فرارو- ایرانیها در طولِ یک روز بیشتر از هرچیزی به نگهداری و مراقبت شخصی میپردازند. 13 ساعت و 39 دقیقه زمان برای نگهداری و مراقبت شخصی در حالی برای ایرانیان ثبت شده که نقش آموزش و یادگیری در یک روزِ ایرانیها بسیار کمرنگ است. قائم مقام معاونت توسعه شهرداري تهران با توجه به این آمار معتقد است که سهمِ توسعه فردی در کشور نزدیک به صفر است.
به گزارش فرارو، احسان شریفی نقش زیاد نگهداری و مراقبت شخصی در زندگی ایرانیها را یک معضل خواندهاست. به گفته او "بايد قبل از هر چيز سبك زندگي مردم را مورد بازبيني قرار داد، زيرا چنين سهمي پيامدهاي ناگواري در آينده خواهد داشت”.
شریفی همچنین تاکید کرده مطالعه، آموزش و ورزش در زندگي ٢٤ ساعته يك ايراني كمتر از ٣٠ دقيقه است. در حالیكه بايد توجه كرد اگر در كشور هدفي براي دستيابي به توسعه وجود دارد بايد توسعه فردي هم در دستور كار قرار گيرد.
طبق دادههای مركز آمار ايران مردان ایرانی پس از فعاليت "نگهداري و مراقبت شخصي"، بيشترين زمانشان را صرف كار و فعاليتهاي شغلي با چهار ساعت و ۵۴ دقيقه، استفاده از رسانههاي جمعي دو ساعت و ۲۰ دقيقه و خانهداری يك ساعت و ۱۷ دقيقه میکنند.
همچنین زنان ایرانی به طور متوسط بيشترين زمانشان را صرفِ فعاليت خانهداري با پنج ساعت و ۲۵ دقيقه، استفاده از رسانههای جمعي دو ساعت و ۱۰ دقيقه و مشاركت اجتماعی با يك ساعت و ۱۱ دقيقه پس از فعاليت نگهداری و مراقبت شخصي در یک شبانهروز میکنند.
با توجه به کارهایی که ایرانیها در طول یک روز انجام میدهند باید دید که نقش توسعه در این میان کدام است. چه دلایلی منجر شده تا فعالیت روزانه ایرانیها بیش از همه به نگهداری و مراقبت شخصی بیانجامد؟
در این رابطه یک پژوهشگر در حوزه توسعه میگوید: مردم ایران دچار بیتفاوتی {apathy} گشته و در انتظاری بیهوده برای رویدادن اتفاقی یا معجزه دستی نامریی روزگار میگذرانند. از دلِ این بیتفاوتی نیز رفتارهایی مانند مراقبتهای شخصی بهطور افراطی بیرون خواهد آمد
آرمان شهرکی در گفتگو با فرارو ادامه داد: توسعه انسانی مفهوم جدیدی نیست. از اواخر سال 90 میلادی سازمان ملل شاخصهای HDI را معرفی کرد. در این شاخصها بحثِ آموزش، درآمد سرانه، تولید ناخالص داخلی و امید به زندگی است.
وی با اشاره به دیدگاه بینالمللی به توسعه اظهار کرد: بنابراین از زاویه جهانی و مطابق با معیارهای بینالمللی ما با چنین شاخصهایی روبرو هستیم و سازمان ملل نیز هرساله گزارش توسعه انسانی در کشورهای مختلف را ارائه میدهد. در آخرین گزارش توسعه انسانی ملل متحد در سال 2014، دغدغهی بسیاری نسبت به کار بیاجر و مزد زنان خانهدار و همچنین توزیع ناعادلانهی درآمدها میان زنان و مردان وجود دارد.
وی در ادامه به زیاد بودن زمان مراقبت شخصی در میان ایرانیان اشاره کرده و در اینباره گفت: اما یکی از مواردی که در سخنان قائم مقام معاونت توسعه شهرداری تهران به آن اشاره شد، پرداختنِ مردمِ ایران به مراقبت شخصی است.
شهرکی توضیح داد: زیادبودنِ مدتزمان مراقبت شخصی در میان ایرانیان را اگر مانعی برای توسعه بدانیم باید آن را به پارامترهای روانشناختی مانند خلق و خوی ایرانیها مرتبط کنیم.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه زمانِ زیاد مراقبت شخصی میتواند مانعی بر توسعه باشد گفت: در دنیای امروز فعالیتهای تولیدی و نیز شرکت در سپهر عمومی جامعه که گاها از آن تحت عنوان سرمایه اجتماعی یاد میشود سنگ بنای تمدن و توسعه است.
وی اظهار کرد: مراقبت شخصی یا بهطور کل فرایندی که از آن تحت عنوان فردگرایی {individualism} یاد میشود؛ میتواند مانع توسعه قلمداد شود.
وی با اشاره به مشکلات توسعه در ایران ادامه داد: ظهور طبقه راست فرهنگی در ایران با دغدغه خشنودی و رفاهِ فردی بهمعنایِ وجود داشتن یک مشکل در زمینه توسعه است.
این پژوهشگر همچنین در ادامه به اشاره به نظریه فروید گفت: زیگموند فروید در کتاب تمدن و ناخرسندیهای آن فرایند پیشرفت و توسعه را با نارضاییتیهایی همراه میبیند.
وی تصریح کرد: اگر فرض بر این است که مراقبت شخصی بخش زیادی از زندگی ایرانیهاست، میتوان آن را عکسِ توسعه در نظر گرفت.
وی با اشاره به فعالیتهای ایرانیها اظهار کرد: دغدغههایی مانند عملهای جراحی زیبایی، خوشباشیهای کاذب، پرسهزنیهای بیهوده در فضای مجازی، و غیره با توسعه،در هر معنایی که از توسعه درنظر داریم؛ منافات دارد.
آرمان شهرکی همچنین گفت: گرچه در امر توسعه باید به فاعلیت {agency} فرد و جدالش با ساختارهای جامعه نیز توجه کرد بدین معنا که توسعه فردی محملی برای برای فاعلیت مردم است؛ یا میتواند باشد اما فردگرایی گواه نوعی فاعلیت تهی و ابتر است که به هیچ تولیدی نمیانجامد.
وی تصریح کرد: بنده معتقدم که در نهایت ساختار یعنی علقههای مشترک، پیوندهای یک جامعه، انتزاعیاتی مانند وجدان جمعی و... (از آنجایی که انسان اجتماعی است) هویتی را برای افراد دستوپا خواهند کرد و در نهایت ساختار بر عاملیت برتری خواهد داشت.
این پژوهشگر با اشاره به وجود بیتفاوتی در میان مردم ایران توضیح داد: مردم ایران دچار بیتفاوتی {apathy} گشته و در انتظاری بیهوده برای رویدادن اتفاقی یا معجزهاییا دستی نامریی روزگار میگذرانند. از دلِ این بیتفاوتی نیز رفتارهایی مانند مراقبتهای شخصی بهطور افراطی بیرون خواهد آمد.
آرمان شهرکی در انتها گفت: در شرایطی که سپهر عمومی و حاکمیتی که میتواند مهمترین بازیگر آن باشد اما در نوعی عقبگرد و انفعال، کنشهای جمعی را برنمیتابد؛ مردم سرخورده از مشارکت و کارهای گروهی در غیاب نهادهایی که چنین کنشهایی را تسهیل کند؛ به شیوهای افراطی و در حالتی منفی تنها به خویش میپردازند.