فرارو- برخی کارشناسان معتقدند در ایران هر دو جناح اصولگرا و اصلاح طلب با پدیده «قحط الرجالی» مواجه هستند به طوری که در موسم انتخابات ریاست جمهوری همیشه افرادی تکراری برای نامزدی این پُست مطرح می شوند. ادوار قبلی انتخابات ریاست جمهوری نیز حاکی از این است که یا برخی روسای جمهور که هشت سال در عرصه بودند قصد حضور دوباره داشتند یا افرادی که چند دوره نامزد شده و شکست خوردند دوباره قصد کاندیداتوری کردند.
آیا در ایران با پدیده قحط الرجال مواجه هستیم؟
عباس سلیمی نمین مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران و فعال سیاسی اصولگرا در گفتگو با فرارو گفت: «بنده قطعا قائل به این موضوع نیستم که در کشور با پدیده قحط الرجالی مواجه هستیم، چراکه این موضوع را توهین به مردم و توان ملی می دانم و چنین ادعایی خلاف واقعیت است.»
وی ادامه داد: «اما اینکه چرا دچار این مشکل هستیم که در انتخابات افراد تکراری حضور پیدا می کنند دلایل مختلفی دارد. متاسفانه در کشور ما برخی شخصیت ها در عمل بهای چندانی به مسائل فکری و تولید فکر نمی دهند. یعنی عملا برای جایگاه اجرایی ارزش بیشتری قائل هستند؛ گویا اگر کسی در مقام اجرایی بود دارای مقام و منزلت است و اگر به تولید فکر مشغول شد به این معنا است که هیچ مراجعه ای ندارد و از روی بیکاری به کار فکری پرداخته است.»
این فعال سیاسی اصولگرا اظهار کرد: «این موضوع باعث می شود افرادی که در حوزه اجرایی هستند هرگز به خود بازنشستگی ندهند و فرصت را برای نسل جدید فراهم نکنند. البته این یک بیماری و معضل است. افرادی که سال ها در عرصه اجرایی بودند باید از یک زمانی این تجربیات را به تولید فکر تبدیل کنند.»
وی ادامه داد: «یعنی از یک زمانی نه جسم آنها اجازه کار اجرایی می دهد و نه اصلا شایسته است که همچنان به کار اجرایی مشغول باشند؛ بلکه باید مجموعه این تجارب را گردآوری کرده و به نسل بعدی تحویل دهند. این کار صورت نخواهد گرفت مگر اینکه ما برای تولید فکر منزلتی بیشتر از کار اجرایی قائل شویم.»
وی افزود: «آن چیزی که می تواند نسل بعدی را قوت ببخشد انتقال تجربیات است. انتقال تجربیات به یک ملت قوام می بخشد و مانع از آن می شود که در جا بزند. یعنی باید میان توانمندی نیروی جوان و تجربیات نیروهای مجرب که سنی از آنها گذشته پیوند زد که امروز این پیوند وجود ندارد و به همین دلیل طبیعتا دچار مشکل جدی می شویم.»
سلیمی نمین در پاسخ به این سوال که چرا تمام روسای جمهور ایران بعد از انقلاب (به جز شهید رجایی و آیت الله خامنه ای) نه تنها نتوانستند به انتقال تجربیات خود بپردازند بلکه با حواشی و محدودیت هایی هم روبرو شدند؟، گفت: «این افراد غالبا در ارتباط با بقای خود در قدرت دچار مشکل شدند. یعنی این افراد دچار انحرافاتی شدند که بتوانند بقای خود در قدرت را رقم بزنند.»
وی ادامه داد: «به نظر من اگر رئیس جمهوری که دو دوره فرصت قانونی داشته بعد از هشت سال رضایت بدهد به اینکه در عرصه تولید فکر کار کند، در دوره مدیریت خود دچار این انحراف نشده که خدمت گذاری به خود را جایگزین خدمت گذاری به مردم بکند و بعد هم برای دیگران ایجاد فرصت می شود.»
وی افزود: «عمده مشکلاتی که درباره روسای محترم جمهور در دوره های گذشته وجود دارد از جایی آغاز شد که برای بقای خود در قدرت یا بقای نیروهای حلقه اول مرتبط با خودشان تلاش کردند که این مسئله مقاومت هایی در جامعه ایجاد کرد و مسائلی بوجود آورد که باعث شد حتی از تجارب آنها نیز محروم شویم.»
سلیمی نمین خاطرنشان کرد: «البته رهبری تلاش کردند این افراد را در مجمع تشخیص مصلحت نظام حفظ کنند اما آنها خود هرگز به این قانع نیستند و نبودند. به نظر من عمده این مسئله به همان ارزش قائل نشدن برای تولید فکر برمی گردد.»
وی ادامه داد: «در کشور ما اگر کسی کار فکری کند می گویند وی از همه جا درمانده شده و لیاقت کار اجرایی ندارد و حتما یک کاستی و ضعفی دارد. در حالی که در کشورهای دیگر اینطور نیست و مثلا فردی بعد از دو دوره نخست وزیری وقتی برای سخنرانی دعوت می شود بیشترین دستمزد را به وی می پردازند چون در حال کار فکری و انتقال تجربیات خود است.»
