در طول ۳۷ سال گذشته و پس از پیروزی انقلاب اسلامی صنایع دفاعی و نظامی ایران همواره شاهد پیشرفت ها و جهش هایی بوده است؛ این مسئله تاحدی است که می توان ادعا کرد که هر روزه شاهد پیشرفت ها و دستاوردهای جدیدی در عرصه توان دفاعی هستیم. بخش های مختلف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ارتش جمهورس اسلامی ایران و وزارت دفاع با وجود تحریم های شدید با تکیه بر توان داخلی و استعدادها و ظرفیت های موجود در کشور توانسته اند تجهیزات مدرن و پیشرفته ای را طراحی، تولید و آزمایش کنند؛ تست های موشکی، رونمایی از سامانه های پدافندی، رونمایی جنگنده ها، تولید قایق های تندرو با سرعت های بالاتر، تولید سلاح های مدرن و ساخت ناوشکن های متعدد تنها بخشی از توانمندی کشورمان در عرصه دفاعی است.
دانشمندان و متخصصان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در سال ۹۳، دستاوردهای مهم و ارزشمندی را برای ملت ایران به ارمغان آوردند و با ساخت و تولید پروژه‌های مهم و حساس نظامی و پرتاب ماهواره، کشور را از وابستگی به آنها بی‌نیاز کردند؛ تحویل ۲۰فروند بالگرد، رونمایی از موشک‌های کروز قدیر و نصر بصیر، پهپاد کرار۴، رونمایی از نخستین پهپاد مسلح به موشک، رونمایی از بالگرد سورنا و پهپاد ابابیل، ماهواره ملی فجر و رونمایی از جنگنده صاعقه ۲ از جمله مهمترین دستاوردهای این سال است.
آنچه در زیر از نظر خوانندگان می‌گذرد بخشی از تلاش نیروهای متخصص ایرانی است که در سال ۹۴ تحقق یافته است و این امید وجود دارد که با استمرار آن در سال‌های آینده ضمن تقویت بنیه علمی و دفاعی، کشور را از خرید پروژه‌های مهم نظامی و دفاعی بی نیاز کند.
آزمایش موشک دوربرد بالستیک «عماد»
یکی از مهمترین دستاوردهای دفاعی ایران در سال ۹۴ تست موفقیت آمیز موشک بالستیک عماد در شرایط خاص منطقه ای و بین المللی بود؛ در آستانه محرم حسيني فرزندان ملت بزرگ ایران در وزارت دفاع موشك دوربرد «عماد» نسل جديد موشك هاي بالستيك زمين به زمين جمهوري اسلامي ايران را با موفقيت آزمايش كردند. آزمایش این موشک در شرایطی که آمریکا و هم پیمانانش تمرکز اصلی خود را بر محدودیت صنعت موشکی گذاشته بودند، دستاورد مهمی به شمار می رفت.
اين موشك كه تمامي مراحل طراحي وساخت آن توسط دانشمندان و متخصصان سازمان صنايع هوافضاي وزارت دفاع صورت پذيرفته است، نخستين موشك دوربرد جمهوري اسلامي ايران با قابليت هدايت و كنترل تا لحظه اصابت به هدف است؛ كه قادر است اهداف مورد نظر را با دقت بالا مورد اصابت قرار داده بطور كامل منهدم كند.
طراحي، ساخت و آزمايش موفقيت آميز موشك عماد يك جهش فناورانه و عملیاتی در اين حوزه راهبردي به شمار می رود. البته تست این موشک در شرایطی اتفاق افتاد که غربی ها گمان می کردند جمهوری اسلامی ایران از توسعه توان موشکی خود دست بر می دارد، اما تست عماد تمام این رویاها را از بین برد.
