فرارو- بیمه ازدواج بالاخره به راه افتاد. پس از وعده‌های مسئولان وزارت ورزش و جوانان مبنی بر آسان‌کردن ازدواج برای جوان‌ها، حالا 9 هزار و 500 شعبه بیمه ایران آماده ثبت‌نام مردم هستند. آیا با یک حساب سرانگشتی بیمه ازدواج می‌تواند راهگشای مشکلات جوانان باشد؟
به گزارش فرارو، در آخرین روزهای آذرماه تفاهم‌نامه‌ای میان وزارت ورزش و جوانان و بیمه ایران امضا شد تا بیمه ازدواج راه‌اندازی شود.
حالا دو ماه می‌گذارد و چندی‌پیش از این بیمه رونمایی شد. وزارت ورزش و جوانان از حلِ دغدغه خانواده‌ها و جوانان در استفاده از این بیمه سخن می‌گوید.
اما چند و چون بیمه ازدواج چیست؟ به گفته معاون طرح و برنامه بیمه ایران افراد می‌توانند از بدو تولد تا 30 سالگی تحت پوششِ این بیمه قرار بگیرند.
اکبر افتخاری گفته حداقلِ مبلغ پرداختی برای این بیمه 50 هزار تومان و حداکثر آن 500 هزار تومان است. اگر افراد ماهی 50 هزار تومان برای این بیمه پرداخت کنند، پس از 20 سال می‌توانند 52 میلیون تومان دریافت کنند.
این بیمه بخش‌هایی مانندِ جهیزیه، کمک‌هزینه تهیه مسکن، مشاوره قبل از ازدواج، تولدِ اولین فرزند، مهریه زنان پس از فوت همسر، کنسلشدن مراسم ازدواج و خسارت‌های طلاق را در بر دارد.
با حداقل هزینه پرداختی، پس از بیست سال ١٨میلیون تومان بابت مراسم عقد، ١٨میلیون تومان برای جهیزیه، ١٢میلیون تومان برای تولد نخستین فرزند و ٢میلیون و٦٠٠هزارتومان برای کنسلشدن مراسم ازدواج و ١٠میلیون تومان برای کمک هزینه مهریه د‌رصورت فوت همسر به فرد پرداخت می‌شود.
بیمه ازدواج ابهام دارد
از جزئیات بیمه ازدواج که بگذریم باید ببینیم آیا ابعاد اقتصادی این طرح چگونه است؟ یک اقتصاددان در گفتگو با فرارو از ابهاماتِ زیاد این بیمه می‌گوید. حسین راغفر معتقد است وقتی ما داده‌های لازم برای ریسک‌فکتورهایی مانند طلاق را نداریم، چطور می‌توانیم آن را بیمه کنیم؟
این استاد دانشگاه اظهار کرد: اولا باید این را در نظر گرفت که اگر قرار باشد 50 تومن برای بیمه ازدواج در نظر گرفت و این میزان 20 سال به طور بیانجامد، قطعا این 50 تومن نخواهد توانست ثابت بماند و بالا خواهد رفت.
راغفر درباره اینکه آیا بیمه ازدواج امکان‌پذیر هست یا خیر گفت: همچنین از آن‌جایی که بیمه بر اساس قانون اعداد بزرگ کار می‌کند و از آنجا که براساس ریسک‌فاکتورهایی است که ما می‌خواهیم آنها را پوشش دهیم؛ باید دید آیا بیمه ازدواج امکان‌پذیر خواهد بود یا نه.
این اقتصاددان توضیح داد: مثلا برای بیمه کردن خسارت‌های طلاق باید درصد احتمالِ وقوع طلاق را اندازه بگیریم؛ که نرخ شهرها و منطقه‌های مختلف در این‌باره متفاوت است. همچنین هزینه‌های زندگی در مکان‌های مختلف تفاوت دارد.
وی با ذکر مثالی ادامه داد: ریسک‌فکتوری که در طلاق هست در سالهای گذشته به شدت تغییر کرده‌است. وقوع طلاق در سالهای اخیر زیاد شده و در نتیجه عوامل ریسک طلاق هم افزایش پیدا کرده‌است.
حسین راغفر تصریح کرد: یکی از این عوامل عامل اقتصادی است؛ یعنی اگر وضع اقتصادی بدتر شود، طبعا ریسک طلاق هم بالاتر می‌رود.
او با اشاره به اینکه ما داده‌های کافی برای راه‌اندازی بیمه ازدواج را نداریم اظهار کرد: تا آن‌جایی که من اطلاع دارم ما اصلا ریسک‌فکتورهایی به این شکل و داده‌های آنها را نداریم. در حالی که براساس این محاسبات است که باید نرخِ حق بیمه‌ها تایین شود.
وی گفت: علاوه بر این، با توجه به اینکه این بیمه‌ها در همکاری بیمه ایران و وزارت ورزش و جوانان قرار است انجام شود، این سئوال مطرح می‌شود که با توجه به ابهامات این طرح آیا بیمه ایران می‌تواند ادامه دهد؟ یا حق بیمه را بالا خواهد برد و یا حتی برایش مقرون به صرفه نیست؟
او همچنین ادامه داد: بنابراین این موضوع به ذهن متبادر می‌شود آیا دولت قرار است برای این طرح یارانه‌ای بپردازد؟ کمک از طرفِ دولت برای این طرح از ان‌جایی که دولت هنوز روی تعهدات قانون اساسی مانده، انتظاری بیهوده است. چطور ممکن است در این شرایط دولت تعهد دیگری را بپذیرد؟
این اقتصاددان در ادامه با اشاره به لزومِ برآورد آسیب‌های اجتماعی برای بیمه ازدواج توضیح داد: از نظر من ابهاماتی جدی در این بیمه وجود دارد. داده‌های لازم برای بیمه یا ریسک‌فکتورها وجود ندارند و من گمان نمی‌کنم که این داده‌ها حتی در بخش خصوصی وجود داشته باشند.
