اگر این روزها به بازار گوشی‌های تلفن‌همراه مراجعه کرده باشید، حتما متوجه خواهید شد که واژه‌ای نه چندان تازه، در این بازار بیشتر دهان به دهان می‌شود.
اگر این روزها به بازار گوشی‌های تلفن‌همراه مراجعه کرده باشید، حتما متوجه خواهید شد که واژه‌ای نه چندان تازه، در این بازار بیشتر دهان به دهان می‌شود. واژه‌ای که خبر از نوعی تقلب و تخلف در بازار می‌دهد و در قالب آن گوشی‌های کارکرده را به جای نو می‌فروشند. refurbished (ریفربیشد) یا نوسازی واژه‌ای است که با لحنی غلط در بازار با عنوان گوشی‌های «رفرش» جا افتاده است.
این مفهوم که در دنیا و در بازار الکترونیک رواج خاصی یافته است، به معنی بازسازی کالایی در کارخانه اصلی است که باعث می‌شود یک کالای نو و با تأیید اصالت از سوی شرکت مربوطه، با قیمت کمتر به مشتری فروخته شود. این معنا در اصل (خارج از ایران) تقلب نیست چرا که ممکن است یک گوشی نو اشکالی جزیی داشته باشد و با نظارت شرکت مادر تعمیر شود؛ اما برای فروش آن تخلفی صورت نمی‌گیرد و به مشتری گفته می‌شود که کالای مربوطه نوسازی شده است.
اما این پدیده در بازار ایران معنایی دیگر یافته و این کالاهای نوسازی‌شده از خارج ایران با نام و عنوان «نو» به مشتریان فروخته می‌شود. این تخلف در ایران یک گام جلوتر هم دارد و حتی کالاهای دست دوم با این عنوان به مردم فروخته می‌شود.
مفهوم Refurbished
در تعاریف اصیل، کالایی را ریفربیشد می‌شناسند که بازسازی یا نوسازی شده
باشد. این کالاها معمولا به دلیل بروز مشکلاتی به تولیدکننده مرجوع می‌شوند
و کارخانه پس از رفع مشکل، دوباره آن را به بازار می‌دهد و عنوان ریفربیشد
Refurbished را روی آن می‌گذارد.
دایره این اشکالات به مسائل فنی محدود نیست و گاهی ممکن است مشکل این دستگاه‌ها درحد اشکال ظاهری باشد که در نهایت کالای ریفربیشد را به کالای دسته دومی تبدیل می‌کند که هیچ‌گاه استفاده نشده است.
اما این نوع کالاها منهای این ضعف مشهود که شاید برای بسیاری مهم جلوه نکند، یک حسن بزرگ هم دارند که آن قیمت پایین‌تر است که از سوی شرکت تولیدکننده عرضه می‌شود.
کالای ریفربیشد با قیمت پایین‌تری توسط کارخانه به بازار ارایه می‌شود و چون شرکت مربوطه صادقانه موضوع را اعلام کرده، پس از رفع مشکل مجددا تست شده است و جای نگرانی برای خریدار مطلع از شرایط ندارد.
اما مشکل از این‌جا شروع می‌شود که معنای ریفربیشد در کشورهای مختلف متفاوت است؛ در برخی کشورهای توسعه‌یافته که به مشتریان احترام ویژه می‌گذارند، حتی یک مشکل ظاهری کوچک دستگاه مربوطه را ریفربیشد می‌کند و قیمت فروش آن را تا حد زیادی کاهش می‌دهد اما در برخی کشورها خرابی مادربرد یا قطعه اصلی دستگاه ریفربیشد گفته می‌شود.
کدام کالاها نوسازی می‌شوند؟
نگاهی به دسته‌بندی این کالاها هم جالب توجه است که بدانید چه نوع کالاهایی
نوسازی شده‌اند. ١- اجناسی که توسط کاربران عودت داده شده.
٢- محصولاتی که در مرحله تولید دچار نقص شده‌اند یا دارای خط و خش و نقایص ظاهری گهگاه کوچک و جزیی شده‌اند.
٣- محصولاتی که به صورت مازاد و به مدت طولانی در انبار مانده و به فروش نرفته اند.
٤- در شرایط حمل کالا، آسیب وارد شده باشد.
٥- اجناس ویترینی.
اما درخصوص این نوع کالاها بدانید که در نهایت، کالاهای ریفربیشد با وارانتی (خدمات پس از فروش) محدود عرضه می‌شوند و معمولا دارای حداکثر ٢تا٣ماه ضمانت هستند، درحالی‌که گارانتی کالای اصل ١ساله و گاهی نیز چند ساله است. (در کشورهای مجاز).
در این حوزه اصطلاحات تازه‌تری هم در برخی کشورها متمم ماجرا می‌شود تا
انتخاب مشتری آسان شود. Used (استفاده‌شده)، Like New (در حد نو)، Repaired
(تعمیری)، Recycled (تعمیر اساسی) کنار کالای مربوطه گذاشته می‌شود تا
خریدار بداند با چه شرایطی کالا را تحویل می‌گیرد.
خرید کالای ریفربیشد در چنین کشورهایی قوانین مربوطه خاص خود را دارد و به وضوح برای مشتری توضیح داده می‌شود اما مشکل در ایران از این‌جا آغاز می‌شود که چنین کالاهایی با قیمت پایین وارد ایران می‌شود (قاچاق) و به‌عنوان کالای نو بدون مشکل به مردم فروخته می‌شود.