رونمایی و بهره‌برداری از رادار برد بلند «قدیر»
اواسط تیرماه امسال از رادار برد بلند «قدیر» در منطقه عمومی اهواز رونمایی و بهره‌برداری از این سامانه راداری آغاز شد. سامانه راداری «قدیر» جزء رادارهای سه بعدی برد بلند بوده که به همت سازمان جهاد خودکفایی نیروی هوافضای سپاه طراحی و ساخته شده است. ساخت رادارها همواره یکی از مهمترین بخش های تجهیزات دفاعی کشور به شمار می رود زیرا این امکان را به ما می دهد که بتوانیم از آسمان کشور به شکل مطلوبی حفاظت کرده و تهدیدات را رصد کنیم.
این رادار توانایی کشف ریزپرنده ها و اهداف با سطح مقطع بسیار کم و کوچک از دوردست را دارا بوده و قادر است، در خط دید مستقیم اهداف را در برد ۱۱۰۰ کیلومتر کشف کند.
همچنین رادار برد بلند «قدیر»، انواع هواپیماها را در برد ۶۰۰ کیلومتر و موشک های بالستیک را تا برد ۱۱۰۰ و ارتفاع ۱۰۰ کیلومتر آشکار می‌کند.
رونمایی از رادار فتح ۱۴
رادار فتح ۱۴دستاورد دیگر سال گذشته محسوب می شود، این رادار در مرحله کشف و شناسایی به صورت بومی با بـُرد بالا قرار دارد و این رادار به صورت بومی طراحی و تولید شده است. این رادار دو منظوره برای کشف و اتصال به سامانه های موشکی طراحی شده است.
رونمایی از موشک نقطه زن «فاتح ۳۱۳»
یکی دیگر از دستاوردهای دفاعی در سال ۹۴ رونمایی از موشک نقطه زن «فاتح۳۱۳» بود که همزمان با ۳۱ مرداد روز صنعت دفاعی این موشک در سازمان هوافضای وزارت دفاع رونمایی شد.
پس از رونمایی فاتح ۳۱۳ بلافاصله مورد آزمایش قرار گرفت و در آزمایش پروازی انجام شده، توانمندی سیستم های جدید بومی نصب شده در اصابت به هدف به اثبات رسیده است.
با توجه به آزمایش موفق موشک فاتح ۳۱۳، تولید انبوه این محصول در دستور کار وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح قرار گرفته است. با تولید موشک فاتح ۳۱۳ جمهوری اسلامی ایران به جمع انگشت شمار کشورهای صاحب موشک های سوخت جامد مرکب نقطه زن با برد ۵۰۰ کیلومتر پیوست.
بهره‌برداری خط تولید موشک کروز «نصر هواپایه»
در ایام روز صنعت دفاعی همچنین خط تولید موشک کروز نصر هواپایه در سازمان هوافضای وزارت دفاع افتتاح و به بهره برداری رسید. توسعه توان موشکی در راستای تقویت قدرت رزمی نیروهای مسلح و افزایش سطح بازدارندگی موثر را از راهبردهای اصلی وزارت دفاع است و موشک کروز نصر هواپایه در همین ارتباط طراحی و در خط تولید قرار گرفته است.
با بهره برداری موشک نصر هواپایه در نیروهای هوایی ارتش و سپاه توان عملیاتی و قدرت تاکتیکی این نیروها به طور چشمگیری افزایش می یابد.
این موشک با توجه به جستجوگر راداری از دقت بالایی در اصابت و انهدام اهداف مورد نظر برخوردار است و پس از شلیک از هواپیما های جنگنده نیازی به پشتیبانی نداشته، هواپیمای جنگنده می تواند به سرعت از نقطه خطر دور شود. سیستم سلاح نصرهواپایه می‌تواند بر روی انواع جنگنده ها نصب و مورد بهره برداری قرار گیرد.
رونمایی از سامانه های راداری «نذیر» و «بینا»
همزمان با دهم شهریورماه روز پدافند هوایی، از سامانه های راداری «نذیر» و «بینا» رونمایی شد. رادار برد بلند و بومی «نذیر» یک سامانه راداری با دقت بسیار بالا در تفکیک اهداف است که توانایی آشکار کردن و شناسایی اهداف با سطح مقطع راداری پایین را دارد؛ این سامانه در برابر موشک های ضد رادار مقاوم بوده و توانایی کشف اهداف در برد بیش از ۸۰۰ کیلومتر و با ارتفاع ۱۰۰ هزار پا را دارد.
