در مراسم روز دانشجو که امروز دوشنبه در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، محمد رضا خاتمی و علی مطهری به سخنرانی پرداختند.
به گزارش ایسنا، محمدرضا خاتمی در این مراسم با بیان اینکه صحنه‌ای که امروز در این دانشگاه و شاید در تمام دانشگاه‌های کشور شاهد هستیم نشان دهنده روح آزادی خواهی و آزادی طلبی دانشجویان است، اظهار کرد: علی رغم تمام تحولاتی که در سالهای گذشته در دانشگاه‌ها رخ داده هنوز هم شاهد شنیده شدن آوایی که در شانزده آذر 1332 از دانشگاه بلند شد، هستیم که آن صدا فریاد آزادی خواهی و آزادی طلبی است.
وی ادامه داد: 16 آذر جزء معدود مناسبت‌هایی است که علی‌رغم تلاش‌های عده‌ای مصادره نشده است و همچنان خاص دانشجویان است چرا که دانشجویان نیز همچنان فریاد آزادی خواهی سر می‌دهند و به دنبال تحقق آرمان‌های خود و رسیدن به پیشرفت و توجه به حرمت انسانی در جامعه است.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان اینکه جنبش دانشجویی علی‌رغم فشارهای زیادی که تاکنون از دستگاه‌های مختلف دیده است امید خود را از دست نداده، اظهار کرد: دانشجویانی که برای پیشرفت کشور بر مبارزه با استکبار و استبداد کوشیده‌اند و هیچ گاه توجهی به وضع موجود نداشتند و اسیر توهمات روزمرده حاکم بر جامعه نشده‌اند و هرگز وامدار هیچ جریان خارج از دانشگاهی نبوده‌اند هنوز هم جنبش دانشجویی را زنده نگه داشتند.
وی با اشاره به تحولات سالهای گذشته و حوادث رخ داده پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 88 در دانشگاه‌ها اظهار کرد: جمع دانشجویانی که امروز در این جلسه ندای آزادی سر می‌دهند شش سال پیش نبوده‌اند تا ببینند چه بر سر دانشگاه‌ها و دانشجویان آمد اما فریادی که امروز از گلوی شما خارج می‌شود همان فریادی است که شش سال پیش دانشجویان دیگری آن را سر داده بودند و این نشان دهنده پویایی جنبش دانشجویی ایران است.
خاتمی با اشاره به برخی ویژگی های دانشجویان اظهار کرد: ویژگی هایی چون نشاط جوانی، عدم وابستگی به جریان‌های خارج از دانشگاه، حق طلبی و عافیت طلب نبودن از ویژگی هایی است که سبب شده است دانشجویان ما امروز هم بر مطالبات سالیان گذشته جنبش دانشجویی تاکید کنند.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به اینکه ویژگی مهم دانشگاه پیوستگی سه عنصر آزادی، علم و توسعه است، اظهار کرد: ویژگی مهم دانشگاه‌ها این است که در این محیط سه عنصر مهمی که برای زندگی انسان‌ها و ادامه حیاتشان اهمیت فراوانی دارد به هم می‌پیوندد و این سه عنصر همان علم‌اندوزی، آزادی طلبی و خواهان پیشرفت بودن برای جامعه است که وقتی این سه در کنار یکدیگر قرار گیرند می توان انتظار داشت که ملت‌ها به سمت جلو حرکت کنند.
خاتمی با تاکید بر اینکه جوامع عقب مانده در جهان امروز جایی ندارند اظهار کرد: علم و دانش بدون آزادی امکان گسترش و باز کردن افق های تازه را ندارد و کسانی که بیهوده می کوشند تا دانشگاه ها را محدود کنند، خود به خوبی می‌دانند که نمی‌توانند به جایی برسند و تنها سرمایه‌های ملت را هدر می‌دهند.
وی با تاکید بر اینکه امروز باید مطالبات نسل اول و دوم انقلاب را با آن چه امروز نسل جوان می‌خواهد مطابقت داد، اظهار کرد: آنچه امروز به عنوان اسلام، انقلاب و نظام عنوان می‌شود با مفاهیم اولیه و انتظاراتی که از انقلاب می رفت فاصله دارد و نباید چنین مسائلی را به پای انقلاب گذاشت.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به گفته های شهید مطهری و مقام معظم رهبری درباره آزادی اندیشه و ترویج روحیه انتقاد گری در جامعه گفت: اگر در حال حاضر جریان اصلاحات در کشور حیات دارد به خاطر این است که می کوشد تا قطار انقلاب را به ریل اصلی اش باز گرداند و می‌خواهد به دانشجویان بگوید که مبادا فریب تبلیغات رسمی را بخورند که با روح انقلاب و آنچه من در اینجا از شهید مطهری و بزرگان انقلاب یاد کردم، مطابقتی ندارد.