ایران بهشت کالاهای دست دوم با یک بررسی ساده میدانی هم می‌توان دریافت که حجم این محصولات در کشور ما زیاد شده‌اند. زیرا کشورهای جهان سوم یا درحال توسعه، برای این نوع کالاها بازار خوب هستند و ایران اکنون بهشت کالاهای اینچنین شده است؛ زیرا برخی از مشتریان بی‌اطلاع از ترفند‌های فروشندگان در دام این کالاها می‌افتند و کالای دست دوم را به جای نو می‌خرند.
این کالاها که اغلب به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند با عنوان کالای آکبند و اصلی به‌وسیله افراد سودجو (عمدتا به مشتریان کم‌اطلاع یا بی‌اطلاع) به فروش می‌رسند.
ارزان‌فروشان مشکوک، گران‌فروشان شیاد
همین مسائل و درک تازه برخی مشتریان از تقلب‌های صورت گرفته باعث شده تا
کلمه رفرش، جای کلمه درست ریفربیشد بنشیند و بین مردم دهان‌به‌دهان بچرخد.
فروشندگان شیادی که این تقلب آشکار را در ضعف نظارت‌های بازار انجام
می‌دهند دو استراتژی دارند. یا قیمت را آنقدر بالا می‌گیرند که مردم شکی به
کالای موردنظر نکنند و یا آنقدر ارزان می‌فروشند که شک کنی مگر می‌شود
همه گران بفروشند و یکی ارزان فروش محض شود!
در بازار موبایل این موضوع مشهود‌تر از دیگر بازار‌هاست اما متاسفانه این نوع کالاها در تمام بازار‌ها وجود دارد و هیچ‌گاه هم در بازار ایران فروشنده‌ای به مردم نمی‌گوید که چنین کالایی را می‌فروشد!
از این‌رو خریدار باید بسیار دقت کند تا اگر اختلاف قیمت چندان بالایی وجود نداشت، به طمع اندک ارزانی، کالای نوسازی شده را بخرد.
گوشی‌فروش‌ها در محور توجه
این روزها اگر برای خرید گوشی به بازار علاءالدین، بازار موبایل، پایتخت و
... هم بروی این کلمه را از فروشندگان و خریداران قطعا می‌شنوی. تفاوت
ماجرای بازار گوشی با بازاری چون لوازم خانگی این است که خریدار گوشی‌های
میلیونی توجه، اطلاعات و نگرانی بیشتری برای خرید گوشی‌های کارکرده به نام
نو نشان می‌دهند و از همین زاویه، هستند فروشندگانی که برای جذب مشتری
واقعیات را به مردم بگویند.
این بازار موردتوجه مردم اما درعین‌حال متخلفانه‌ترین شرایط را هم در دل خود دارد و بسیاری از مردم گوشی‌هایی را می‌خرند که هیچ‌گاه متوجه دست دوم بودن آن نشده‌اند!چرا که بسیاری از این فروشندگان متخلف در همان ابتدای فروش، گوشی‌ها را با برچسب‌های اصطلاحا محافظ پوشش می‌دهند تا اشکال‌های جزیی در این نوع گوشی‌ها مخفی شود.
رسیدن کالاهای مرجوعی به ایران
اما در این نوع کالاها حوزه‌های دیگری نیز هستند که کمتر بدان‌ها توجه شده و
اجناس مرجوعی دیگر کشورها را که با نام نو به ایران می‌آیند، مدنظر قرار
نداده‌اند. سود بالای فروش این کالاها در بازار ماشین‌های اداری، لپ‌تاپ،
لوازم خانگی و... ضرورت نظارت ویژه نهادهای قانونی را گوشزد می‌کند که مشخص
شود محل ورود این کالاها و عنوان خرید از شرکت‌های خارجی چه بوده است و
چرا برخی از آنها در ایران به نام نو فروخته می‌شود؟
هرچند که نباید ناگفته بماند که هستند فروشندگان با وجدانی که دلیل ارزانی کالاها را می‌گویند و این کالاها از جمله اجناس ایرادداری هستند که به کارخانه سازنده مرجوع شده و کمپانی مادر پس از رفع عیب، آنها را مجددا با قیمت بسیار پایین‌تر (تقریبا نصف قیمت) نسبت به کالای اصلی و آکبند به بازار عرضه می‌کند. این کالاها در بازار کشورهای درحال توسعه به‌وفور یافت می‌شوند.
راه شناسایی چیست؟
یکی از راه‌های شناسایی کالای ریفربیشد، برچسب زرد یا قرمزی است که در پشت کالا و همچنین روی جعبه آن زده شده است که روی آن نوشته شده است: ریفربیشد. البته در بیشتر موارد فروشنده‌ها این برچسب‌ها را از بین می‌برند تا به آسانی قابل شناسایی نباشد. یادداشت کردن شماره سریال و وارد کردن آن در سایت سازنده راه دیگر است. بیشتر برند‌ها به این وسیله ریفربیشد بودن یا نبودن کالا را به شما گزارش می‌دهند. البته فروشندگان برای این مورد نیز راه چاره دارند به‌طور مثال در برخی شرکت‌های عرضه‌کننده سرور، سریال محصولات اصلی روی قطعات ریفربیشد کپی می‌شوند.