سامانه راداری «بینا» نیز یک رادار کنترلی سه بعدی است که با قدرت تفکیک بالا از قابلیت آشکار سازی و شناسایی اهداف با سطح مقطع راداری پایین برخوردار است و می تواند ضمن کشف اهداف رادار گریز، با جنگ الکترونیک نیز به طور کامل مقابله کند.
نمونه مشابه این دو رادار تاکنون در یگانهای نظامی جهان گزارش نشده و به صورت کاملاً بومی توسط متخصصان داخلی در قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا (ص) طراحی و به بهره برداری عملیاتی رسیده است.
رونمایی از سامانه هوشمند فرماندهی و کنترل پدافند «پیامبر اعظم»
هماهنگی بین سامانه های راداری در پدافند هوایی اهمیت بالایی دارد و به همین منظور نخستین سامانه هوشمند فرماندهی و کنترل پدافند با نام «پیامبر اعظم» در سال ۹۴ رونمایی شد و به عنوان قلب یکپارچه پدافند ایران اسلامی نام گرفت.
این سامانه مهم هوشمند و کاملاً بومی با بیش از یک میلیون و ۷۵۶ هزار خط برنامه به دست دانشمندان این مرز و بوم طراحی شده و برای ساخت آن ۲۶۰هزار نفر ساعت کار شبانه روزی صورت گرفته است.
دانشمندان کشور در رشته های پدافند، هوافضا، رادار، فرماندهی و کنترل عملیات موشکی، مخابرات شبکه، فیزیک، ریاضی و نرم افزار شبانه روز کار کردند تا نخستین SOC بومی جمهوری اسلامی ایران را به بهره برداری برسانند.
این سامانه از لحظه ای که دستور رونمایی و بهره برداری آن داده شد به تمام مراکز راداری موشکی، دیده بانی عملیات و مناطق پدافندی کشور وصل شد و از این پس این مراکز با SOC کاملا ایرانی کار خود را ادامه می دهند.
سامانه فرماندهی کنترل کاملا بومی می تواند هدایت، رهگیری اهداف، تصمیم‌سازی برای سامانه های موشکی، تخصیص نوع سلاح و پیش بینی اهداف دشمن را در دستور کار خود قرار دهد و با این سامانه فرمانده نبرد به راحتی می تواند با داده های سامانه فرماندهی و کنترل، تصمیم نهایی را اتخاذ کند.
سامانه پیامبر اعظم با همکاری نزدیک قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء ارتش و شرکت ایزایران وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به ثمر رسید و متخصصان این مرز و بوم در حال طراحی و ساخت سامانه جدید ADOC هستند. با طراحی و ساخت سامانه فرماندهی کنترل پیامبر اعظم، صنعت فرماندهی و کنترل کاملا بومی و دغدغه های مدیریت در صحنه نبرد تمام شد.
افتتاح خط تولید اژدر پیشرفته «والفجر»
افتتاح خط تولید اژدر پیشرفته والفجر دیگر دستاورد دفاعی سال گذاشته به حساب می آید. یكی از اولویت‌های اصلی وزارت دفاع تجهیز نیروهای دریایی ارتش و سپاه به تجهیزات و سلاح‌های پیشرفته و قدرتمند است تا آنان بتوانند به تعبیر و تأكید فرمانده معظم كل قوا بعنوان دستان بلند جمهوری اسلامی ایران ضمن دفاع از حریم دریایی كشور، تهدید هر خصم متجاوزی را با قاطعیت درهم كوبند.