خاتمی با اشاره به نادیده گرفته شدن فصل سوم قانون اساسی توسط عده‌ای در کشور اظهار کرد: یکی از مترقی ترین بخش هایی که در قانون اساسی ما وجود دارد فصل سوم آن است. اما چه شده است که امروز آن را کنار گذاشته ایم. اگر جریان اصلاحات به اجرای بدون تنازل قانون اساسی تاکید می‌کند به این دلیل است که مردم را در برابر حکومت دارای حق و حقوق مشخصی می‌داند.
وی ادامه داد: امروز یک عده هر چه می خواهند در روزنامه ها و صدا و سیما علیه یک جریان به دروغ‌بافی می پردازند اما یک لحظه به طرف مقابل اجازه دفاع داده نمی‌شود که هیچ، مظلومانه افراد را در حبس و حصر قرار می‌دهد اما مگر می توان اکثریت جامعه را فریب داد.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تصریح کرد: آنهایی که امروز داعیه انقلاب را دارند چه بهره‌ای از عدالت و اخلاق برده‌اند؟ شایسته انقلاب نیست که چنین کسانی که ایدئولوژی فکری شان با آرمان‌های انقلاب و اندیشه بزرگان آن فاصله دارد. امروز در برخی از مسئولیت‌ها را به عهده داشته باشند.
وی با انتقاد از وضعیت آزادی بیان دانشجویان و اساتید دانشگاه تصریح کرد: گفته می‌شود که عده‌ای از اندیشمندان ما زیر پوشش آزادی، جاسوسی کرده‌اند. سوال ما این است که اگر شما برای خود دلیل قانع کننده‌ای دارید پس چرا اجازه برگزاری دادگاه علنی را نمی‌دهید تا ملت حرف‌های متهمان را بشنوند و آن وقت خواهید دید که ملت در برابر جاسوسان و وابستگان واقعی به غرب قرار خواهند گرفت.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با تاکید بر اینکه نمی‌توان با محدود کردن افراد، یک نظام را حفظ کرد، گفت: اگر می‌خواهید با افکار انحرافی مقابله کنید، اجازه دهید این افکار در جامعه و در نزد سایر اندیشمندان مطرح شود تا حق و باطل مشخص گردد نه اینکه فقط به دنبال دستگیری و محدود کردن باشید و این درست نیست که ما مدام از انرژی هسته‌ای دم بزنیم اما یک نابغه دانشجوی فیزیک را محدود کنیم.
وی با اشاره به نامه نگاری جمعی از نمایندگان در مجلس ششم به رهبری اظهار کرد: در دوره ششم مجلس 135 نفر از نمایندگان نامه‌ای را در مورد مسائل هسته‌ای به رهبری نوشتند و امروز تمام آنها برای همیشه مطرود شده‌اند. این ایرادی ندارد اما آیا نمی‌خواهیم امکانی را فراهم کنیم تا فضای گفتگو ایجاد شود. آیا هنوز هم می‌خواهیم بر حبس و حصر و برخورد با اندیشه‌ها بپردازیم؟
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با انتقاد از برخورد با دانشگاه‌ها و دانشجویان در چند سال اخیر، اظهار کرد: دانشجویان به عنوان کسانی که حامل علم و حامی آزادی و خواهان پیشرفت کشور هستند بیشترین ضربه را از مستبدان، جاهلان و متحجران در سالهای گذشته خوردند و آنقدر این دانشجویان را تحقیر کردند که اجازه انتخاب رئیس دانشگاه‌شان را نیز به آنها نمی‌دهند چه رسد به اینکه این جوانان بتوانند در مورد مسائل روز جامعه نظرات خود را بیان کنند.
وی ادامه داد: تا زمانی که مسئولان اصلی کشور رویکرد خود را به علم و آگاهی متحول نکنند این مشکلات در کشور وجود خواهد داشت و پیشرفتی حاصل نخواهد شد.
خاتمی تصریح کرد: عده‌ای امروز تمام تلاش خود را می‌کنند تا دانشگاه‌ها را از مواضع خود عقب بنشانند. در حالی‌که این پذیرفته نیست که امروز بعد از 37 سال که از انقلاب می‌گذرد هنوز کشور را اسیر توطئه دشمنان بدانیم و هر کسی که اندیشه متفاوتی را بیان می‌کند اسیر دست دشمن بخوانیم اش و با او طوری برخورد کنیم که نتواند نظرات خود را بیان کند.
