کامپیوتر در کشور منزوی مثل کره شمالی که به شبکه جهانی اینترنت وصل نیست به چه دردی می خورد؟ تلفن موبایل هوشمند در این کشور که تمام راه‌های استفاده هوشمند از موبایل را مسدود کرده به چه کاری می آید؟ و در یک چنین کشوری که به شبکه جهانی اینترنت متصل نیست آیا کسی به دنبال فراگیری برنامه نویسی و ساخت نرم افزارهای کامپیوترخواهد رفت؟
این سئوالات بخشی از معمای فناوری جدید در کره شمالی هستند.
کره جنوبی از نظر استفاده از فن آوریهای ارتباطی جدید پیشرفته ترین کشور جهان است و بسیاری فکر می کنند که کره شمالی به این لحاظ عقب مانده ترین است. ولی شواهد نشان می دهند که چنین نیست.
در کره شمالی از هر دوازده نفر جمعیت کشور یک نفر تلفن موبایل هوشمند دارد. در عین حال برنامه نویسان کامپیوتری بسیار پیشرفته ای دارد که انواع و اقسام سیستم ها و نرم افزارهای پیچیده را طراحی کرده و ساخته اند.
ما به این خاطر از تعداد موبایل های هوشمند در کره شمالی اطلاع داریم چون شبکه ارتباطات موبایل آن که توسط موسسه کوریولینک مدیریت می شود، یک طرح مشترک با همکاری شرکت مخابراتی مصری اوراسکام تلکام و دولت کره شمالی است.
طبق آمارهایی که شرکت مصری اخیرا منتشر کرده حدود دو میلیون نفر در کره شمالی مشترک این شبکه مخابراتی تلفن های هوشمند هستند.
آداب استفاده از موبایل میزان استفاده مردم کره شمالی از تلفن های موبایل آنقدر زیاد است که دولت این کشور برای مردم در مورد نحوه رفتار و آداب استفاده از موبایل راهنما و دستورالعمل هایی منتشر کرده است.
برخی از این نکات در کشورهای دیگر جهان هم تا حدی عمومیت دارد. خبرگزاری اصلی کره جنوبی اخیرا نسخه ای از یک مجله چاپ کره شمالی را پیدا کرده که در یکی از مطالب آن نوشته شده"صحبت با صدای بلند و یا مشاجره هنگام تماس با تلفن موبایل در یک محل عمومی و یا جایی که عده زیادی از مردم هستند، یک رفتار بی ادبانه و لاقیدی است."
در بخش دیگری از این مقاله معرفی نکردن خود به هنگام جواب دادن به تلفن نیز مورد انتقاد قرار گرفته است.
به نظر می رسد برخی از این ایرادها و نکات مربوط به رفتار با تلفن موبایل شبیه سایر کشورهای جهان است. ولی در عین حال نکات دیگری وجود دارد که ظاهرا مختص کره شمالی است.
اما سئوال مهمتر این است که مردم کره شمالی بدون متصل بودن این کشور به شبکه های جهانی به چه شکلی از این ابزارها استفاده می کنند. پاسخ این است که دردسر زیادی می کشند.
شبکه اینترانت کره شمالی علاوه بر تبلیغات حکومت، دستور آشپزی و توصیه های سلامتی نیز منتشر می کند.
تعدادی از دانشجویان با استعداد و نخبه در موسسات دولتی که به شدت تحت کنترل هستند، آموزش می بینند و تا حدی به شبکه جهانی اینترنت دسترسی دارند. اما سایر شهروندان کره شمالی فقط به شبکه اینترانت دولتی کره شمالی به نام کوانگمیونگ دسترسی دارند.
مسلما یک چنین شبکه ای با همه دانش و لذتی که روی شبکه جهانی اینترنت عرضه می شود تفاوت زیادی دارد. یکی از مضامین شبکه اینترانت کره شمالی انعکاس و نشر سخنان رهبر این کشور است. ولی در کنار آن دستور پخت غذا و نکاتی هم در مورد تغذیه منتشر می کند.
علاوه بر این نکات و توصیه هایی هم به زبانهای انگلیسی، کره ای و چینی در مورد تغذیه، سلامتی و کهنسالی منتشر می کند که شبیه وبسایت های سلامتی در هر جای دیگر دنیاست که معمولا بازدید کننده های زیادی را جلب می کند.
به عنوان مثال چند توصیه مندرج در این وبسایت اینها هستند: "به هنگام صرف غذا آب زیادی ننوشید" و بعد هشدار می دهد: "نوشیدن آب زیاد همراه با غذا باعث می شود آنزیم های معده رقیق شده و نتوانند غذا را به خوبی هضم کنند. و در فصل تابستان نیز باکتری های موجود در مواد غذایی بدن اینکه توسط اسید معده از بین بروند وارد روده شده و می توانند موجب بیماری شوند."