در اجرای این اولویت راهبردی، دانشمندان و متخصصان سازمان صنایع دریایی وزارت دفاع با روحیه و تلاش جهادی اقدام به طراحی، ساخت و فراهم‌سازی تولید انبوه اژدر والفجر کرده و با بهره‌گیری از فناوری‌های بسیار پیشرفته موفق شدند این پروژه مهم را به نتیجه برسانند.
اژدر پیشرفته والفجر با ویژگی‌های هوشمندی، قابلیت ضد فریب، سرعت زیاد و سرجنگی با قدرت انفجاری و تخریب بسیار بالا قادر است با غافلگیری ظرف چند ثانیه اهداف و شناورهای بزرگ دریایی را بطور كامل منهدم و غرق كند.
از ویژگی‌هایی كه اژدر والفجر را نسبت به سایر محصولات مشابه در دنیا متمایز كرده، زمان كوتاه آماده‌سازی در یگانهای پشتیبانی كننده و یگانهای شلیك‌كننده است كه موجب افزایش فوق‌العاده توان تاكتیكی، سرعت عمل و واكنش سریع یگانهای رزمی سطحی و زیر سطحی نیروی‌های دریایی ارتش و سپاه می‌شود.
رونمایی از هواپیمای دوزیست ایران
نخستین هواپیمای دوزیست که در داخل کشور طراحی و ساخته شده یکی دیگر از دستاوردهای مهم سال ۹۴ به حساب می اید. بکارگیری پرنده های دوزیست با قابلیت های اطلاعاتی، عملیاتی و امدادی ازجمله ظرفیت هایی است که امروز از مرحله مختلف گذشته و با بومی سازی این تکنولوژی به تولید انبوه رسیده است.
با ساخت پرنده دریایی شش نفره دوزیست بومی، ایران به جمع اندک کشورهای دارای فناوری ساخت هواپیماهایی در این رده پیوست.
ورود «سماوات» به پدافند هوایی
سیستم توپخانه ای هوشمند کنترل دو منظوره «سماوات» از سیستم های مهمی بود که در سال گذشته به جمع سیستم ها و سامانه های پدافند هوایی پیوست. سیستم سماوات سیستمی دو منظوره است؛ دو منظوره به این معنی که هم می تواند اکتیو «Active» و هم پسیو «Passive» کار کند.
سیستم اکتیو با سیستم راداری به صورت هوشمند اهداف را با رادار خود که اکتیو است، کشف می کند و اطلاعات این اهداف را به خود لوله های توپخانه مستقر در چند نقطه ساطع می کند؛ آنها به صورت اتوماتیک بدون اینکه دست نیروی انسانی دخیل باشد روی این اهداف قفل (لاک) کرده و در ارتفاع پائین پدافند هوایی را برای ما تامین می کند؛ این نقش اکتیو آن است.
وقتی سیستم اپتیکی وارد عمل می شود یعنی کاملا پسیو کار می کند؛ در این صورت هیچ فرستنده ای ندارد و هر چه که دارد گیرنده است؛ یعنی اطلاعات هدف را گرفته و به توپخانه می دهد و توپخانه بلافاصله بر علیه آن آتش می کند.
توپخانه به این شکل نیست که دو لوله توپ برای هر سیستم سماوات بکار گرفته شود؛ توپخانه قابلیت اتصال از دو سامانه توپخانه ای تا ۶ سامانه توپخانه ای را دارد.
البته این ۱۰ دستاورد تنها نشان دهنده بخشی از تلاش های نیروهای مسلح ما در سال گذشته است و اتفاقات مهم و تاثیر گذار دیگری نیز در سال گذشته به وقوع پیوست. دستگیری تفنگداران آمریکایی در اطراف جزیره فارسی را به جرات می توان مهمترین رویداد در عرصه نظامی دانست که پیامدهای مهمی برای نشان دادن ارتقای توان جمهوری اسلامی داشته است. همچنین برگزاری رزمایش های گوناگون از نکات تاثیر گزار سال ۹۴ است که در مطلب دیگری به آن خواهیم پرداخت.
