رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه تعداد معتادان خیابانی در کشور ۸ تا ۱۰ برابر شده است، گفت: در حال حاضر تعداد معتادان متجاهر تنها در شهر تهران ۱۵ هزار نفر است، این در حالی است که در سال ۸۵ این رقم به کل کشور تعلق داشت.
سعید صفاتیان در گفت‌وگو با ایلنا در خصوص جمع‌آوری معتادان متجاهر از سطح منطقه ۱۲ تهران با بیان اینکه در سال ۸۵ در ستاد مبارزه با مواد مخدر موضوع ساماندهی معتادان خیابانی مطرح شده بود، گفت: در آن زمان تعداد این گروه از معتادان در کل کشور ۱۵ هزار نفر بود که متاسفانه در حال حاضر این تعداد به ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار نفر رسیده است.
وی با تاکید بر اینکه طی این مدت تعداد معتادان خیابانی در کشور ۸ تا ۱۰ برابر شده است، ادامه داد: در حال حاضر تعداد معتادان متجاهر تنها در شهر تهران ۱۵ هزار نفر است، این در حالی است که در سال ۸۵ این رقم به کل کشور تعلق داشت.
تعداد معتادان متجاهر در کشور وحشتناک است
صفاتیان اضافه کرد: در تمام دنیا یک دهم درصد از کل معتادان را معتادان خیابانی تشکیل می‌دهد؛ یعنی افرادی که شرایط مصرفشان به صورتی است که از خانواده دور شده و تحت درمان اجباری قرار گرفته‌اند، اما متاسفانه در کشور ما این رقم بالا‌تر است. یعنی از یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت معتاد کشور ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار نفر معتادان متجاهر هستند که این رقم وحشتناک است.
رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد درباره اینکه چرا جمعیت معتادان متجاهر به این رقم رسیده است، گفت: متاسفانه برنامه‌هایی که در قانون وجود داشت، کامل اجرا نشد از جمله می‌توان به تبصره ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد مخدر اشاره کرد که وزارت رفاه را مکلف می‌کرد؛ تمامی معتادان بی‌بضاعت را تحت پوشش درمانی قرار دهند که این اتفاق نیفتاد.
وی با تصریح بر اینکه همچنین وزارت رفاه مکلف بود؛ معتادان را تحت پوشش بیمه قرار دهد، اظهار کرد: با اینکه این قانون در سال ۸۹ تدوین شد و در مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد تصویب قرار گرفت و توسط رهبر معظم انقلاب ابلاغ شد؛ هنوز وزارت رفاه این اقدام را انجام نداده است؛ یعنی نه تنها معتادان بی‌بضاعت را تحت پوشش خود نبرد که در حوزه بیمه معتادان نیز فعالیت خوبی انجام نداد.
برای بیمه درمان معتادان تنها ۲۰ درصد هزینه شده است
صفاتیان با بیان اینکه در سال‌های ۹۲ و ۹۳ پولی بابت بیمه معتادان هزینه نشد، گفت: با اینکه دولت در آن سال‌ها ۳۰ میلیارد تومان به این امر اختصاص داده بود، اما مشخص نشد؛ این اعتبار در کجا هزینه شد. در سال جاری نیز فکر نمی‌کنم؛ بیش از ۲۰ درصد بیمه‌ها در این خصوص هزینه کرده باشند و اینکه اعتبارات در نظر گرفته شده برای این موضوع کجا هزینه می‌شود؛ بحثی جداگانه است.
رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد با اشاره به اینکه برای درمان معتادان در جهان برنامه‌هایی شامل سه‌بخش اسکان، مددکاری و درمان طراحی می‌شود، بیان کرد: براساس ماده ۲ آیین‌نامه ماده ۱۶ قانون مبارزه با موادمخدر راه‌اندازی مرکز درمان اعتیاد برعهده دانشگاه علوم پزشکی بوده و در حقیقت وزارت بهداشت مجوز تاسیس و بهره‌برداری این مراکز و تامین نیروهای درمانگر و تامین تجهیزات آنها را برعهده دارد.
وی اضافه کرد: مددکاری معتادان نیز برعهده سازمان بهزیستی و در اصل وزارت رفاه است و باید واحدهای بازتوانی و مددکاری در این زمینه فعالیت داشته باشند، حتی بخشی از وزارت رفاه با عنوان سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای بحث ارائه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای را به معتادان در حال درمان برعهده دارد.
صفاتیان خاطرنشان کرد: تعدادی از دستگاه‌ها نیز در خصوص اقدامات پس از ترخیص و خروج معتادان بهبودیافته، وظایفی را برعهده دارند که شهرداری، کمیته امداد، سازمان بهزیستی و سازمان‌های مردم نهاد از آن جمله هستند. استانداری نیز به عنوان رئیس شورای هماهنگی باید امکاناتی را که از تمامی دستگاه‌های دولتی و غیردولتی می‌گیرد برای تجهیز این مراکز بکار برد.
باید به معتادان هویت اجتماعی دهیم
این کار‌شناس حوزه اعتیاد با اشاره به جمع‌آوری و ساماندهی معتادان خیابانی منطقه هرندی اظهار کرد: هنوز گزارشی درخصوص روند درمانی و بازتوانی افراد جمع‌آوری شده ارائه نشده است، اما باید این نکته را درنظر داشت که نیروی انتظامی به راحتی می‌تواند؛ تعداد زیادی از این معتادان را ساماندهی کند، اما بالطبع تعدادی از این معتادان به خانه‌های اطراف پناه می‌برند که گزارش‌هایی از این موضوع دریافت شده است.
