واردات بی رویه انواع لاستیک، نوسانات قیمت تولیدات داخلی و عدم بهره گیری از شبکه مناسب توزیع در داخل، صنعت لاستیک کشور را با وضع بسیار نگران کننده ای رو به رو کرده است.
آن گونه که ایرنا گزارش کرده است، بیش از این یک چهارم لاستیک مورد نیاز کشور از طریق واردات تامین می شد، اما اکنون میزان واردات انواع لاستیک کشور به بیش از 40 درصد افزایش یافته است.
این در حالی است که بسیاری از دست اندرکاران برای برون رفت از این وضعیت خواستار افزایش تعرفه واردات لاستیک به خصوص لاستیک های خودروهای سنگین هستند تا حداقل سهم استفاده از لاستیک خودروهای کشنده، کامیون، اتوبوس، مینی بوس و ماشین های راهسازی و معدنی از تولیدات داخلی افزایش یابد.
صنعت لاستیک کشور هم اکنون سه دهم درصد تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده و سهم ارزش افزوده این صنعت در حال حاضر به 1.6 درصد صنایع کشور رسیده است.
سخنگوی انجمن تایر ایران با اشاره به وضعیت صنعت لاستیک داخلی و اینکه سال گذشته بیش از 151 هزار تن تایر وارد کشور شده است، گفت: این واردات در حالی صورت گرفته که کارخانه های تولید تایر کشور در میان حجم زیادی از تولیدات خود پنهان شده اند.
مصطفی تنها، میزان مصرف لاستیک کشور را بیش از 350 هزار تن در سال اعلام کرد و افزود: تولید سالانه کشور هم اکنون افزون بر 400 هزار تن است و بیشتر این تولیدات بدون آنکه به بازار عرضه شوند، در محل کارخانه های لاستیک سازی دپو می شوند.
وی با بیان آنکه تولید داخلی در حال حاضر توان پاسخگویی به نیاز بازار را دارد، اظهار داشت: تمام تولیدات داخلی مطابق استانداردهای ملی و بین المللی است و از نظر کیفیت به طور 100 درصد توان رقابت با محصولات مشابه خارجی را دارند.
این عضو انجمن تایر ایران مبدا بیشتر تایرهای وارداتی را کشور چین عنوان کرد و گفت: واردات تایر به کشور در حالی صورت می گیرد که کارخانه های تولید تایر داخل، از تجهیزات و فناوری روز دنیا استفاده می کنند و در صورت برنامه ریزی مناسب، امکان صادرات مازاد بر نیاز را نیز دارند.
وی افزود: شرکت های خودروساز داخلی با وجود بدهی های سنگین که به صنعت تایر کشور دارند، اقدام به واردات تایر از چین کردند که این فرآیند مشکلات زیادی را برای صنعت تایر بوجود آورده که این اقدام نه تنها انگیزه ای را برای افزایش راندمان تولید باقی نگذاشته بلکه بسیاری از کارخانه ها را ناخواسته به سمت کاهش تولید و رکود سوق داده است.
تنها با بیان آن که شرکت های خودروسازی داخلی بیش از 250 میلیارد تومان بدهی سررسیده شده به صنعت تایر کشور دارند، گفت: منصفانه نیست که در قبال واردات لاستیک های چینی، بدهی های خودروسازان به تولیدکنندگان تایر کشور با مبالغ سنگین همچنان معوق بماند.
افزایش اشتغالزایی، توسعه فعالیت های صنایع بالا دستی و پایین دستی و وجود ظرفیت های بزرگ تولید لاستیک در داخل از مزیت های ایران در صنعت لاستیک سازی است که باید در برنامه های ریزی های توسعه صنعتی کشور مورد توجه جدی قرار گیرد.
مدیرعامل اتحادیه سراسری لاستیک، فیلتر، روغن نیز معتقد است: به منظور رقابت با قیمت تایرهای وارداتی، قیمت تایرهای سنگین می تواند مورد تجدیدنظر قرار بگیرد تا با تعیین قیمت مناسب خداقل مصرف این لاستیک ها در کشور افزایش یابد.
محمدرضا آل سارا افزود: چنانچه مصرف سالانه 15 میلیون وسیله نقلیه را در کشور دو حلقه لاستیک در نظر بگیریم، مصرف سالانه کشور حدودا 30 میلیون حلقه خواهد بود که 50 درصد آن در داخل کشور تولید می شود و 50 درصد الباقی باید از طریق واردات تامین شود.
وی یادآور شد: تحت تاثیر شرایط کنونی به ویژه وضعیت اقتصادی؛ تولید، توزیع و مصرف لاستیک در وضعیت نامناسبی قرار گرفته و عرضه و تقاضا لاستیک در کشور با چالشی بزرگ مواجه شده است.
وی با اشاره به اینکه نابسامانی قیمت ها بر میزان تقاضای مصرف کنندگان تاثیر مستقیم داشته است، تصریح کرد: با وجود حجم تولیدات و واردات تایر به منظور تامین نیاز بازار مصرف، شاهد کاهش تقاضا از سوی مصرف کنندگان داخلی هستیم.
