت نباشد چراکه همه دولت‌ها آمار خوب می‌دهند. اگر تعریف آماری عوض شود کل صورت مساله تغییر پیدا می‌کند.

در دنیا راجع به صدم درصد نرخ بیکاری بحث می‌کنند ما راجع به درصد اختلاف‌نظر داریم! یعنی به‌طور مثال مرکز آمار نرخ بیکاری را 5/14 درصد عنوان می‌کند بعد بانک مرکزی یا وزارت کار آن را 5/9 درصد عنوان می‌کند. اختلاف در آمارها حتي خود دولت را هم گمراه می‌کند. اكنون بايد دولت يازدهم يك مركز آمار ثابت و مشخص ايجاد كند تا كارشناسان به آن تكيه كند.

دقیقا حتی راجع به تورم هم این نکته است. بعد هم تعریف‌ها عوض می‌شود. می‌گویند تورم نقطه به نقطه و تورم‌های دیگر. مثالی را مطرح می‌کنند که یک نفری نشست و تمام استدلال‌های لازم را کرد که این ماستی که شما می‌خورید شیرین است. همه استدلال‌ها هم درست بود. شخص دیگری آن ماست را خورد و گفت حرف‌هات درست است اما این ماست ترش است. ما در عدد و رقم که صحبت می‌کنیم همه چیز خوب است اما وقتی وارد عمل می‌شویم، می‌بینیم داستان چیز دیگری است. دولت يازدهم نمي‌تواند با آمار غيرمنسجم و دوگانه اعتماد مردم را جلب كند.  
 
اما ظاهرا برخی نمايندگان مجلس چندان با دولت همراه نيستند؟
البته بايد پذيرفت، تعامل اكثريت مجلس با دولت مناسب است. بعضي از سوالاتي كه مطرح می‌شود غيركارشناسي است اما بايد دانست تعدادي از نمايندگان مجلس با دولت همراه نيستند و مي‌خواهند به هر طريق كه شده است دولت يازدهم را متوقف كنند كه اين هم دلايل سياسي و رقابتي دارد اما اكثريت به دنبال يك چنين جرياني نيستند.

صداوسیما بهتر است رفتار مجلس را به تصوير بكشد مانند زماني كه چهار روز راي اعتماد بود. آن زمان تفاوت دیدگاه‌های نمايندگان مجلس براي مردم مشخص مي‌شد. پخش تصاوير مجلس در زمان، راي اعتماد بهترين اتفاقي بود كه در صداو سيما طي اين چند سال رخ داد. هيچ‌كس رسانه‌هاي بيگانه را آن زمان نگاه نمي‌كند.

شك نكنيد كه برخي از نمايندگان به دنبال تخريب دولت هستند. تعامل راه‌حل مشكلات است ما نبايد از انتقاد بترسيم. بايد مشكلات را بشناسيم و راه انتقاد درست را نشان دهيم. ببينيد، اگر صداوسیما به درستي تصاوير مجلس را پخش كند. شناخت مردم از نمايندگان شان به وجود می‌آيد. شناخت مردم در انتخابات آينده موثر خواهد بود. بي‌ترديد در انتخابات آينده رفتار مردم نشان‌دهنده عملكرد مثبت يا منفي نمايندگان محترم مجلس خواهد بود.  
 
مهم‌ترين اقدام دولت در يك سال گذشته به غير مذاكرات چه بود، آيا ما دستاوردي داشتيم؟
دولت بايد بيش از هر چيز رفاه اجتماعي را مدنظر قرار دهد. دولت بايد براساس چشم‌انداز 20 ساله عمل می‌كرد اما دولت‌هاي گذشته به هيچ وجه به بحث چشم‌انداز 20 ساله توجهي نكردند. انرژي و سرمايه‌هاي دولت در چند سال گذشته از ميان رفت. سرمايه‌گذار داخلي و خارجي به معناي واقعي در كشور ما وجود ندارد. اينكه دولت بحث ركود كشور را مطرح كرده است اين به معناي مطالعه دقيق دولتمردان و آشنايي آنها با وضعيت موجود است.

دولت در بحث تامين اجتماعي و رفاه عملكرد مثبتي داشت اما چندان بازخورد رسانه‌اي آن را شاهد نبوديم. دولت از آنچه كه در ميان رسانه‌ها دارد به درستي بهره نمي‌گيرد. به هر حال دولت يازدهم علاوه بر فعاليت‌هاي عمراني، سياسي و فرهنگي خود بايد ديد و نگاه رسانه‌اي هم داشته باشد. از سوي ديگر دولت اگر می‌خواهد موفق باشد با رشد اقتصادي كشور را به سمتي هدايت كند كه اثرات آن در جامعه به صورت ميان‌مدت و كوتاه‌مدت باشد. دولت يازدهم، قطعا با كاهش بيكاري، رشد معقول اقتصادي و برقراري آرامش می‌تواند از بحران موجود عبور كند. از زماني كه دولت يازدهم روي كار آمده است تقريبا می‌توان گفت آرامش معقولي در كشور برقرار شده است. همگان اميدوارند اين آرامش به توسعه كشور منجر شود.