یادداشت دریافتی- هادی صادق*؛ دیپلماسی اقتصادی رابطه بین قدرت و ثروت است و در یک جمله، شناساندن ظرفیت‌های داخل کشور به کشورهای خارجی جهت سرمایه‌گذاری و صادرات و همچنین شناسایی امکانات و ظرفیت‌های کشور دوم و بهره‌برداری از امکانات بالقوه و بالفعل آن کشور جهت توسعه اقتصاد کشور اول است.
جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از اقتصاد دولت محور و نفتی و از طرفی وجود تحریم‌های اقتصادی در سال‌های اخیر از جمله کشورهایی است که به علت شكنندگی دیپلماسی اقتصادی کمترین تعامل اقتصادی در سطوح دو جانبه و چندجانبه را با دنیاداشته و از مزایای آن محروم مانده است.
حل این مشكل زمانی امکان‌پذیر می‌شود که شرایط سیاسی از حداقل‌هایی برخوردار باشد که با توجه به ژئوپلتیک بی همتای ایران و موفقیت دیپلماسی ایرانی با کشورهای 1+5 به زودی این بستر فراهم می‌گردد و می‌بایست از فرصت‌ها و مزیت‌هایی که قابلیت اجرایی مناسبی دارند استفاده گردد و به اقتصاد جهانی متصل شویم.
باید توجه داشت امروزه كشور ما اغلب از ضعف دیپلماسی اقتصادی به روش سنتی و مشخصاً به صورت سفرهای متعدد به كشورهای مختلف با عنوان "بازدید و بررسی" و فاقد كارشناسی عمیق قبلی رنج می‌برد كه می‌توان این نقص را با رایزنی، تنظیم و ارائه یك پیش‌نویس تفاهم نامه كارشناسی شده و قابل اجرا هدفمند نمود.
برای داشتن دیپلماسی اقتصادی قوی لازم است میان دستگاه‌های سیاسی و اقتصادی و فضاسازی برای حضور بخش خصوصی در تجارت بین‌المللی هماهنگی ایجاد شود که در این زمینه می‌توان از دو ابزار قدرتمند و اثربخش به ویژه برای نهادهای نیمه دولتی و بخش خصوصی نام برد:
1- ارتباط با دیپلمات‌ها و کارشناسان اقتصادی کشورمان در نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در اقصی نقاط جهان.
در این رابطه دیپلمات‌هایی که تجربه، تحصیلات اقتصادی، آگاهی به زبان خاص آن منطقه و هنر شناسایی و معرفی اقلام مکمل جهت مراودات اقتصادی را دارند، موفق‌تر عمل می‌کنند و تلاش آنها بر این است که با ابزار و پتانسیلی که در اختیار دارند بتوانند هم امکانات صادرات کشور را به خارجی‌ها معرفی کنند و هم بتوانند با تشویق سرمایه‌گذاران خارجی به سرمایه‌گذاری از امکانات کشور به نفع اقتصاد ملی بهره‌برداری کنند.
در حال حاضر که چشم جهانیان به دنبال وضعیت اقتصادی ایران است باید قدم نخست برای ارتباط گرفتن از سوی خودمان باشد و در جستجوی كشورهایی با گرایش تكنولوژی به مراتب بالاتر و اقتصادی مکمل اقتصاد نفتی ایران باشیم تا به نحو شایسته ای مناسب‌ترین بهره برداری انجام پذیرد.
2- استفاده از ظرفیت ایرانیان مقیم كشور مقصد. بدون شك مهاجرین ایرانی باثروت هنگفتی كه در اختیار دارند عملكردی در خور توجه را در زمینه‌های گوناگون تجاری داشته‌اند و ظرفیتی فوق‌العاده از لحاظ ارتباط با منابع قدرت سیاسی و اقتصادی كشور محل اقامت در اختیار دارند.
چنانچه بتوانیم از این فرصت استفاده كنیم به دلیل علاقه آنها به وطن، آشنایی به زبان محل و همچنین اشراف بر مقررات كشور مقصد بی‌شك نتیجه شگفت‌انگیزی را از این نوع دیپلماسی اقتصادی عمومی خواهیم گرفت.
باید این واقعیت را در نظر داشت که حیات سیاسی جمهوری اسلامی ایران به حیات اقتصادی‌اش بستگی دارد و پیشنهاد می‌گردد با توجه به موارد یاد شده برای کمک به نوسازی اقتصادی و حركت به سوی فراگیری هنر دیپلماسی اقتصادی، دستگاه‌های دولتی، نیمه دولتی و یا خصوصی به نخبگان این عرصه قدرت واقعی بدهند و اجازه شکل گرفتن بحث‌های گسترده و بی‌پرده ای را داده تا نیازهای اقتصادی هر منطقه شناسایی شوند و در نهایت با استفاده از ظرفیت‌های موجود در نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران و مقیمین ایرانی خارج كشور از "سِحر دیپلماسی اقتصادی" به نفع منافع ملی بهره‌مند گردیم.
*كارشناس ارشد روابط بين الملل