وی ادامه داد: اگر نتوانسته‌ایم پس از 37 سال کسانی را تربیت کنیم که دانشگاه‌ها را اداره کنند و اگر همچنان معتقدیم که باید با دانشگاه‌ها قیم مآبانه برخورد کنیم و دانشجویان را آزاد نگذاریم یا اینکه معتقد باشیم دانشگاه‌ها تحت نفوذ دشمن است و می‌توانند لانه فساد باشد باید به تلخی بگوییم که شکست خورده‌ایم.
خاتمی ادامه داد: امروز فساد در عمیق ترین لایه‌های حکومت نفوذ کرده است اما دانشگاه‌ها همچنان با کمترین توقع و با وجود تمام فشارها بر آرمان‌های خود تکیه کردند.
وی با اشاره به ضرورت برگزاری انتخابات آزاد در کشور اظهار کرد: اگر ادعا داریم که در داخل کشور آنچنان قوی شده و رشد یافته ایم باید اجازه برگزاری انتخابات آزاد را بدهیم و این را بدانیم که تا زمانی که انتخابات آزاد نداشته باشیم و تا زمانی که به دانشگاه های خود اعتماد نکنیم نمی توانیم به اهداف خود برسیم و ملت ما به اعتماد به نفس برسد.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پایان اظهار کرد: آن روزی که ملت ایران به طور کامل به سرنوشت خود حاکم شود دور نیست و همه در آن روز به ریشه اصیل انقلاب که همچنان باقی مانده است چنگ خواهند انداخت.
به گزارش خبرنگار سیاسی ایسنا، علی مطهری نیز در این مراسم با بیان این که اهمیت شانزده آذر در این بود که با وجود فضای خفقانی که در کشور وجود داشت جمعی از دانشجویان برقی را در تاریکی ایجاد کردند اظهار کرد: دانشجو و دانشگاه یکی از دیده‌بان‌های اصلی جامعه است که باید به موقع آژیر خطر را بکشد و در قیام 15 خرداد نیز که بی نتیجه ماند علت اصلی‌اش این بود که قشر دانشجویی در آن حضور نداشتند. هر چند که این قیام مقدمه‌ای برای انقلاب اسلامی شد.
وی با اشاره به این که از دورانی که قشر تحصیل‌کرده به نهضت اسلامی پیوست جامعه نیز به سرعت با انقلاب همراه شد، اظهار کرد: از دورانی که افرادی مانند شهید مطهری، مرحوم بازرگان، آیت‌الله طالقانی و دکتر شریعتی وارد میدان شدند، جامعه به سرعت به انقلاب پیوست که این ناشی از ورود دانشگاهیان به صحنه بود.
مطهری با تاکید بر این که نقد قدرت همیشه لازم است و حکومت‌ها به منتقد نیازمند هستند اظهارکرد: نقد آدابی دارد که باید رعایت شود و در واقع می‌توان انتقاد را حد فاصل چاپلوسی و لجن مال کردن دانست. ظاهرا قدما بیشتر به تملق و چاپلوسی عادت داشتند اما امروز نیز به نظر می‌رسد تمایل به لجن مال کرن دیگران افزایش یافته است و کمتر می‌بینید که با انصاف به نقد یک اندیشه پرداخته شود.
وی در ادامه با برشمردن نقات قوت و ضعف جنبش دانشجویی اظهار کرد: به نظر من جنبش دانشجویی شرایط نقد را دارد اما در درون خود، نقاط ضعف و قدرتی نیز دارد که باید آنها را مورد توجه قرار دهد، بر نقاط قوت تاکید کرده و نقاط ضعف را کاهش دهد.
این نماینده مجلس ادامه داد: نقاط قوت جنبش دانشجویی این است که دانشجویان بار زندگی را هنوز بر دوش نمی‌کشند و در روز مرگی غرق نشده‌اند و در نتیجه می‌توانند مسائل جامعه را رصد کنند. از دیگر ویژگی‌های دانشجویان این است که آنها جوان‌اند و فطرت‌شان هنوز آلوده نشده و در نتیجه طالب حق و حقیقت‌اند. ضمن این که دانشجویان از هوش و استعداد بالایی برخوردارند. اما نقاط ضعفی چون غلبه احساسات بر تعقل را نیز دارند که باید در این موارد غلبه کنیم.