وی در ادامه گفت: برای به‌دست آوردن این داده‌ها باید به طور گسترده آسیب‌های اجتماعی مشخص و هزینه‌های آن برآورد شده باشد.
این استاد دانشگاه تشریح کرد: اضافه‌شدنِ انباشتیِ 50 هزار تومان در 20 سال، یعنی بعد از 240 ماه مبلغی برابر با 12 میلیون تومان جمع‌آوری خواهد شد. اگر چنین چیزی باشد با بهره‌ای 20 درصدی فکر می‌کنم که به نفع هیچ‌کس نباشد.
دکتر حسین راغفر در انتها تصریح کرد: شاید اگر فرد خودش پولی را در بانک بگذارد مقرون به صرفه‌تر باشد.
اما گذشته از ابعادِ اقتصادی، ابعادِ اجتماعی بیمه ازدواج نیز قابل بررسی است. کارشناسان تا کنون بارها از تغییر سیستم‌های اجتماع و مناسکی مانند ازدواج در آینده سخن گفته‌اند. با وجودِ این نکته آیا بیمه ازدواج در آینده و با زمانِ 20 سالهای که برای کمترین مبلغ آن در نظر گرفته شده، می‌تواند کاربرد داشته باشد؟
بیمه ازدواج کارکردی نخواهد داشت
یک جامعه‌شناس در پاسخ به این سئوال می‌گوید "خیر"! سعید معیدفر تحلیل می‌کند که در سالهای آینده به‌دلیل خواست خودِ جوان‌ها و تغییراتِ فرهنگی هزینه ازدواج کمتر و موانعی که در حال حاضر وجود دارد کنار زده خواهد شد و در نتیجه بیمه ازدواج آینده را پیش‌بینی نکرده‌است.
این جامعه‌شناس در ادامه در گفتگو با فرارو اظهار کرد: امروز ازدواج بسیار سخت گرفته می‌شود؛ تعهداتی که دو نفر برای ازدواج باید بدهند هم برای خودشان و هم خانواده بسیار سنگین است.
معیدفر همچنین تصریح کرد: با این‌حال اینکه برای این هزینه بیمه در نظر بگیریم ناشی از در نظر گرفتن یک افق کوتاه‌مدت است و جز منفعتی خاص برای بیمه‌گر نیست.
عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران توضیح داد: چه منطقی وجود دارد که یک پدر و مادر ماهی 50 هزار تومان به مدت 20 سال برای بیمه فرزندشان پرداخت کنند؟ آن‌هم برای موانعی که یک روزی جزءِ موانع ازدواج نبوده‌اند.
وی با انتقاد از نحوه بیمه‌ها در کشور اظهار کرد: در جامعه ما بیمه‌ها تبدیل به نوعی از کلاهبرداری شده‌اند. انواع بیمه‌ها استاندارد جهانی ندارند و پولی را به مردم تحمیل می‌کنند که در زمانِ مقتضی که فرد به آن نیاز دارد بیمه‌ها از آن سر باز می‌زنند. بیمه از سیستم کشورهایِ دیگر آمده و در داخل کشور ما خوب عمل نمی‌کند.
وی همچنین تصریح کرد: در این آشفته‌بازارِ بیمه، به وجود آوردنِ بیمه ازدواج عجیب به نظر می‌رسد؛ آن‌هم اگر قرار باشد تا 20 سال فرد آن را پرداخت کند. چرا که از نظر من 20 سالِ دیگر جوان‌ها قواعدِ دست‌وپاگیر را بر هم خواهند زد.
این استاد دانشگاه با ترسیمِ وضعِ اجتماعیِ آینده در امر ازدواج گفت: ما چشم‌اندازی از این تغییرات را نیز البته در حالِ حاضر در جامعه می‌بینیم. هرچند که این تغییرات محدود هستند اما بدون تردید نمی‌توان این وضعیتِ بریز و بپاش در ازدواج را در آینده نیز ادامه داد.
وی در ادامه تاکید کرد: آن‌چه امروز پیشِ روی جوان‌ها هست، مشکلاتی هستند که قبلا و در شرایط دیگری کارکرد داشتند اما امروز که آن شرایط دیگر وجود ندارند باید عواملی که در زمانِ فعلی ازدواج را سخت کرده‌اند نیز از میان بروند.
عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران با اشاره به مسیرِ نادرستِ بیمه ازدواج اظهار کرد: درنتیجه بیمه ازدواج مسیرِ درستی را نمی‌پیماید. جوان‌ها در آینده با همتِ بلندی که دارند قیدوبندها را کنار خواهند زد.
وی ادامه داد: البته نه اینکه بگویم تا 20 سالِ دیگر سنت‌ها و خرج‌های دست و پا گیرِ ازدواج به طور کامل از میان خواهند رفت، اما چاره‌ای هم جز حذفِ بسیاری از آنها وجود نخواهد داشت.
سعید معیدفر در انتها گفت: در نهایت اینکه طرحِ بیمه ازدواج به نظرِ من بر اساس یک پیش‌فرضِ غلط بوده‌است و بدون در نظرگیری شرایط اجتماعی آینده به آن عمل شده‌است.
