سایه خرافات بر سر حیات وحش ایران

دوره‌اش می‌کنند، چوب به دست و چماق بالای سر. حواسشان هست که حتما ماده باشد تا زحمتی که می‌کشند، با کشتن کفتار نر به باد نرود. نر باشد، به کارشان نمی‌آید. آخر، نه طلسمی را باز می‌کند و نه خوشبختی می‌آورد.

 تلاش می‌کنند، کفتار ماده‌ای پیدا کنند تا خوشبختی به همراه بیاورد و  به زندگی زناشویی گرمی بدهد.  سرش را نشانه می‌گیرند، با چوب و چماق آن‌قدر به سرش می‌کوبند تا بی‌جان شود. بعدقطعه‌ای از بدنش را می‌برند و لاشه را داخل چاهی متروکه رها می‌کنند تا رد و نشانی از مرگ کفتارها باقی نماند.

کسی نمی‌داند، این اعتقاد از کجا آمده و چرا گفته می‌شود عضوی از بدن کفتار ماده، می‌تواند زندگی زناشویی را گرم کند و خوشبختی را به زندگی دخترانی که پا به خانه بخت می‌گذارند، بیاورد، اما از هر کجا که آمده، سایه شوم خرافات را بر سر کفتار ماده انداخته. در برخی مناطق طرفدار این خرافه هستندو هر‌سال تعداد زیادی کفتار ماده برای گرم کردن زندگی زناشویی در این منطقه کشته می‌شود. معتقدان به این خرافه هزینه‌های چندصد‌هزارتومانی برای خرید این قسمت از بدن کفتار ماده می‌پردازندو آن را همچون گردنبند به گردن دختر جوانی که تازه به خانه بخت رفته است، می‌اندازند. آنها معتقدند که این بخش از کفتار ماده باعث جذابیت، زبان‌بندی، باطل‌کننده تمام سحرها و تحکیم‌کننده روابط خانوادگی می‌شود، به همین دلیل آن را به گردن دختر جوانی که ازدواج می‌کند، می‌اندازند.

بازار آن کم گرم نیست. به اندازه‌ای هست که حیات این‌گونه را در معرض خطر قرار داده است. تا جایی که به گفته اسکندر گردمردی ﻣﺪﯾﺮ ﺍﺩ‌ﺍﺭﻩ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺍﺩ‌ﺍﺭﻩ ﮐﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﯿﻂ‌ﺯﯾﺴﺖ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺷﻤﺎﻟﯽ، «ﮔﺰﺍﺭﺵﻫﺎﯼ ﻣﺘﻌﺪﺩ‌‌ﯼ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﻠﻔﺎﺕ ﺗﻌﻤﺪﯼ ﮐﻔﺘﺎﺭ، ﺷﮑﺎﺭ ﻭ ﺑﻪ ﺩ‌ﺍﻡ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻦ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺍﺩ‌ﺍﺭﺍﺕ ﻣﺤﯿﻂ ﺯﯾﺴﺖ این استان ﺍﺭﺳﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺩ‌ﺭ ﺍﮐﺜﺮ ﻣﻮﺍﺭﺩ‌ ﺑﺨﺶﻫﺎﯾﯽ ﺍﺯ ﭘﻮﺳﺖ ﺣﯿﻮﺍﻥ ﮐﻨﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ، اما ﺁﻣﺎﺭ ﻣﺴﺘﺪﻟﯽ ﺩ‌ﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﯾﻦ‌ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻠﻔﺎﺕ ﻭﺟﻮﺩ‌ ﻧﺪﺍﺭﺩ‌. ﺍﻓﺮﺍﺩ‌ ﺧﺎﻃﯽ ﭘﺲ ﺍﺯ ﮐﺸﺘﻦ ﺣﯿﻮﺍﻥ ﻭ ﺟﺪﺍﮐﺮﺩ‌ﻥ ﺑﺨﺶﻫﺎﯾﯽ ﺍﺯ ﭘﻮﺳﺖ، ﻻﺷﻪ ﺭﺍ ﺩ‌ﺍﺧﻞ ﭼﺎﻩﻫﺎﯼ ﻣﺘﺮﻭﮐﻪ ﻣﯽﺍﻧﺪﺍﺯند.»