وی افزود: «به نظر من شخصیت ها خود باید این مسیر را اصلاح کنند. یعنی آنها باید داوطلبانه بگویند بعد از دو دوره ریاست جمهوری یک ارتقاء جایگاه پیدا کردند و آن انجام کار فکری است تا به جامعه القاء شود که شان آنها بعد از ورود به عرصه فکر ارتقا یافته است.»
سلیمی نمین در پاسخ به این سوال که آیا می توان گفت نسل اول انقلاب در ایران در بیانی خوشبینانه در پرورش نیروهای بعد از خود کم کاری کردند و در بیانی بدبینانه اساسا اجازه نمی دهند نسل های بعدی به عرصه مدیریت کشور ورود کنند؟، گفت: «بله، هر دو گزاره در برخی موارد صادق است و می توان نشانه های هم این نگاه بدبینانه و هم نگاه خوشبینانه را در برخی مصادیق مشاهده کرد.»
سلیمی نمین در پاسخ به این سوال که اگر جنابعالی به پدیده قحط الرجالی معتقد نیستید آیا می توانید نام چند نفر را نام ببرید که قبلا نامزد انتخابات نشده باشند و شایسته ریاست جمهوری باشند؟، گفت: «می توان نام برد اما فضای سیاسی موجود فضای خوبی نیست. لذا می توان یکی دیگر از علل این مشکل را علاوه بر نگاه شخصیت ها به کار فکری، فضای نامناسب کار اجرایی در کشور نام برد.»
وی ادامه داد: «این فضا را باید تغییر داد در غیر این صورت خیلی از کسانی که توانمندی خدمت به کشور را دارند اما پوست آنها خیلی کلفت نیست و اگر کمی جسارت به آنها بشود از صحنه کنار می روند و یا وقتی ببینند در مقام کار اجرایی فشارهای زیادی وجود دارد و باید خیلی از مسائل را تحمل کنند، اساسا وارد این عرصه نمی شوند و صرفا کسانی که انگیزه زیادی برای پست و مقام دارند باقی می مانند.»
وی افزود: «لذا باید هزینه کار سیاسی در کشور را کاهش داد. هزینه بالای کار سیاسی در کشور باعث می شود برخی ها وارد این عرصه نشوند و برخی دیگر را از صحنه خارج کند.»
این فعال سیاسی اصولگرا اظهار کرد: «دلیل اینکه فضای کار سیاسی در کشور نامناسب است این است که جریان های سیاسی نگاه کلانی به مسائل سیاسی ندارند و فکر می کنند اگر در یک انتخاباتی پیروز نشوند همه چیز تمام می شود و لذا هر شیوه ای را برای شکست حریف مجاز می دانند که این نگاه فضای سیاسی را نامناسب می کند.»
وی ادامه داد: «متاسفانه توسعه یافتگی در فضای سیاسی رقابت احزاب کشور اصلا وجود ندارد. به نظر من توسعه یافتگی ملت ایران بعضا از فرهیختگان کشور بیشتر است. به عبارت دیگر نوع تعاملات طرفداران جریانات سیاسی بعضا بسیار مقبول تر از تعاملات خود آقایان است.»
وی افزود: «به طور مثال در سال 84 که خود آقایان مجری انتخابات بودند باز هم نتیجه انتخابات را نپذیرفتند در حالی که دوستان آنها از سالم بودن انتخابات گفتند و این عدم پذیرش فضای سیاسی را آلوده و خصمانه می کند. وقتی فضای سیاسی خصمانه شد هزینه رقابت بالا می رود که در این شرایط کسانی که پوست کلفت نیستند دیگر وارد عرصه نخواهند شد.»
سلیمی نمین در پاسخ به این سوال که نام چند نفر از افرادی که شایستگی ریاست جمهوری را دارند را نام ببرید؟، گفت: «اجازه دهید من نام نبرم. اما قطعا از این افراد فراوان داریم. اگر بخواهم اسم ببرم باید فکر کنم و لیستی تهیه کنم و چون فی البداهه ممکن است به دیگران ظلم شود فعلا نامی نمی برم.»
وی ادامه داد: «بنده قطعا معتقدم ما توان فراوانی در زمینه نیروی انسانی داریم اما این چرخه تا حدودی معیوب شده و خود آقایانی که سال ها از توان و امکانات ملت بهره گرفته و تجارب کسب کردند نباید عامل انسداد شوند در حالی که اکنون برخی ها عامل انسداد شده اند.»
واقعیت این است که ما تنها یک عده سیاست باز داریم! مدیر نداریم. آدمی نداریم که ده سال بعد را هم ببیند. آدمی نداریم که بفهمد باید برای تغییر رویه ها هزینه بدهد. آدمی نداریم که منافع ملی را بشناسد. آدمی نداریم که نبض جامعه را بشناسد و به عنوان نماینده جامعه بر آن اساس حرکت کند
ولی حق اظهار نظر و مدیر ارشد شدن ندارن