ال سارا در خصوص توان رقابتی تولیدات داخلی با تایرهای وارداتی، گفت: تولیدات داخلی به لحاظ کیفیت با چند شرکت تولیدی برتر جهان فاصله دارد و چنانچه شرکت های تولیدی داخلی از حمایت های قانونی و سرمایه گذاری مناسب برخوردار شوند، توان ارتقای کیفیت خود را دارند و می توانند در کاهش واردات نقش تاثیرگذاری ایفا کنند.
وی افزود: قیمت تایرهای سنگین جهت رقابت با نرخ لاستیک های وارداتی می تواند مورد تجدیدنظر قرار گیرد لذا بازنگری در روش توزیع شبکه های تعریف شده قانونی و هماهنگی بیشتر شرکت های تولیدی در بخش توزیع و پخش محصولات، توان رقابت تولیدات داخلی در برابر تولیدات وارداتی را افزایش خواهد داد.
وی همچنین از احاطه 50 درصدی بازار توسط تایرهای وارداتی خبر داد و گفت: طبق بررسی های انجام شده بیش از 15 میلیون نوع وسایل نقلیه اعم از کامیون های سنگین، نیمه سنگین، اتوبوس و مینی بوس، وانت بار، سواری و ماشین آلات صنعتی و کشاورزی در کشور وجود دارد که 50 درصد لاستیک مورد نیاز آنها از طریق واردات تامین می شود.
وی نابسامانی قیمت تولیدات داخلی و عدم بهره گیری لازم از شبکه های مناسب توزیع را از جمله دلایل عمده گرایش مصرف کنندگان به محصولات وارداتی دانست و افزود: بدیهی است که در برخی موارد نیز امکان تولید لاستیک های مورد نیاز مصرف کنندگان در داخل کشور وجود ندارد و متعاقبا تعادل لازم میان تولید داخلی و تامین نیاز مصرف کننده از بین می رود.
آل سارا با بیان اینکه عدم ثبات قیمت ها در این حوزه مربوط به شرکت های تولیدی بوده و یا در فرآیند توزیع ایجاد می شود، تصریح کرد: سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان جهت توزیع لاستیک های داخلی سود 15 درصدی در نظر گرفته که در شرایط کنونی محقق نمی شود و نحوه توزیع و فروش تولیدات و دیگر عوامل تاثیرگذار باعث شده که 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده نیز در عمل از محل سود تعریف شده توزیع کنندگان به سازمان مالیاتی پرداخت شود.
وی یادآور شد: باید توجه داشته باشیم روند خرید توزیع کنندگان از تولیدات و عرضه آن تا برگشت سرمایه حداقل به سه ماه زمان نیاز دارد و سود 6 درصدی در سه ماه با توجه به مالیات ها، عوارض و هزینه های جانبی موجب شده بین توزیع و تولیدکنندگان همکاری لازم را نداشته باشیم.
بدون تردید وضعیت صنعت لاستیک در کشور نگرانی های زیادی را برای دست اندرکاران این صنعت به وجود آورده و این مساله سبب شده برخی از شرکت های داخلی، تولیدات خود را با اعمال تخفیفات زیاد به بازار عرضه کنند.
کارشناسان صنعت لاستیک معتقدند: برای رفع مشکلات صنعت لاستیک در حوزه تولید، توزیع و مصرف باید روش های کارآمدی که بتواند خرید و فروش لاستیک را با قیمت مناسب در بین مردم تسهیل کند، مورد استفاده قرار گیرد تا با افزایش فروش محصولات داخلی کمبود منابع مالی تولیدکنندگان نیز در این بخش تا حدودی برطرف شود.
پیشتر دبیر انجمن صنعت تایر ایران نیز گفته بود: بررسی ها نشان می دهد واردات تایر در مدت 10 سال از نظر کمی حدود 2.5 برابر شده بطوری که سهم واردات از مجموع بازار از 26 درصد در سال 83 به 38 درصد در سال 93 افزایش یافته است.
خسرو محمودیان تصریح کرد: واردات کشور به طور عام از مبدا چین صورت می گیرد و تایرسازان چینی تهدید عمده رشد و حتی بقای صنعت تایر ملی به شمار می آیند.
به گفته وی، اعمال تعرفه ویژه برای واردات تایر از چین و کشورهای تایرسازی چون ترکیه، هند، برزیل و حتی امریکا، می تواند علاوه بر حمایت از تولید ملی برای حضور و مشارکت سرمایه گذاران خارجی در کشور ایجاد انگیزه کند.
محمودیان یادآور شد: 10شرکت تایرسازی در ایران طی سال 1392 افزون بر 2 هزار و 500 میلیارد تومان تایر تولید کردند و صنعت تایر ایران 0.5 درصد از فروش کل تایر در دنیا را به خود اختصاص داده البته این در حالی است که در میان 75 تولیدکننده پرفروش تایر در دنیا یکی از شرکت های تایرسازی داخلی نیز وجود دارد.
