تروریست‌هایی که نوار گسترده‌ای از عراق و سوریه را تصاحب کردهاند، طی چند هفته اخیر به سمت جرم ازمدافتاده‌ای به‌نام قاچاق نفت متمایل شده‌اند. پولی که آنها از محل فروش غیرقانونی نفت به دست می‌آورند، موقعیت‌شان را به عنوان یکی از ثروتمند‌ترین گروه‌های تروریستی خودکفا در جهان تقویت می‌کند؛ گروهی که برای تامین مالی نه به دولت‌های خارجی، که به درآمد حاصل از آدم‌ربایی و دزدی بانکی متکی است. اما حتی میلیون‌ها دلاری که داعش از حمل فروش نفت از طریق مرزهای پر از خلل به‌دست می‌آورد نیز کافی نیست تا تعهدات سنگینی که به دلیل گسترش سریع گروه ایجاد شده است، تامین نشود.
براساس تخمین هافینگتون‌پست روزانه ١٣٥ هزار بشکه نفت تحت کنترل داعش تولید می‌شود. منابع دیگر نیز اغلب این رقم را بالاتر از ١٠٠هزار بشکه برآورد کردهاند. این رقم در مقایسه با تولید پایدار کشورهای نفت‌خیز اندک است اما برای گروهی که حتی القاعده هم رفتار آن‌را قابل پذیرش نمی‌داند، به صورت بالقوه واجد ارزش فراوانی است. اگر این میزان نفت به قیمت‌های جهانی به فروش برسد ثروت قابل توجهی به شمار می‌رود: هشت میلیون دلار در روز. اما همانطور که همسایگان جدید این گروه در عراق دریافته‌اند، به دست آوردن حداکثر قیمت برای نفت بازار سیاه آسان نیست.
امتیاز نفتی برای تروریستهاگفته می‌شود داعش بخش قابل‌توجهی از نفت خود را به واسطه‌ها در سوریه می‌فروشد و آنها نیز به پالایشگاه‌هایی در ترکیه و کردستان می‌برند. یک کارشناس نفت در لندن می‌گوید: نفت اساسا به قیمت پایینی بین ١٠ تا ٢٢ دلار در هر بشکه قیمت‌گذاری می‌شود و این در حالی است که قیمت نفت در بورس لندن و نیویورک حدود ١٠٠دلار است. به گفته این کارشناس، در عراق ظاهرا داعش واسطه‌ها را دور زده است و از ناوگان تانکر خود استفاده می‌کند و این یعنی می‌تواند به ازای هر بشکه نفت ٥٠ تا٦٠دلار به دست بیاورد.
برخی گزارش‌های دیگر عایدی داعش را حدود٢٥ دلار در هر بشکه تخمین می‌زنند. با سرکار بودن داعش، توسعه نفتی قطعا برای همیشه پایدار نخواهد بود. میدان‌های نفتی قدیمی در سوریه و عراق نیازمند توجه فراوان، ازجمله تزریق برای بالانگه داشتن فشار و تولید پایدار هستند. فقدان نیروهای فنی آموزش‌دیده و گردش مالی فراوان، کابوسی برای مدیریت بهینه مخازن به شمار می‌رود و در نهایت نیز تولید آتی این میدان‌ها را کاهش خواهد داد. کماکان، با وجود همه موارد مذکور، اینگونه کنترل بر میدان‌های نفتی، درآمدهای نفتی و محصولات نفتی امتیاز قابل توجهی برای هر گروه تروریستی خواهد بود. کنترل محصولات نفتی از کپسول‌های موردنیاز برای پخت و پز گرفته تا سوخت لازم برای حمل‌ونقل یک اهرم اضافی برای گروه در منطقه به حساب می‌آید. درآمدهای نفتی توانایی داعش را برای استخدام و پرداخت حقوق به نیروها و خرید اسلحه افزایش می‌دهد. گزارش‌های پراکنده تعداد میدان‌های نفتی تحت کنترل داعش را در عراق، هفت مورد در کنار دو پالایشگاه عنوان کرده است. ظرفیت تولید حدود٤٠٠ هزار بشکه سوریه، اگرچه در مقایسه با کشوری مثل عراق قابل توجه به نظر نمی‌رسد اما در پشت پرده تحولات این کشور نقش قابل توجهی ایفا می‌کند.
