فرارو- اعتراض‌های شدید، اعلام آمادگی برای تجمع‌های اعتراضی و حتی انتشار نامه‌های توهین آمیز از سوی پزشکان واکنش‌هایی است که در مقابل سریال طنز «در حاشیه» مهران مدیری این روزها فضای مجازی را پر کرده است. عده‌ای بر این باورند که آخرین ساخته مهران مدیری بر خلاف گفته بسیاری از پزشکان معترض توهینی به این جامعه نیست. به گفته آنان در کشور ما به غلط طنز با توهین برابر شده است. در این میان اما این پرسش مطرح میشود که چرا پزشکان به چنین سریالی که تنها چند قسمت از آن منتشر شده اینچنین واکنش نشان داده‌اند و یا آیا اصلا این جامعه محق اعتراض هستند؟
دکتر علی شفیعی عضو گروه جامعه‌شناسی پزشکی انجمن جامعه‌شناسی ایران در این باره به فرارو گفت: «در مقطع کنونی و با وجود مشکلات فراوان، جامعه پزشکی به شدت برانگیخته است. کافی است که قطره‌ای به این لیوان لبالب از مشکلات اضافه شود و آن وقت است که غلیان می‌کند و چنین واکنش‌هایی به یک سریال طنز آغاز میشود. اگر در شرایط دیگری بودیم قطعا به این گونه اتفاق نمی‌افتاد.»
وی افزود: «با آنکه همیشه از عبارت‌های "بعضی از پزشکان" و یا "بخشی از جامعه پزشکی" استفاده میشود اما زمانی که در رسانه‌ای یک جمعیت صنفی مخاطب قرار گیرد حتی اگر "بخشی" از آنان مورد نظر باشند، در ناخودآگاه جمعی به تمام آن جمعیت تسری پیدا می‌کند.»
وی با اشاره به فعالیت‌های وزارت بهداشت در دو سال گذشته گفت: «دولت جدید بر این باور بود که عمده مشکلات بخش حوزه سلامت مربوط به هزینه‌هایی است که مردم باید بپردازند. به این ترتیب تمام تلاش خود را بر این گذاشت تا منابع مالی مورد نیاز را به این وزارت خانه تزریق کند. غافل از این که مشکلات به مدیریت، مدیریت منابع و مهمتر از همه کمبود نیروی انسانی باز می‌گردد.»
وی افزود: «منابع مالی به سیستم سلامت تزریق شد اما کیفیت درمان افزایش پیدا نکرد حتی افزایش تعرفه‌ها هم نصیب همه پزشکان نشد و تنها به اقلیتی رسید.»
شفیعی ادامه داد: «از طرفی دیگر در این دوران به محدودیت‌های این رشته افزوده شد. وزارت خانه پزشکان را از زدن مطب پس از فارغ التحصیلی منع و آنان را وادار کرد تا در بخش دولتی مشغول به کار شوند. بیمارستان‌هایی که از پس پرداخت مواجب آنان بر نیامده و بودجه کافی برای این کار نداشتند و ندارند. حتی امکانات لازم برای جلب و رضایت مشتری هم وجود ندارد.»
وی تصریح کرد: «تمام این عوامل دست به دست هم دادند تا نه تنها جامعه پزشکی نتواند کیفیت کار خود را بالا ببرد، بلکه اجبار ناشی از کنترل وزارت و برآورده نکردن نیازهای پزشکان باعث شد تا موجی از نارضایتی در میان آنان به وجود بیاید و حساسیت نسبت به واکنش‌ها را هم افزایش دهد.»
وی با اشاره به حواشی سریال «در حاشیه» ادامه داد: «ما موقعی می‌توانیم سیستم سلامت را نقد کنیم و حتی این نقد را به صورت طنز نشان دهیم که جوانب مختلف مشکلاتی که در نظام سلامت وجود دارد را بررسی کنیم. اما موقعی که سریالی و یا فیلمی در قالبی ارائه میشود که چند شخصیت مشخص دارد و این شخصیت‌ها نماینده‌های سیستم درمانی شناخته میشوند آن وقت است که ممکن است که جای اعتراض به وجود بیاید و آن تجریبات منفی مسئله به کل جامعه تعمیم پیدا می‌کند.»