از نظر حاکمان کره شمالی شبکه اینترانت داخلی با نشر چنین مطالبی برای مردم کشور کافی است و حکومت هر شکاف باریکی در دیوار سانسور اینترنت جهانی را با تمام قوا مسدود می کند.
گشت های مرزی طبق دستور نهاد دولتی که ارتباطات و ابزارهای فناوری جدید را کنترل می کند از این پس مسافران خارجی هنگام ترک کره شمالی باید سیم کارتهایی را که در این کشور خریده و از آن استفاده کرده اند غیرفعال کنند.
سابقا این امکان وجود داشت که مسافران خارجی سیم کارت هایی را که هنوز حدی از اعتبار آن برای استفاده از اینترنت باقی مانده بود به شهروندان کره شمالی بدهند تا از آنها استفاده کنند. ولی حتی این امکان بسیار کوچک هم مسدود شده است.
کره شمالی به شدت مضامینی را که روی شبکه اینترانت کشور منتشر می شود کنترل می کند
شکاف دیگری در دیوار سانسور که اخیرا مسدود شده استفاده شهروندان کره شمالی از پوشش سیستم وای فای اینترنت ساختمان سفارتخانه ها و موسسات خارجی است.
در ماه اوت امسال دولت به سفارتخانه ها و دفتر موسسات خارجی اعلام کرد "پخش علایم مخابراتی این سیستم ها روی محیط اطراف تاثیرات زیانباری گذاشته است" و در نتیجه جواز استفاده از سیستم وای فای در این ساختمانها لغو شد.
دولت کره شمالی این تصمیم را پس از انتشار گزارشی در مطبوعات کره جنوبی گرفت که در آن ادعا شده بود تقاضا برای نقل مکان به خانه های نزدیک به سفارتخانه کشورهای خارجی در شهر پیونگ یانگ افزایش یافته چون همسایه های این ساختمانها ظاهرا می توانند از پوشش وای فای استفاده کرده و به شبکه اینترنت سانسور نشده دسترسی پیدا کنند.
این بازی موش و گربه بین حکومت کره شمالی و مردمی که می خواهند به جهان خارجی دسترسی پیدا کنند همیشه وجود داشته و معمولا افرادی که در این بازی می بازند شناسایی شده و به شدت جریمه و مجازات می شوند.
بازدید رهبر کره شمالی از کارخانه ای که گفته می شود تلفن های موبایل تولید می کند.
بسیاری از ساکنان کره شمالی در جوار مرز با کره جنوبی و یا چین سعی می کنند به شبکه اینترنت این کشورهای همسایه دسترسی پیدا کنند.
اما مارتین ویلیامز که فعالیت های مرکز کنترل اینترنت کره شمالی را بررسی می کند در مصاحبه ای با بی بی سی گفت این کار ساده ای نیست.
او افزود: "مرز با کره جنوبی یک منطقه به شدت نظامی و کنترل شده است و مردم عادی کره شمالی نمی توانند به راحتی وارد نوار مرزی شوند. نزدیک شدن به نوار مرزی چین هم دشوار ولی از مرز کره جنوبی ساده تر است. مردم در آنجا سعی می کنند از سیم کارت های چینی استفاده کنند و در مواردی توانسته اند تلفن های موبایل چینی را به شکل قاچاق وارد کشور کنند."
مارتین ویلیامز می افزاید: "اگر آنها بتوانند به شبکه تلفن موبایل چین وصل شوند می توانند به هر نقطه دنیا تلفن بزنند. در عین حال بدون ایجاد هر نوع مانعی از سوی حکومت می توانند به شبکه جهانی اینترنت دسترسی پیدا کنند. به همین خاطر دولت این نواحی مرزی را به شدت کنترل کرده و تلاش می کند کسانی را که ازتلفن موبایل استفاده می کنند پیدا کند."
بد افزار بازیهای کامپیوتری کره شمالی متهم شده که در بازیهای مخصوص تلفن موبایل که به بازار کره جنوبی راه یافته اند، بد افزارهایی را برای کنترل مکالمات جا سازی کرده است.
با وجود چنین کنترل شدیدی بر هر گونه تماسی با جهان خارج انتظار می رود که در کره شمالی هیچ اثری از برنامه نویسی های کامپیوتری پیشرفته وجود نداشته باشد. اما در کمال تعجب وجود دارد.
مارتین ویلیامز می گوید:"افرادی که در معاملات اقتصادی با کره شمالی فعال هستند به من می گویند که از میزان پیچیدگی و پیشرفت برخی از برنامه های کامپیوتری موجود در آن کشور حیرت می‌کنند.