 بازار خرافات اینچنینی در دنیای مجازی گرم‌تر است. سایت‌هایی که از راه خرافه درآمد دارند، قیمت‌های مختلفی برای این عضو بدن کفتار ماده می‌دهند، از ٢٠٠ تا ٥٠٠‌هزار تومان. دعایی که برای آن خوانده شده، قیمت نهایی را تعیین می‌کند. آن‌که دعایش تضمینی است، ضمانت دارد و ٥٠٠‌هزار تومان به فروش می‌رسد.

گوشت خرس، تقویت‌کننده قوای جنسی مردانه
گوشت خرس گرم است و برای ضعف قوای جنسی مردانه، دوای درد. در برخی از شهرهای کشور، به‌خصوص در آذربایجان‌شرقی و شهرهای شمالی، اعتقاد بر این است که خوردن گوشت خرس باعث افزایش قوای جنسی مردانه می‌شود. شکارچیان، خرس را همچون حیوانات حلال گوشت ذبح می‌کنند. گوشتش، برای درمان ضعف قوای مردانگی استفاده می‌شود و بخشی‌هایی از پوستش هم برای دوری جستن از طلسم و افزایش قدرت به فروش می‌رسد.

اعتقاد به خوردن سوپی که با پنجه خرس پخته می‌شود و به اعتقادمردم آسیای شرقی باعث طول عمر و سلامتی می‌شودهنوز به ایران راه پیدا نکرده اما ساکنان آسیای شرقی معتقدند، پنجه خرس برایشان شانس می‌آوردو خوردن سوپی که با پنجه خرس پخته می‌شود، عمر را طولانی می‌کند.

توله‌خرس‌ها بیشتر از خرس‌های بالغ نر و ماده در معرض خطر شکار برای خورده شدن قرار دارند و قیمت مشخصی برای گوشت آن وجودندارد. اما طرفداران پوست و سر تاکسیدرمی‌شده خرس، برای استفاده آن در تزیینات خانه خودپول خوبی می‌دهند.

به گفته شهرام امیری‌شریفی مدیر دیده‌بان حقوق حیوانات، « در برخی استان‌های کشور اعتقادجدی به خواص گرمی گوشت خرس وجود دارد و گوشت آن را برای افزایش قوای جنسی مردانه می‌خورند. در کنار گوشت خرس، گوشت مار هم طرفدارانی دارد. برخی معتقدندکه گوشت مار هم می‌تواند به رفع ضعف قوای جنسی مردانه کمک کند.»

در سال‌های اخیر، عکس‌هایی از بریده شدن گلوی یک خرس و یک توله‌خرس در نوشهر و آذربایجان‌شرقی منتشر شده است که در همین خصوص امیری‌شریفی به «شهروند» می‌گوید: «نحوه بریده شدن گلوی خرس و توله‌خرس، گویای ذبح شدن این دو حیوان است و نشان می‌دهدکه شکارچیان برای استفاده از گوشت و اعضای بدن خرس‌ها آنها را کشته‌اند.»

هدهد ، روز را پر از خبرهای خوش می‌کند
خوش‌خبری و خوش‌شانسی‌اش حتی با ادبیات ایران‌زمین هم گره خورده. هدهد  مظهر خوش‌خبری و خوش‌شانسی است. از قدیم تا الان. می‌گویند، باور به خوش‌خبری‌اش به داستان سلیمان نبی در قرآن بازمی‌گردد. هدهد قاصد سلیمان نبی شد و به ملک سبا رفت. حالا این قاصد آزاد، برای ایرانی‌ها مظهر خوش‌خبری شده و بسیاری بر این باورند که اگر در خانه از آن نگهداری کنند یا خشک‌شده‌اش را نگه دارند، هر روز خبرهای خوبی را می‌شنوند و روز برای آنها با شنیدن خبرهای خوب، با شانس همراه خواهد بود.