شفیعی ادامه داد: «کارهایی که وزارت بهداشت در دو سال گذشته انجام داد در حقیقت یک دوره گذار است. از این بایت که پزشکی به عنوان یک حرفه و اقتصاد سلامت جایگاه خودشان را پیدا می کند. در آن زمان مردم می دانند که باید چه انتظاری از پزشک خود داشته باشند و پزشک هم میداند به ازای چه دستمزد باید خدمات ارائه دهد. این توافق و شناخت باید در جامعه ما وجود داشته باشد.»
وی در توضیح آنکه آیا نگاهی تقدسی به جامعه پزشکی وجود دارد یا نه گفت: «بحث تقدس یک موضوع دو جانبه است. اگر ما این اعتراض را به پزشکان داریم که چرا خود را مقدس و بری از نقدی میدانند مردم هم نباید این نگاه را به آنان داشته باشند. جامعه هم باید بداند که اگر این طور نیست صحت رفتار پزشکان نباید به اخلاق آنان واگذار شود بلکه باید به روابط و شئون حرفه‌ای آنان واگذار شود. یک چیز دوگانه؛ یعنی هم جامعه نباید انتظار رفتار قدسی از سیستم پزشکی داشته باشد و هم پزشکان نباید رشته خود را جدا از باقی رشته‌ها بدانند.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا سریالی طنز می‌تواند بر رابطه بیمار و پزشک تاثیر بگذارد گفت: «بله. شرایط جامعه شرایط عادی در حوزه سلامت نیست. تلنبار شدن مجموعه‌ای از مشکلات طی سالها و پاسخ درست ندادن به هرکدام از آنها باعث شده چه جامعه پزشکی و چه مردم به شدت نسبت به این مسائل حساس باشند و فقط کافی است که محرک جدیدی وارد این حوزه شود.»
وی تصریح کرد: «وزارت بهداشت هم به جای آنکه این فضا را آرام کند خودش به آن آتش می‌زند. در صورتی که اگر در حوزه مدیریتی وظایف خودش را به درستی انجام می‌داد اولا سوژه‌ای برای سریالها وجود نداشت و اگر هم قرار بود در جامعه پزشکی اعتراضی وجود داشته باشد به این حجم نبود.»
من پزشک هستم و با وجود این که موضوع سریال رو اغراق آمیز و غلو شده می دونم ولی انتقاد مطرح شده پشت این طنز تلخ هرگز غیر واقعی و توهین آمیز نیست اصلا این ماهیت طنزه که باید تا حدی بزرگ نمایی کنه تا آنچه که از دید صاحب نظران ( تاخواسته یا تعمداٌ ) مورد غفلت قرار گرفته گوشزد بشه و راه چاره ای برای اصلاح وضعیت موجود پیدا بشه اتفاقا همکاران پرشک که از نزدیک شاهد بسیاری از کاستی ها و تخلفات تو حوزه ی پزشکی در بیمارستان ها و حتی مطب ها هستند باید از این که نقایص و کژی های جامعه پزشکی به شیرین ترین زیان ممکن نمایش داده میشه خوشحال باشند . آنچه که توهین به جامعه پزشکی محسوب میشه وجود مشکلاتیه که در سریال بهش اشاره شده نه نمایش و مطرح کردنش حتی اگر آگراندیسمان شده باشه . من به سهم خودم از توانایی و وقتی که آقای مدیری برای به تصویر کشیدن جنبه های ناخوشایند وضعیت ارائه خدمات پزشکی صرف کرده اند و حقیقتا از آبرو و اعتبار خودشون مایه گذاشته اند از ایشون سپاسگزارم و قدردانی میکنم .