وی با اشاره به مصرف تایر سواری در کشور گفت: در 9 ماهه نخست سال گذشته در مقایسه با مدت مشابه سال 92 تولید لاستیک سواری در کشور 15 درصد افزایش یافت و در حالی که 9ماهه سال 92 بیش از 8 میلیون و 247 هزار حلقه تایر در کشور تولید شد در 9 ماهه نخست سال گذشته مجموع تولید لاستیک سواری کشور به 9 میلیون و 483 هزار حلقه رسید.
دبیر انجمن صنعت تایر ایران افزود: این در حالی است که در 9 ماهه نخست سال 92 بیش از 2 میلیون و 133 هزار حلقه تایر سواری وارد کشور شد در حالی که در مدت مشابه سال 93 شاهد واردات 5 میلیون و 346 هزار حلقه انواع تایر خودرو سواری به کشور بودیم.
به اعتقاد فعالان این بخش، نبود مشوق های لازم برای تشویق سرمایه گذاری در صنعت تایر، رکود بازار لاستیک در کشور، واردات بی رویه انواع لاستیک فرصت های ایجاد اشتغال مولد کشور را در این بخش نصیب کشورهای خارجی می کند.
تولیدکنندگان داخلی باید تولید کیفی لاستیک سواری متناسب با آخرین تکنولوژی روز دنیا را در دستور کار خود قرار دهند تا مردم و مصرف کنندگان با رغبت بیشتری نسبت به خرید لاستیک های تولید داخلی اقدام کنند.
رییس هیات مدیره گروه صنعتی رازی معتقد است: با وجودی که در حال حاضر تولید تایرهای بایاس در دنیا منسوخ شده، در ایران نیز تولید این تایرها باید متوقف و برای جایگزینی تایرهای نسل جدید سرمایه گذاری های زیادی انجام شود.
محمدرضا گنجی، با بیان اینکه ایران قابلیت تبدیل شدن به بزرگترین تولیدکننده تایر در منطقه خاورمیانه را دارد، افزود: برای تحقق این هدف علاوه بر همکاری دولت در راستای تکمیل طرح های توسعه این صنعت، لازم است تا طرح های توسعه جدید با ظرفیت 200 هزار تن به بالا در دستور کار قرار بگیرد و از اجرای طرح هایی با ظرفیت کمتر جلوگیری شود.
وی با اشاره به ضرورت تحول تکنولوژیکی صنعت تایر ایران، اظهارداشت: این صنعت مهم کشور با دارا بودن قدمت 50 ساله نیازمند جایگزینی و نوسازی ماشین آلات بوده و برای دستیابی به کیفیت بالا و رقابت در کلاس جهانی باید به موضوع تحقیق و توسعه نگاه ویژه ای داشته باشیم.
این فعال صنعتی افزود: در حال حاضر با وجود مشکلات متعددی همچون بالا بودن هزینه تامین مالی و دشواری تامین مواد اولیه بالغ بر 75 درصد از نیاز کشور توسط واحدهای داخلی تامین می شود که این میزان معادل 60درصد از کل ارزش بازار تایر کشور است.
گنجی با بیان اینکه برنامه ریزی صحیح برای صادرات یکی از راهکارهای ارتقای سطح رقابت پذیری تایرهای داخلی، است، گفت: طی سالهای گذشته به دلیل اتخاذ تصمیم گیری های خلق الساعه در زمینه منع صادرات تایر، بازارهای صادراتی تولیدکنندگان داخلی که با زحمت فراوان به دست آمده بود از بین رفت لذا احیای دوباره آن بسیار دشوار و پرهزینه شده است.
به هر حال نکته قابل تامل در این بخش واردات انبوه تایرهای بدون کیفیت و نامرغوب چینی است که کیفیت آنها حدود 30 درصد پایین تر از لاستیک های تولید داخل است زیرا لاستیک های وارداتی که عمدتا از چین و توسط تاجران غیرحرفه ای وارد بازار می شوند، بیش ازسه ماه کار نمی کنند و عمر آنها تا یک چهارم کمتر از تایرهای تولید داخل است.
همچنین از آنجا که بالغ بر 90 درصد از لاستیک های وارداتی از چین و امارات جدا از قیمت ارزان از کیفیت پایین و نامناسبی برخوردار هستند و از تاریخ استفاده آنها نیز مدت زیادی گذشته که علاوه بر تحمیل هزینه های سنگین بر مردم و اقتصاد ملی، مصرف کنندگان را با خطرات جانی نیز مواجه می سازند از این رو وزارت صنعت و دیگر دستگاههای مسئول و نظارتی باید با اعمال تدابیر سختگیرانه و افزایش محدودیت ها ضمن برنامه ریزی جهت واردات کنترل شده، از صنعت لاستیک کشور که نقش موثری در ایجاد اشتغال و ارزش افزوده کشور دارند، حمایت کنند.