«در برخی از مناطق کشور، اعتقاد به خوش‌شانسی و خوش‌خبری هدهد به اندازه‌ای است که هدهد  خشک‌شده را نگه می‌دارند و روز خود را با نگاه کردن به آن آغاز می‌کنند. اعتقاد بر این است که با نگاه کردن به هدهد روز خوبی خواهندداشت و به زندگی آنها برکت می‌آید.» این را مدیر دیده‌بان حقوق حیوانات می‌گوید. این خوش‌خبری که شانس با خودمی‌آورد، برای خود هدهد خوش‌یمن نبوده و حتی قیمت زیادی هم ندارد. هدهد  زنده از ١٥٠‌هزارتومان به بالا قیمت دارد و خشک‌شده آن هم کمتر از ١٠٠‌هزار تومان به فروش می‌رسد، حتی ٥٠‌هزار تومان هم قیمت داده می‌شود.

زهر چشم گرفتن از گرگ‌ها
هوا که سرد می‌شود و برف می‌زند، گرگ‌ها راهی جز زدن به گله گوسفندان نمی‌بینند. در شرق کشور رسمی برقرار است که پیش از شروع زمستان و سردی هوا، چند گرگ توسط روستاییان کشته می‌شود. سر گرگ‌ها را در روستا می‌چرخانند تا جلوی حمله گرگ‌ها به گله گوسفندان در زمستان را بگیرند. شکارچیان با چرخاندن کله گرگ از مردم روستا پول و بره هدیه می‌گیرند. به این رسم کله‌گرگی می‌گویند و از طرفی گفته می‌شوداین رسم زهر چشم گرفتن از گرگ‌هاست.

قاچاق هوبره برای تفریح و قوای جنسی عرب‌ها
سود خوبی دارد و همین کافی است تا هوبره برای جنوبی‌ها حکم گوهر داشته باشد. برای شکارش به استان‌های دیگری که زیستگاه هوبره است می‌روند و با زنده‌گیری، هوبره‌ها را به کشورهای حاشیه خلیج فارس قاچاق می‌کنند. عرب‌ها شیفته مبارزه بالابان و هوبره هستندو برای این تفریح پول خوبی خرج می‌کنند. این تفریح تنها انگیزه عرب‌ها برای شکار هوبره با بالابان یا شاهین‌هایی که تربیت شده‌اند نیست، خاصیت تقویت قوای جنسی مردانه هم دلیل دیگری است که عرب‌ها را به این پرنده علاقه‌مندکرده است.

از سوی دیگر برخی معتقدندکه خوردن هوبره برای بواسیر و کمردردخوب است و همین قیمت گوشت آن را بالا برده است. زنده‌گیران هوبره با قاچاق این پرنده نادر که به‌عنوان گونه‌ای آسیب‌پذیر در فهرست قرمز IUCN قرار دارد، درآمدهای خوبی کسب می‌کنند. برای هر قطعه هوبره از چندصد‌هزارتومان تا رقم‌های میلیونی، قیمت داده می‌شود. زمستان‌ سال گذشته، مجله مهر در گزارشی از قاچاق پرنده‌های چندمیلیاردتومانی ایران نوشت که هر هوبره حداقل هشت‌میلیون تومان قیمت دارد.

مهره مار، مهره مار دارد
طرفداران پروپا قرصی دارد. جادویش بیش از هر کس و هر چیز برای خودش موثر افتاده. هم در ضرب‌المثل‌های ایرانی جایگاه دارد و هم میان خرافاتی‌ها. مهره مار، مهره مار دارد. این یکی در میان دیگر ادوات جادو و جنبل راحت‌تر پیدا می‌شود، حتی روی شیشه برخی مغازه‌ها هم نوشته شده: «مهره مار موجوداست».

از ٢٠ تا ٥٠٠‌هزار تومان قیمت دارد. ٢٠‌هزارتومانی‌ها در کیسه‌ای نایلونی کوچک بسته‌بندی شده‌اند. در یک بسته، 10دو عددمهره مار در اندازه‌های بزرگ و کوچک، دو عدددندان مار و یک عددنیش مار به همراه نوشته‌ای درهم و غیرخوانا قرار دارد که این کاغذ کوچک، طلسم آن است. می‌گویند با جمع شدن هر پنج قطعه، نیروی مغناطیسی و ماورایی مار در یک جا جمع شده و باعث می‌شود محبوبیت فردی که آن را به همراه دارد افزایش یابد و نفوذش بیشتر شود.

