چرا حزب عدالت و توسعه پیروز شد؟

فرارو- یک کارشناس مسائل ترکیه در بیان علت افزایش آرای حزب عدالت و توسعه در مناطق کردنشین ترکیه نسبت به انتخابات گذشته گفت: «شکل گیری فضای امنیتی قبل از انتخابات و ایجاد این تصور که کردها صرفا در شرایط آرام می توانند مطالبات خود را پیگیری کنند در این موضوع نقش داشت.»

حزب عدالت و توسعه ترکیه توانست در انتخابات پارلمانی این کشور پیروز شده و با توجه به کسب بیش از 315 کرسی از مجموع 550 کرسی اقدام به تشکیل دولت غیرائتلافی کند. این حزب در انتخاباتی که پنج ماه پیش برگزار شد، نتوانسته بود اکثریت کرسی ها را به دست آورد. همچنین حزب دموکراتیک خلق ها (اچ‌دی‌پی) که مورد حمایت کردهاست، توانست ۱۰ درصد آرای لازم برای ورود به پارلمان را کسب کند؛ اگرچه نکته قابل تامل در این انتخابات افزایش آرای حزب عدالت و توسعه در مناطق کردنشین نسبت به انتخابات گذشته بود.

پیروزی حزب عدالت و توسعه چه نغییری در سیاست های داخلی و خارجی دولت ترکیه ایجاد خواهد کرد؟ چرا حزب عدالت و توسعه توانست در این انتخابات پیروز شود؟

دکتر افشار سلیمانی سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان در گفتگو با فرارو گفت: «حزب عدالت و توسعه که در انتخابات ژوئن نتوانسته بود 50 به اضافه یک درصد آراء را کسب کند و دولت تک حزبی تشکیل دهد این تمهید را در دستور کار قرار داد که با توجه به عدم تمایل برای تشکیل دولت ائتلافی انتخابات مجدد برگزار کند.»

وی با بیان اینکه در فرایند این اتفاق حزب عدالت و توسعه دو مسئله را با تبلیغاتی که انجام شد دنبال می کرد، اظهار کرد: «اول آنکه این فضا در ترکیه ایجاد شد که اگر دولت تک حزبی (عدالت و توسعه) مانند سابق تشکیل نشود، ممکن است مشکلات جدی اقتصادی و امنیتی در ترکیه ایجاد شود که این امر باعث شد آراء به سمت حزب عدالت و توسعه جلب شود.»

وی ادامه داد: «دوم آنکه این موضوع کردها را بیشتر نگران کرد که با توجه به توقف فرایند صلح گفته شد که کردها فقط در شرایط آرام می توانند به حقوق و مطالبات خود برسند و ملی گراها هم بیشتر متمایل شدند که به حزب عدالت و توسعه رای دهند تا نیاتی که در رابطه با بحث ملی گرایی دارند تامین کنند.»

وی افزود: «به همین دلیل ما شاهد هستیم که در حوزه عثمانی که شهر آقای دولت باغچه لی می باشد، آراء حزب عدالت و توسعه بیشتر می باشد و در شهر خود آقای اردوغان هم که بالاترین رای مربوط به حزب عدالت و توسعه است.»

سلیمانی تصریح کرد: «لذا ایجاد چنین فضایی در ترکیه نگرانی های امنیتی و اقتصادی ایجاد کرد که باعث شد آراء به سمت حزب و عدالت و توسعه برود که بیشترین تغییر آراء به سمت حزب عدالت و توسعه مربوط به آرای حزب حرکت ملی آقای دولت باغچه لی با 4 درصد و حزب دموکرتیک خلق  با 3 درصد است؛ وگرنه حزب جمهوری خواه خلق همان 25 درصد آرای خود را دارد. لذا حزب عدالت و توسعه توانست از این دو حزب رای بیاورد و اکنون نیز صحبت از استعفای آقای دولت باغچه لی می رود.»

سلیمانی در پاسخ به این سوال که چرا حزب عدالت و توسعه توانست نسبت به انتخابات قبل در مناطق کردنشین آرای بیشتری بیاورد؟، گفت: «همانطور که عرض کردم شکل گیری فضای امنیتی قبل از انتخابات و ایجاد این تصور که کردها صرفا در شرایط آرام می توانند مطالبات خود را پیگیری کنند در این موضوع نقش داشت.»

وی ادامه داد: «از سوی دیگر پایگاه حزب عدالت و توسعه در میان کردها از گذشته خوب بود و فقط در یک مقطعی در انتخابات ژوئن با تبلیغاتی که شد و اینکه حزب دموکراتیک خلق برای اولین بار قصد داشت به صورت حزبی وارد شود و این نگرانی وجود داشت که کمتر از 10 درصد رای آورد مشکلاتی ایجاد شد.»

وی افزود: «اما به هر صورت با توجه به اقداماتی که در دولت آقای اردوغان نسبت به کردها در یک شرایط آرام و امن صورت گرفته و یکسری از مطالبات آنها (هرچند به نظر برخی حداقلی) تامین شده، این تبلیغات روی آنها تاثیر گذاشت که کردها فقط در شرایط آرام و امن می توانند مطالبات خود را پیگیری کنند و لذا در نظر خود تجدیدنظر کردند.»

این دیپلمات باسابقه ایران اظهار کرد: «همچنین مسائل امنیتی و اتفاقاتی که در ماههای اخیر روی داد و کشتارهایی که صورت گرفت این نگرانی را افزایش داد و باعث شد کردها به سمت همان روش مسالمت آمیز بروند.»

وی ادامه داد: «یعنی مجموعه افکار عمومی ترکیه به این نتیجه رسید که اوضاع ناامن به نفع کشور نیست و باید حزب عدالت و توسعه بتواند دولتی غیرائتلافی تشکیل دهد؛ اگرچه دو سوم آرایی که آقای اردوغان برای تغییر قانون اساسی و ریاستی کردن سیستم سیاسی کشور به دنبالش بود بدست نیامد؛ اما به هر حال این انتخابات را باید یک پیروزی بزرگ برای حزب عدالت و توسعه دانست.»

سلیمانی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است با توجه به این پیروزی آقای اردوغان به خشونت علیه کردها بیشتر دامن بزند یا در سیاست خارجی همچنان سیاست گذشته را ادامه دهد؟، گفت: «در بحث داخلی و مسئله کردها باید گفت به نظر نمی رسد ادامه درگیری ها به نفع ترکیه باشد و به نظر من اکنون که حزب عدالت و توسعه پیروز شده علاقه مند به تشدید تنش ها نباشد؛ چنانکه در چند هفته اخیر نیز این درگیری ها فروکش کرده بود.»

وی ادامه داد: «در بحث خارجی و مسئله سوریه نیز با توجه به اینکه در ماههای اخیر رویکرد آقای اردوغان تغییرات نسبی کرده بود و سرگرم مسائل داخلی و انتخابات شده بودند و خیلی دنبال اینکه بشار اسد باید فورا برود نبودند؛ به نظر می رسد این بالانس در سیاست خارجی و تحولاتی که با توجه به شکل گیری نشست وین صورت گرفته باعث خواهد شد ترکیه سیاست آرام تری را نسبت به سوریه و بحران های منطقه و نیز مسائل کردها در پیش بگیرد.»