مطهری با تاکید بر این که دانشجویان نباید ابزار دست جریان‌های سیاسی قرار بگیرند یا دچار جهل مرکب شوند اظهار کرد: دانشگاه می‌تواند نقش یک مصلح اجتماعی را بازی کند اما خودش هم باید صالح باشد.
مطهری تصریح کرد: هیچ تضمینی وجود ندارد که انقلاب از مسیر خود خارج نشود چرا که انقلاب اسلامی از انقلاب صدر اسلام که پس از 50 سال به حادثه کربلا رسید بالاتر نیست.
مطهری تاکید کرد: هرکس در جایگاه خود وظیفه دارد و وجود ولایت فقیه وظیفه را از گردن هیچ کس ساقط نمی‌کند، کما این که اگر ما از ابتدای انقلاب به وظایف خود عمل کرده بودیم دچار آسیب‌های فعلی نمی‌شدیم.
وی در ادامه با برشمردن آسیب‌های امروز انقلاب اسلامی اظهار کرد: برداشت غلط از اصل ولایت فقیه یکی از موارد آسیب زای امروزمان است به طوری که عده‌ای که کاسه داغ‌تر از آش هستند با هرگونه ابراز نظر مخالف با رهبری یا انتقاد از ایشان مخالفت می‌کنند در حالی که خود رهبری به صراحت گفته‌اند که از من انتقاد کنید.
مطهری ادامه داد: آنچه که امروز مشکل ساز شده این است که اگر در عمل نیز کسی از ایشان انتقاد کند بعد دچار مشکل می‌شود و در نتیجه امروز نیازمند هستیم که نگاه ولایت مداران را به ولایت فقیه اصلاح کنیم چرا که ولایت فقیه ولایت شخص نیست بلکه ولایت مکتب است.
وی آسیب دوم در مسیر انقلاب را برداشت غلط از حفظ نظام دانست و اظهار کرد: بعضی‌ها اشاره می‌کنند که امام (ره) گفته‌اند حفظ نظام از اوجب واجبات است در حالی که چنین کلامی به صراحت توسط ایشان بیان نشده است و در نتیجه عده‌ای به این اعتقاد رسیدند که می‌توانند برای حفظ انقلاب دست به هر عملی بزنند نظیر آنچه در ماجرای قتل‌های زنجیره‌ای و کشته شدن داریوش فروهر و همسرش انجام شد که هنوز نیز آثاری از آن نگاه به حفظ نظام وجود دارد.
این نماینده مجلس با بیان اینکه در مجلس به فصل سوم قانون اساسی کم توجهی می‌شود، اظهار کرد: بعضی‌ها نسبت به فصل سوم قانون اساسی رفتاری دارند که انگار اصلا چنین فصلی وجود ندارد کما این که در مجلس نیز کمتر کسی به آن توجه می‌کند و اگر نماینده‌ای مثل من نیز وارد مسائل مربوط به آن شود می‌گوید کم عقل است.
وی ادامه داد: زمانی که من مساله مرگ ستار بهشتی را در مجلس مطرح کردم برای برخی غیر منتظره بود و می‌گفتند باید برای این حادثه سرپوش گذاشت تا نظام حفظ شود در حالی که باید چنین مواردی مطرح شود تا بار دیگر تکرار نشود و از این طریق نظام را حفظ کنیم.
مطهری افزود: در مورد مرگ مرحوم هاله سحابی نیز وقتی از وزیر اطلاعات وقت خواستیم که در این مورد توضیح دهد و پرسیدیم علت این اتفاق چه بوده است جواب دادند که این یک تخلف از سوی ماموران ما بوده است اما وقتی ما به ایشان گفتیم چرا بابت این حادثه از خانواده‌ی سحابی عذرخواهی نمی‌کنید واکنشی ندیدیم؛ چرا که عده‌ای معتقدند باید برای حفظ نظام هر کاری انجام شود و ظاهرا همه را برانداز می‌بینند مگر آنکه خلافش ثابت شود.
وی به با اشاره به حوادث سال 88 گفت: در سال 88 نیز همین اتفاق افتاد. اگر اجازه داده می‌شد که کاندیداهای معترض در تلویزیون حاضر شوند و سخنان خود را بیان کنند این حوادث قابل کنترل بود و بر نظام هزینه‌ای تحمیل نمی‌کرد.
