رشد بنگاه‌های اقتصادی خانوادگی راه حل معضل اشتغال

به گفته دکتر علی اصغر سعیدی ۹۰درصد بنگاه‌های اقتصادی ما خانوادگی هستند و البته زیر ۱۰ نفر شاغل دارند. این به معنی عدم تمایل آن‌ها برای رشد کار است که در دنیا نشریات و مراجع گوناگونی به آن پرداخته‌اند.

به گزارش تأمین۲۴، مدیر گروه برنامه‏ ریزی و رفاه اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با انتقاد از کم توجهی جامعه‌شناسان و روشنفکران ایران به مسئله اشتغال گفت: «در گفتمان رسمی و روشنفکری ایران به مسئله اشتغال بر پایه «جامعه‌شناسی اقتصادی» کمتر توجه می‌شود که اقتصاددان‌های نهادگرا از آن به عنون ضعف فرهنگ کار نام می‌برند. البته سلطه اقتصاد دانان و رشد نهادگرایان اقتصادی هم در به حاشیه رفتن این موضوع کمک شایانی کرده است»

دکتر علی اصغر سعیدی ادامه داد: «وقتی بحث اهمیت اشتغال مطرح می‌شود مسائل مختلفی مثل عامل هویت اجتماعی، رفاه و بهزیستی روانی مطرح می‌شود. خیلی از اقتصاد دانان هم به این مسائل می‌پردازند اما این موضوع در تئوری‌های اقتصادی کم رنگ است»

 این استاد دانشگاه توضیح داد: «یکی از عواملی که مانع رشد اشتغال در ایران شده است و البته صندوق بین المللی پول هم به آن اشاره کرده و در شماره اخیر اکونومیست نیز به آن پرداخته شده مسئله بنگاه‌های اقتصادی خانوادگی است. این موضوع چون در تئوری‌های خُرد اقتصادی نیامده ناگزیر از سوی اقتصاددانان ما هم مغفول مانده است.»

 او در ادامه گفت: «من در سال‌های پیش از انقلاب شخصا ۱۵ مورد مختلف را مطالعه کردم و دیدم مسائلی مثل شم اقتصادی، سرمایه و آموزش در رشد یک بنگاه اقتصادی تاثیر مستقیم داشته اما مانعی همیشه وجود داشته و آن بنگاه‌های اقتصادی خانوادگی است که جامعه‌شناسان بزرگی مثل احمد اشرف هم به آن اشاره داشته‌اند. این بنگاه‌های اقتصادی خانوادگی به دلیل ماهیت متضادی که بین پیوند‌های خانوادگی و انگیزه‌های منفعت طلبی وجود دارد نمی‌توانند به میزان لازم رشد بکنند و حتی به فروپاشی می‌رسند.»

 دکتر سعیدی ادامه داد: «این موضوع وقتی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم که ۹۰ درصد بنگاه‌های اقتصادی ما خانوادگی هستند و البته زیر ۱۰ نفر شاغل دارند. این به معنی عدم تمایل آن‌ها برای رشد کار است که در دنیا نشریات و مراجع گوناگونی به آن پرداخته‌اند. در دنیا ۱۰ مرحله برای رشد و استمرار این بنگاه‌ها و تبدیل از سرمایه داری خانوادگی به سرمایه داری مدیریتی در نظر گرفته می‌شود اما ما هنوز در مرحله اول یعنی انتقال بین النسلی گیر کرده‌ایم.»

 او با اشاره به طرح وام‌های زود بازده در کشور گفت: «طبق تحقیقاتی که من انجام دادم اکثر دریافت کنندگان این وام ترجیح دادند این وام را به گردش نقدینگی اختصاص بدهند نه اینکه فرد دیگری را واد این چرخه بکنند. از نظر اقتصادی ممکن است برای این مسئله ده‌ها دلیل مطرح شود اما از نظر جامعه‌شناسی اقتصادی باید گفت این افراد فکر گمان می‌کنند اگر فرد دیگری وارد این بنگاه اقتصادی خانوادگی شود روابط خانوادگی آن‌ها از هم می‌پاشد.»