فرارو- برای بهبود روابط ایران و عربستان به یک تصمیم جدی در کشور نیاز داریم. یک کار‌شناس مسایل منطقه ایی با بیان این مطلب گفت: همه سیاست‌های خاورمیانه ای ایران در دست دولت نیست و در مورد عربستان هم مانند پرونده هسته ایی به یک تصمیم جدی نیازمندیم.
تنش‌های موجود میان ایران و عربستان بعد از پرونده هسته ایی مهمترین و پرچالش‌ترین مساله در عرصه سیاست خارجی است. شاهدیم که دولت یازدهم از همان ابتدای کار تلاش‌هایی در جهت بهبود این روابط داشته است. سفر منطقه ایی محمد جواد ظریف، اشاره مستقیم روحانی در نخستین کنفرانس مطبوعاتی پس از انتخابات، استفاده از چهره‌های مطرح و توانمند سیاسی در این زمینه و... از مصدایق تمایل و تلاش دولت برای برقراری روابط بدون تنش میان دو کشور است.
با این حال برخی تقابل‌ها در منافع دو کشور موجب ادامه سیاست‌های کج دار و مریز و بعضا حرکت در مسیر جنگ نیابتی می‌شود. در همین حال برخی از مقامات نیز از ضرورت کنار گذاشتن ملاحظات در روابط ایران و عربستان می‌گویند. سوال اینجاست که آیا قطع روابط با این کشور می‌تواند منافع ملی ما را تامین کند یا نوعی پاک کردن صورت مساله خواهد بود.
قاسم محبعلی، کار‌شناس مسایل منطقه ای و مدیرکل پیشین بخش خاورمیانه وزارت خارجه
در گفت‌و‌گو با فرارو به پیچیدگی روابط ایران و عربستان اشاره کرد و گفت: مسایل مختلفی مانند همسایگی، امنیت منطقه ای، انرژی، اسلامی بودن و... ما و عربستان را به هم پیونده می‌دهد و مساله رابطه با این کشور را پیچیده می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه قطع رابطه با عربستان به هیچ وجه در جهت منافع دو کشور نیست، گفت: روش مناسب برای رفع مشکلات فی مابین انجام مذاکره در سطح بالا میان دو کشور است زیرا در شرایط کنونی مذاکره با سطح پایین دیپلماتیک راه به جایی نمی‌برد.
این دیپلمات پیشین وزارت خارجه در ادامه گفت: ادامه تنش‌های کنونی برای هیچ یک از دو کشور پیروزی ندارد و نتیجه آن تنها خسارت‌های متعدد برای ایران، عربستان و دیگر کشور‌ها خواهد بود.
سفیر سابق ایران در یونان و مالزی ادامه داد: فکر نمی‌کنم که رهبران ایران و عربستان خواهان قطع روابط باشند زیرا آگاه هستند که سود این قطع روابط نصیب اسراییل و دشمنان دیگر می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه روابط مسالمت آمیز تنها راه برقراری ثبات و امنیت مورد نیز هر دو کشور است، گفت: برخی اعتقاد دارند که باید بحران‌ها را افزایش داد تا نهایتا یکی از دو کشور پیروز شود اما به اعتقاد من این روش خوبی نیست زیرا مسایل منطقه ای پیچیده‌تر از آن است که اینگونه حل شود.
وی با تاکید بر اینکه ثبات در منطقه به نفع ما است، گفت: برای حل اختلاف میان ایران و عربستان و رسیدن به ثبات مورد نیاز باید به دنبال راهکارهای سیاسی باشیم.
این کار‌شناس مسایل منطقه ای همچنین گفت: برای فراهم کردن فضای مناسب جهت مذاکره در سطح عالی می‌توان ابتدا از مذاکرات غیررسمی استفاده کرد و زمانی که فضا نسبتا فراهم شد کار را به رهبران کشور‌ها سپرد.
وی افزود: منظور از مذاکره، مذکراتی بر پایه امتیاز دادن و امتیاز گرفتن است زیرا ما و عربستان در عراق، سوریه، یمن، بحرین و... منافعی داریم که حتما باید مورد توجه باشد.
این دیپلمات پیشین با بیان اینکه راه حل‌های سریع و حل و فصل اختلافات به صورت یکباره قابل تصور نیست، گفت: مذاکرات دیپلماتیک در چارچوب منافع مسیری است که باید طی شود.
محبعلی در پاسخ به این پرسش که آیا سیاست‌های منطقه ای دولت یازدهم گامی در این مسیر است یا خیر؟ گفت: دولت یازدهم در یک سال اخیر با احتیاط پیش رفته و تلاش کرده است که تنش‌ها را افزایش ندهد اما نکته ایی که باید به آن توجه کرد این است که همه سیاست‌های خاورمیانه ایی کشور در اختیار دولت نیست. احتمالا در عربستان نیز همین طور است و غیر از دولت گروه‌های سلفی و... نیز در سیاست‌های آنان اثرگذار هستند.
وی افزود: بنابراین برای بهبود روابط با عربستان نیازمند یک تصمیم جدی و کلان هستیم. همان طور که در مورد مساله هسته ای شاهد بودیم بعد از اتخاذ آن تصمیم، آقای ظریف و همکارانش مامور پیگیری شدند.
کار‌شناس مسایل منطقه ای در پاسخ به این پرسش که آیا در این خصوص نیز نیازمند نرمش قهرمانانه هستیم؟ گفت: مساله نرمش نیست. ما در روابطه با عربستان نیازی به نرمش نشان دادن نداریم اما نیاز داریم که با یک تصمیم جدی و در چارچوب دیپلماتیک وارد مذاکره شده و همه مسایل را یکجا بررسی و حل کنیم.
وی با تاکید بر اینکه ادامه دادن شرایط کنونی به نفع ما نیست، گفت: ما نیازمند توسعه اقتصادی و امنیت هستیم و برای رسیدن به اهداف توسعه ایی خود حتماباید درگیری‌ها و تنش‌های منطقه ایی را کاهش دهیم.
بالاخره یکی پیدا شد که در فضای رسانه ای کشور به لزوم و مطلوبیت دوستی دو کشور اشاره کرد.
بنده این اتحاد را مهمترین اتحاد منطقه ای در جهان میبینم. اما برای نیل به این مقصود، عربستان باید بداند که همه رفتارهای ایران، واکنشی و درجهت حفظ امنیتش (از هر لحاظ) در دراز مدت است.
و بهتر است با دست برداشتن از رفتارهایی مشابه رفتار های گذشته اش، فرصت ایجاد این اتحاد را مهیا سازد.
ایران نیز باید نگرانیهای عربستان را در عمل به رفتارهایی با کاربرد دو وجهی در منطقه، مرتفع سازد.
هرچند که این رفتارهای ایران، در این مقطع، هیچ هدفی جز حفظ صلح منطقه ای ندارد و نگرانی عربستان برای آینده قابل توضیح و رفع خواهد بود.