واضح است که هدف کره شمالی فقط استفاده های تجاری نیست. جنگ سایبری موضوع مهمی است و امروزه همه کشورهای جهان تلاش می کنند قابلیت های خود را در این عرصه افزایش دهند. به نظر می رسد که برای دولت کره شمالی برنامه نویسی کامپیوتری اساسا اهداف نظامی دارد ولی در کنار آن می تواند برای مقاصد تجاری و اقتصادی هم مورد استفاده قرار بگیرد."
کره شمالی مثل هر کشور دیگر جهان به کارشناسان نخبه ای نیاز دارد که بتوانند در سیستمهای کامپیوتری و اطلاعاتی کشورهای دیگر نفوذ کرده و در مقابل از رخنه سازمان های جاسوسی خارجی در سیستم اطلاعاتی آن کشور جلوگیری کنند.
دولت کره جنوبی هیچ تردیدی ندارد که کره شمالی به شکل گسترده ای می کوشد از آن کشور جاسوسی کنند.
به گفته رییس اداره امنیت کره جنوبی در فاصله ماههای مه و سپتامبر امسال کره شمالی از طریق بدافزارهایی که در بازیهای کامپیوتری جاسازی کرده بود سعی کرده است ارتباطات تلفن موبایل بیش از ۲۰ هزار نفر در کره جنوبی را کنترل کند. دولت کره شمالی این اتهام را تکذیب کرده است.
مارتین ویلیامز می گوید دولت کره شمالی دانشجویان با استعداد و نخبه را گزینش کرده و در مراکز ویژه ای آنها را برای اجرای این برنامه ها آموزش می دهد. ولی در عین حال مهندسان باهوش و مبتکری هم در کره شمالی روی نرم افزارهایی کار می کنند که استفاده غیرنظامی دارند.
کره شمالی سال گذشته یک تبلت جدید به نام سامجییون را ساخت که با سیستم عامل اندروید کار می کند و تعداد زیادی از بازیهای کامپیوتری در آن نصب شده که به نظر می رسد یکی از آنها تقلیدی از بازی کامپیوتری معروف انگری بردز است. یکی دیگر از نرم افزارهایی که در این تبلت نصب شده نسخه دیجیتال (ای بوک) کتاب معروف برباد رفته است.
به نوشته روزنامه واشنگتن پست نسخه دیجیتال برباد رفته مقدمه ای داشت که در آن توضیح داده می شود"این داستان برای درک گسترش سرمایه داری مدرن در سراسر آمریکا بسیار مفید است."
مشکل افراد با استعدادی که در کره شمالی سعی می کنند در عرصه برنامه نویسی و تولیدات کامپیوتری نوآوری کنند این است که به خاطر عدم دسترسی به جهان خارج نمی دانند که با چه محصولاتی باید رقابت کنند.
جفری سی موسس نهادی که هدف آن ارتقا دانش و فناوری کامپیوتری در کره شمالی است، اخیرا در شهر پیونگ یانگ یک سمینار انفورماتیک برگزار کرد. او می گوید: "خیلی از اوقات وقتی که با شرکت های کوچک کامپیوتری در کره شمالی صحبت می کنم می بینم در حال توسعه و ساخت محصولاتی هستند که هم اکنون بهترین نمونه آن در بازارهای خارجی وجود دارد."
برنامه نویسان و نوآوران کره شمالی که بدون تماس با جهان و در تاریکی دست و پا می زنند وقت و انرژی خود را صرف اختراعاتی می کنند که از مدتها پیش ساخته شده و در بازار وجود دارند.
این نسخه تقلید شده از بازی کامپیوتری پرندگان خشمگین از جمله نرم افزارهایی است که در تبلت ساخت کره شمالی نصب شده است
جفری سی می گوید: "برای اینکه یک چنین تلاشهایی به ثمر برسد باید با برنامه نویسان در سطح جهان ارتباط داشت، از تازه ترین محصولات و روشهایی برنامه نویسی مطلع بود و با موسسات مالی که از این پروژه ها حمایت می کنند ارتباط نزدیکی داشت. فقط از این طریق می توان با خبر شد که دیگران هم مشغول کار و تولید محصولات مشابهی هستند."
مشکل همین است. حکومت کره شمالی به هیچ وجه قصد ندارد به مردم آن کشور امکان دهد که با جهان خارجی یک چنین ارتباط فعالی داشته باشند.
بیست و پنج سال از فرو ریزی دیوار برلین می گذرد. اکثر اهالی آلمان شرقی سابق می گویند که آرزوی آنها نه مفاهیم مجرد در مورد آزادی و دموکراسی بلکه برخورداری از امکان تماس و شناخت جهان خارج بود.
رهبران کره شمالی از خطرات یک چنین تغییری به خوبی آگاهند. ولی تا چه زمانی می توان تمام شکاف های دیوار سانسور و روزنه های تماس با دنیای خارج را مسدود کرد؟
این نشون میده به خبر گزاری ها نمیشه اعتماد کرد.