بخش قابل توجهی از میادین نفتی سوریه در شرق این کشور و به‌طور خاص استان‌های حسکه و دیرالزور قرار دارد. کنترل بسیاری از میادین نفتی در دست گروه تروریستی داعش قرار دارد، اگرچه احرارالشام و جبهه النصره نیز به صورت پراکنده برخی مناطق را در دست دارند. نیروهای داعش اخیرا بدون درگیری کنترل میدان نفتی عمر را در استان دیرالزور از نیروهای جبهه‌النصره، (زیرشاخه القاعده) گرفته‌اند. این میدان، توان تولید روزانه ٧٥ هزار بشکه نفت را داراست و البته تولید از آن بسیار کمتر از این رقم خواهد بود. براساس گزارش بلومبرگ، تروریست‌ها در سوریه کنترل شش میدان را از ١٠ میدان شرق این کشور در دست دارند. با همه این موارد، کنترل میدان‌های نفتی کوچک و به عبارت دیگر درآمد اندک حاصل از قاچاق نفت برای تامین قدرت پایدار گروه کافی نخواهد بود. آنها می‌توانند قدرت‌نمایی، ارعاب و تهدید کنند و حتی خدمات اجتماعی ساده‌ای را فراهم سازند. آنچه آنها قادر به انجامش نیستند به دست آوردن منابع دولت عراق است؛ یک بودجه ملی ١٢٠میلیارددلاری به حدود روزانه سه‌میلیون بشکه نفت صادراتی از پایانه‌های جنوب عراق.
خطر تغییر ژئوپولیتیک در منطقهبدونشک داعش بدون نفت بصره چیزی بیش از یک گروه نخواهد بود... قدرت گرفتن تروریست‌ها در عراق نفتی، ژئوپولیتیک خاورمیانه را متاثر خواهد کرد. دولت مرکزی عراق مهم‌‌ترین بازنده است. دولتی که رویای رساندن تولید نفت به روزانه ١١میلیون بشکه را در سر می‌پروراند. شرکت‌های نفتی بین‌المللی نه تنها از مناطق نفتی جنوب عراق خارج شده‌اند بلکه پرسنل خود را از کردستان هم خارج کردهاند. برنامه‌های افزایش تولید نفت در عراق بیش از همه جایگاه عربستان را در بازار نفت تهدید می‌کرد. این برنامه‌های بلندپروازانه حالا متوقف شده است. از سوی دیگر اگر مذاکرات ایران و گروه١+٥ به نتیجه برسد حدود یک میلیون بشکه تولید و صادرات نفت ایران اضافه خواهد شد. با این اوصاف ٢میلیون بشکه نفت اضافه وارد بازار نفت می‌شود. در این میان، تنها عربستان بود که می‌توانست با کاهش معنی‌دار تولید نفتش، قیمت‌ها را کنترل کند، اما این کشور هرگز آمادگی این کار را ندارد. اول: سعودی‌ها بیش از هر زمان دیگری به پول نفتشان نیاز دارند. ملک عبدالله برای سرمایه‌گذاری ٥٠٠میلیارددلاری به منظور ساخت زیرساخت‌های عربستان تا سال٢٠٢٠ برنامه‌ریزی کرده است و دوم: هزینه توسعه میادین نفتی این کشور بالا رفته است و بدون این سرمایه‌گذاری‌ها امکان حفظ ظرفیت تولید حدود ١٢میلیون بشکه‌ای‌اش فراهم نیست. کاهش نیافتن قیمت نفت، سودش تنها به عربستان نمی‌رسد. همه صادرکنندگان نفت اوپک و غیراوپکی‌ها هم از قیمت بالای نفت بهره‌مند می‌شوند. برخی واسطه‌ها درترکیه با دریافت نفت از داعشی‌ها سود فراوان برده‌اند. شاید بتوان گفت درگیری داعش با کردهای عراق برخی معادلات ترک‌ها را بر هم زده است.
تاثیر موضع ترکیه در تحرکات داعشبا این اقدام اقلیم کردستان به دولت عراق چسبید و از استقلال‌طلبی‌اش فاصله گرفت. هرچقدر اقلیم کردستان از دولت مرکزی فاصله می‌گرفت برای ترکیه بهتر بود. چراکه عمده نفت کردستان عراق از طریق ترکیه صادر می‌شود. ترکیه می‌خواهد پنجمین هاب انرژی اروپا باشد و نفت کردستان می‌توانست در بلندمدت این هدف را تضمین کند. از سویی دیگر شرکت‌های ترک می‌توانستند قراردادهای تبری از کردستان و شمال عراق بگیرند. این مهم می‌تواند امنیت استراتژیک ترکیه را بالاتر ببرد. جدا از خط لوله انتقال نفت کرکوک به جیهان که در اختیار دولت مرکزی عراق است، کردها بنا داشتند تا خط لوله تازه‌ای برای صادرات نفت از اقلیم کردستان به ترکیه احداث کنند. حالا این ترکیه است که باید موضع خود را در برابر تکفیری‌ها شفاف کند. اقلیم کردستان با داعش در جنگ است. ترکیه به شدت به اقلیم کردستان نیاز دارد. تحرکات داعش وقتی باعث بالاماندن قیمت نفت باشد تولیدکنندگان «نفت شیل» هم بهره‌مند می‌شوند. تولید نفت شیل بشکه‌ای٥٠ تا٧٠ دلار هزینه دارد. آمریکا و کانادا بزرگترین تولیدکنندگان نفت شیل در جهان هستند. هدف این گزارش تنها تحلیل تاثیر داعش بر صنعت نفت عراق و برخی بازیگران این بازار بود. به راستی آیندگان درباره وحشیگری این تروریست‌ها چگونه قضاوت خواهند کرد؟
