اکنون چند سال است که پرورش خانگی قارچ خوراکی در ایران رواج یافته است. همچنان‌که به تبع رواج این کار، سی‌دی‌ها و حتی دوره‌های آموزشی برای پرورش قارچ ایجاد شده‌اند.
به گزارش اقتصادنیوز، ولی آیا واقعا راه‌اندازی سالن‌های پرورش خانگی قارچ سودآور است؟ برای نتیجه‌گیری در این مورد نیاز است که مراحل و هزینه‌های تولید قارچ بررسی شود و با سود حاصل از آن مقایسه شود تا مشخص شود، پرورش قارچ که در این روزها بسیار تبلیغ می‌شود، چقدر سودمند است.
مراحل تولید قارچ
معمولا قارچ در بستری پرورش می‌یابد که به آن «کمپوست»، گفته می‌شود. کودی که قارچ در آن رشد می‌کند ترکیبی از کاه و کلش است و در واقع نوعی کود گیاهی به حساب می‌آید که به آن کمپوست گفته می‌شود و متقاضیان باید آن را به صورت کیسه‌ای و یا بلوکی از فروشندگان کود گیاهی خریداری کنند.
برای پرورش قارچ به یک سالن دارید که بسته به میزان تولید قارچ اندازه آن متفاوت است. ولی به طور میانگین برای پرورش پنج تن قارچ به یک سالن چهل متری نیاز دارید.
پرورش قارچ نیز به اقداماتی عایق کاری سالن برای جلوگیری از اتلاف گرما و سرما، قفسه‌بندی تهیه، آماده‌سازی و نصب تجهیزات نیازمند است.
تهیه بذر قارچ، کود مورد نیاز، مواد ضدعفونی کننده، مواد غذایی بذر قارچ که از جمله آن‌ها می‌توان به گندم پخته شده اشاره کرد از جمله اقداماتی هستند که در پرورش قارچ باید مورد توجه قرار گیرند.
علاوه بر این، پرورش قارچ نیاز به آموزشی از قبیل نحوه ضدعفونی سالن پرورش قارچ، تخته کوبی، پنجه دوانی یا میسلیوم رانی (12 روز اول)، خاکدهی، مقابل با بیمار شدن و یا اسیب دیدن محصول و همچنین آبیاری دارد که فردی که متمایل به پرورش قارچ خوراکی است باید ان را بیاموزد.
مخارج پرورش قارچ
یکی از قارچ‌کاران در این زمینه به اقتصاد نیوز، گفت: هزینه‌های پرورش قارچ بیش از هر چیزی به مدیریت و نحوه تولید قارچ و البته میزان تولید و کیفیت محصول تولید شده دارد. با این حال می‌توان یک برآورد کلی از هزینه‌های هزینه‌های لازم برای یک سالن مثلا پنج تنی در بک دوره دو ماهه ارایه داد.
او توضیح داد: ابتدا باید در نظر گرفت که یک سالن پرورش پنج تنی قارچ به حدود 40 متر زمین نیاز دارد. همچنین کمپوست، خاک و هزینه حمل برای این سالن پنج تنی در یک دوره حدود 4 میلیون تومان می‌شود.
او افزود: هزینه‌های نیروی انسانی برای اموری مانند خاکدهی، تخلیه کمپوست، ورود کمپوست جدید هزینه نیروی انسانی برای یک دوره حدودا بین 800 هزار تومان تا یک میلیون و 200 هزار تومان تمام می‌شود.
وی همچنین بیان کرد: هزینه‌های آب، برق و گاز نیز ماهانه بطور میانگین در دوره 350 تا 450 هزار تومان تمام می‌شود. همچنین ممکن است هزینه‌های پیش‌بینی نشده‌ای در هر دوره وجود داشته باشد که به طور میانگین آن‌ها را در حدود 400 هزار تومان در نظر می‌گیریم.
البته باید در نظر گرفت که تجهیز سالن نگه‌داری قارچ هم به هزینه‌هایی مانند عایق‌کاری و تهویه و... نیاز دارد که هر کدام هزینه‌های خود را دارند. ضمن اینکه هزینه سالن نگه‌داری نیز جدا از هزینه هایی به حساب می‌آید که شرح آن رفت.
او درباره سود پرورش قارچ توضیح داد: در نهایت می‌توان سود پرورش قارچ را با احتساب میزان تولید قارچ – مثلا پنج تنی، 20 تنی و....- در قیمت قارچ به کیلو در هر دوره‌ای برآورد کرد. البته باید در نظر داشته باشید که سود فروش قارچ بسته به میزان بازدهی دارد.
نکات منفی پرورش قارچ
پرورش قارچ خانگی با مشکلاتی هم روبه‌روست. مثلا اینکه ممکن است تمامی بستر کشت پرورش دهندگان دچار بیماری مایکوگن و یا تار عنکبوتی شود و محصول آن‌ها نابود شود بنابراین پرورش قارچ خانگی با ریسک بالایی همراه است که گاهس خطر نابودی همه محصول کشت شده را به دنبال دارد.
یکی از قارچ‌کاران، معتقد است که دیگر پرورش قارچ در ایران سودزا نیست و در این زمینه می‌گوید: مهم‌ترین دلیلی که باعث شده است، دیگر پرورش قارچ خانگی در ایران سود چندانی نداشته باشد، رکود اقتصادی کشور و جنگ‌های پیش آمده در عراق است. به این ترتیب که با کاهش چشمگیر صادرات قارچ به عراق و در نتیجه عرضه محصول بیش از نیاز درون کشور، در سال‌های اخیر موجب افت شدید قیمت قارچ شده است.
وی ادامه می‌دهد: لازم به ذکر می‌دانم درباره این تبلیغات گسترده‌ای هم که برای پرورش قارچ خانگی می‌شود، توضیح دهم. در این تبلیغات معمولا گفته می‌شود که پرورش قارچ در حیاط خلوت، زیرزمین و ... با هزینه‌ی بسیار پایینی انجام می‌شود ولی همه چیز به این آسانی که گفته می‌شود نیست. البته قارچ گیاه سازگاری است ولی این مهم است که ببینیم می‌توانیم چند درصد محصول از کمپوست بگیریم و اینکه چگونه می‌توانیم با مریضی‌هایی که محصول ما دچار آن می‌شود مقابله کنیم.
او همچنین می‌گوید: در این میان، نکته قابل تامل این است که با سرمایه اندک نمی‌توان از پرورش قارچ پول درآورد. بلکه باید برای اینکار سرمایه زیادی داشت و از مشاوران داخلی و خارجی هم پرس‌وجو کرد.