مهره مار به صورت اینترنتی هم به فروش می‌رسد. فروش اینترنتی ضمانت‌نامه و توضیحاتی در خصوص زمان اثر آن هم به همراه دارد. برخی فروشندگان مهره مار، با علم به این‌که نیروی مغناطیسی در کار نیست، نسخه‌ای ٤٠روزه برای اثربخشی آن می‌پیچند؛ «نیروی مغناطیسی جذب مهره مار، بلافاصله اثر نمی‌کند و ٤٠ روز باید با فرد همراه باشد تا اثر خودرا نشان بدهد.»

امیری‌شریفی با اشاره به تصاویری که در سایت‌های فروش مهره مار به نمایش درآمده می‌گوید: «در این سایت‌ها تصویری تکراری از مهره مار دیده می‌شودکه با صدف درست شده‌اند.» اما در خیابان منوچهری که می‌توان میان بدلیجات و عتیقه‌فروشی‌هایش مهره مار هم پیدا کرد، این مهره مارها را از جنس پلی‌استر می‌دانندو تقلبی. یکی از فروشندگان بدلیجات در منوچهری به «شهروند» می‌گوید: «در بازار مهره مار اصل وجودندارد. اگر کسی مهره مار اصل داشته باشد، نمی‌فروشد. این مهره مارها تقلبی هستندو با پلی‌استر درست می‌شوند.» او قیمت پایینی را که برای این مهره مارها داده می‌شودشاهدمدعای خودمی‌گیرد: «مگر می‌شود، مهره مار اصل ٢٠‌هزار تومان قیمت داشته باشد. اگر واقعا چیزی در جهان تا به این حداثرگذار باشد و نیروی مغناطیسی و جذب داشته باشد، قیمت آن ٢٠‌هزار تومان است و در مغازه‌های بدل‌فروشی، فروخته می‌شود!؟»

با این حال به نظر می‌رسد، جادوی مهره مار برای خودش موثر بوده و بسیاری طرفدار آن هستندو معتقدندکه نیروی مغناطیسی و جذب دارد. این درحالی است که یکی از مغازه‌داران خیابان منوچهری که مهره مارهای موجود در بازار را تقلبی می‌داند، معتقداست: «کسی که به نیروی مهره مار اعتقاد داشته باشد، پس از خریدن آن اعتماد ‌به‌نفس پیدا می‌کند و با آرامش بیشتری به کار و فعالیت می‌پردازد، همین باعث می‌شودکه موفقیت به دست بیاورد و  این موفقیت را به پای مهره ماری می‌نویسدکه به همراه دارد، حال آن‌که این موفقیت از اعتماد به‌نفسی است که پیدا کرده است.»

اعتقاد به جادوی حیوانات بلای جانشان شد
قدرت خرافات، حیات وحش کشور را در خطر قرار داده تا جایی که در بسیاری از مناطق حتی شکار حیواناتی همچون گرگ، کفتار، پلنگ، خرس و جغد، یک ارزش تلقی می‌شود. حیوانات اگر توسط مردم شکار نشوند، به دلیل باور به شومی و بدقدمی آنها آن‌قدر موردآزار و اذیت قرار می‌گیرندکه دیگر جان در بدن نداشته باشند. مردم در بسیاری از شهرهای کشور، خواندن جغد بالای خانه را شوم می‌دانند و آن را با هرچه در دست داشته باشند، می‌زنند تا بمیرد یا پرواز کند و بر بام دیگری بخواند.

حالا قدرتی که خرافات در میان مردم پیدا کرده به نگرانی فعالان محیط‌زیست و حامیان حقوق حیوانات تبدیل شده است. زیرا در کنار قدرتی که خرافه و سودآن پیدا کرده برای آگاهی مردم نسبت به حقوق حیوانات و دروغ بودن آثار جادویی آنها قدمی برداشته نشده است. حتی جرایمی هم که از اواخر ‌سال ٩١ برای جلوگیری از کشتن حیوانات در نظر گرفته شده، آن‌قدر ناچیز است که بازدارنده نیست. به نظر می‌رسد جادویی که مردم حیوانات را به خاطر آن می‌کشند برای خود آنها بدیمن بوده و آمد نداشته است. خرافات بلای جان حیوانات شده و معلوم نیست وقتی این جادو به صاحبش رحم نکرده چطور قرار است برای انسان‌ها خوشبختی و سعادت بیاورد.