به گزارش ایسنا، در ادامه این مراسم، علی مطهری در پاسخ به سوالی درباره رفع حصر، اظهار کرد: ادامه حصر به صلاح نظام نیست و ممکن است در آینده تبدیل به غده‌ای سرطانی شود. نباید این مسأله منشأ یک آشوب در آینده شود؛ بلکه می‌توان آن را با اعتراضات مدنی حل کرد که در این زمینه همه اقشار باید وارد شوند نه اینکه خود دانشجویان نیز که امروز اینقدر معترض‌اند، اعتراضاتشان را تنها به مراسم‌هایی چون 16 آذر محدود کنند. به نظر من مراجع تقلید نیز در این زمینه وظیفه دارند و اگر این حصر را ظلم می‌دانند نباید اجازه دهند که ادامه پیدا کند.
وی ادامه داد: باید دادگاهی برگزار و مشخص شود چطور کسی که هشت سال نخست وزیر کشور بوده است یک شبه در دامن اسرائیل و آمریکا افتاده است و به دنبال براندازی رفته است. این درست نیست که ما بدون محاکمه بگوییم آنها به دنبال براندازی بوده‌اند و مجازات‌شان نیز اعدام است و ما رأفت اسلامی به خرج داده‌ایم و حصرشان کرده‌ایم. اگر قرار است مجازاتی انجام شود باید روال قانونی آن طی شود.
مطهری خاطرنشان کرد: من پیش از این هم گفته بودم اگر همین آقایان در زمان حصر مرحوم آیت‌الله منتظری به آن اعتراض می‌کردند امروز خودشان به این مصیبت دچار نمی‌شدند. من با شخص کاری ندارم و اگر امروز آقای احمدی نژاد نیز محصور شود اعتراض خواهم کرد. من با این رویه مشکل دارم که امروز کسانی که پایگاه اجتماعی دارند به حصر ببرد و 6 ماه به مرگشان مانده است آزاد می‌کنند.
وی افزود: در مجلس که در این‌باره فقط من صحبت می‌کنم اما به نظرم لازم است سایر اقشار و صنوف هم مواضع اعتراض خود را مطرح کنند؛ به خصوص مراجع تقلید که در این زمینه می‌توانند تأثیرگذار باشند.
این نماینده مجلس با انتقاد از برخوردهای انجام شده با منتقدان پس از حوادث سال 88، مدعی شد: مثلاً آقای تاج‌زاده جرمی جز بیان انتقاداتش داشته است؟ باید ملاک خود را برای برخورد با مخالفان وابستگی آنها به گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی قرار دهیم نه به صرف امضا کردن نامه‌ای یا بیان انتقادی، حکم‌های سنگین صادر کنیم.
وی با طرح این اعتقاد که «نسبت به مسائل مربوط به حقوق زندانیان پاسخگویی در مسئولان وجود ندارد»، اظهار کرد: برخی مسئولان درباره هر چیزی صحبت می‌کنند جز آن چیزی که وظیفه دارند در برابر آن جواب‌گو باشند.
این نماینده مجلس معتقد است: اگر در مجلس در اعتراض به حصر امضا جمع شود تأثیرگذار خواهد بود، اما متأسفانه مجلس نهم برخلاف مجلس هشتم که حداقل 50 نماینده شجاع در خود داشت مجلسی ضعیف است و امیدوارم در انتخابات اسفندماه مجلسی قوی‌تر تشکیل شود.
مطهری در پاسخ به سوالی دیگر درباره مسأله حجاب و برخورد گشت ارشاد با زنان، اظهار کرد: درباره حجاب هم باید بگویم ما یک آزادی حیوانی داریم و یک آزادی انسانی و در اصل انسان موجودی مرکب است که هم شهوات حیوانی دارد و هم اراده و عقل و استعداد انسانی که از نظر من قوه اراده و استعداد انسان باید آزاد باشد و شهوات حیوانی انسان نیز تحت کنترل عقلانیت محدود شود.
وی ادامه داد: مسأله حجاب و رعایت آن در جامعه ما فقط منحصر به زنان نیست و شامل مردان هم می‌شود، اما اینکه گشت ارشاد در این زمینه چگونه عمل کرده است، این موضوع دیگری است.
مطهری گفت: به هر حال ما اگر دنبال روش اسلام هستیم نباید اجازه دهیم روابط آزاد به وجود بیاید و هر رابطه‌ای باید در قالب ازدواج موقت یا دائم انجام شود. البته این را هم بگویم که در مورد حجاب در برخی موارد سخت‌گیری‌های بی‌جایی انجام شده است و در برخی موارد نیز سخت‌گیری نمی‌شود.