وی با طرح این سوال که آیا برای اسکان افرادی که از این مراکز خارج می‌شوند؛ چاره‌ای اندیشیده شده است، ادامه داد: آیا برای اشتغال بهبودیافتگان کاری انجام داده‌ایم؟ چه مقدار برگزاری دوره‌های حرفه‌آموزی برای این افراد تاثیرگذار است؟ آیا پس از خروج به‌راحتی می‌توانند کار پیدا کنند.
صفاتیان با تاکید بر اینکه باید در حوزه حمایت اجتماعی از معتادان بهبود یافته بسیار بهتر عمل کنیم، گفت: به نظر من ضرورت دارد به معتادان هویت اجتماعی داده و آنان را به عنوان سرمایه‌های اجتماعی درنظر بگیریم.
رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد با اشاره به نقش سازمان‌های مردم نهاد در حمایت اجتماعی از معتادان بهبودیافته بیان کرد: متاسفانه آنچنان که باید از این سازمان‌ها کمک گرفته نمی‌شود.
به دلیل مسائل مالی، برخی مراکز درمان اعتیاد از هدف خود فاصله گرفتند
وی با بیان اینکه در مقابل درمان اجباری براساس ماده ۱۶ قانون مبارزه با موادمخدر به درمان اختیاری براساس ماده ۱۵ این قانون اشاره شده است، عنوان کرد: بر این اساس حدود ۱۰ سال پیش مراکزی با عنوان مراکز درمان سوءمصرف موادمخدر راه‌اندازی شد که در حال حاضر تعداد این مراکز در سراسر کشور به ۶ هزار مرکز می‌رسد.
صفاتیان در ادامه با تاکید بر اینکه قرار بود؛ این برنامه در جهت کنترل معتادان پرخطر اقدام کند، گفت: در حال حاضر تعدادی از این مراکز از هدف خود فاصله گرفته‌اند، زیرا از یک طرف بسیاری از معتادان، پولی برای پرداخت هزینه‌های درمانی خود ندارند و از طرف دیگر دولت نیز این معتادان را تحت پوشش بیمه قرار نداده و هزینه‌ها را پرداخت نکرده است.
وی افزود: در نتیجه این موارد؛ مراکز درمان سوءمصرف موادمخدر از وظیفه اصلی خود فاصله گرفته‌اند که این موضوع باعث شد؛ دچار بحران جمعیت معتادان خیابانی شویم.
در حوزه درمان اعتیاد دچار ضعف مدیریت هستیم
رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد با بیان اینکه هرچه الگوی مصرف موادمخدر در کشور تغییر کند؛ شرایط بهتر می‌شود، تاکید کرد: این موضوع هماهنگی میان دستگاه‌های ذیربط را می‌طلبد، اما متاسفانه شاهد هستیم که دستگاه‌ها علاقه دارند به تنهایی کار کنند یا اینکه در این حوزه دچار ضعف مدیریت به دلیل نبود مدیران متخصص هستیم.
صفاتیان با اشاره به پیام چندی پیش قالیباف و درخواست وی از سمن‌ها، دستگاه‌های دولتی و کار‌شناسان برای ساماندهی معتادان متجاهر عنوان کرد: در حال حاضر شهردار تهران باید از مدیران خود بخواهد که مشخص کنند تا چه میزان از این ظرفیت‌ها استفاده کرده‌اند، کدام کار‌شناسان پای برنامه‌های آنها را امضا کرده‌اند و از کدام سازمان‌های مردم نهاد و به چه صورت استفاده کرده‌اند.
وی با بیان اینکه در جهان برای ساماندهی معتادان خیابانی اتاق فکر و تیم‌های کار‌شناسی تشکیل می‌شود، ادامه داد: متاسفانه در کشور ما مدیران اجرایی که تجربه و تخصص زیادی در این زمینه ندارند کار برنامه‌ریزی را انجام می‌دهند، لذا می‌توان گفت؛ در شهرداری تهران از کار‌شناسان این حوزه استفاده بهینه‌ای نشده است.
تضمینی برای عدم بازگشت دوباره معتادان به اعتیاد وجود ندارد
رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد با تاکید بر اینکه موضوع معتادان خیابانی در تهران در حال تبدیل شدن به یک بحران است که زیبنده کشور ما و شهر تهران نیست، تاکید کرد: به نظر من ضروری است؛ سیستم‌های نظارتی به این موضوع ورود کنند تا مشخص شود، کدام یک از دستگاه‌های اجرایی به وظایف خود در این حوزه عمل نکرده‌اند.
صفاتیان با اشاره به ضرورت وجود واحدهای مددکاری و ورود وزارت رفاه و سازمان بهزیستی به حمایت‌های پس از ترخیص معتادان بهبود یافته گفت: اگر ضعف هماهنگی میان دستگاه‌ها ادامه پیدا کند، هیچ تضمینی وجود ندارد که این افراد پس از خروج از مراکز درمان اعتیاد دوباره به سمت اعتیاد بازنگردند و وضعیت هرندی با شرایطی بد‌تر پیش نیاید.
