دفاعيه بهمنی

محمود بهمنی را بیشتر با ماندگاری‌اش در کنار احمدی‌نژاد می‌توان به یاد آورد؛ فردی که در دوران اوج تحریم بر کرسی ریاست کل بانک مرکزی نشسته بود و به گفته خودش در هیچ‌یک از آن روزها، تصمیم ریاستی از جانب خود نگرفته بود. علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی، به نقل از او گفته بود: «رئیس کل سابق بانک مرکزی به من گفت فقط یک هفته رئیس کل بانک مرکزی بوده است که آن نیز در زمان روحانی بود».

حالا او روایت دوران تصدی‌اش را با مهر در میان گذاشته. او همچنان هم معتقد است باید عملکرد او را در شرایط تحریم سنجید و نمی‌توان گفت او کم‌کاری کرده است. هرچند سخنان او را نمی‌توان چندان با واقعیت آن روزها و آشفتگی بازار ارز و طلا قیاس کرد. روزی او با افتخار به مردم گفته بود می‌توانید سکه را هم از سوپرمارکت‌ها خریداری کنید! او در این گفت‌وگو از یکی از دستاوردهای خود یاد می‌کند! بهمنی مدعی است صدها تن طلا در زمان تحریم با قیمت هر اونس ۶۵۴ دلار خریداری کرده که بعدها به هزارو ٧٠٠ دلار رسیده است.

دفاعیه آقای رئیس کل سابق
رئیس پیشین بانک مرکزی در دفاع از عملکرد خود می‌گوید: هر دوران، شرایط خاص خود را دارد. دوران کنونی با زمانی‌که بانک مرکزی و تمام بانک‌های کشور در تحریم بودند، سوییفت کاملا بسته بوده و حتی گزینه نظامی روی میز بود یا اینکه نفت ایران را تحریم کرده بودند، متفاوت است و هر دوران شرایط خاص خود را دارد که باید در قضاوت‌ها آن را لحاظ کرد. در آن شرایط ما می‌خواستیم کشور را اداره کنیم؛ پس به نظر می‌رسید در شرایطی که دلار تحریم بود، بهترین راه واردات طلا باشد. این مهم بود که چه تصمیمی بگیریم؛ پس به‌جرئت می‌توانم بگویم ما کشور را با یک شرایط بسیار سخت، اما خوب اداره کردیم و برای آن، شب و روز نداشتیم؛ اگرچه اشکالاتی وجود داشت و منکر آن نمی‌شوم.

آنچه باید انجام می‌دادم، انجام دادم
هرچند وقتی از او می‌پرسند چه نمر‌ه‌ای به خودتان می‌دهید، از دادن نمره امتناع می‌کند و می‌گوید: این نمره را شما اهالی رسانه باید بدهید. ما نمی‌توانیم به خودمان نمره‌ای بدهیم، فقط می‌توانیم بگوییم چه کاری می‌توانسته‌ایم انجام دهیم و در انجام آن کوتاهی کرده‌ایم. اینکه به خودم چه نمره‌ای می‌دهم، آخرین سؤالی بود که از من، در دوران ریاستم بر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران پرسیدند. می‌گوید «نمره‌ای نمی‌توانم به خودم بدهم»، اما درعین‌حال مي‌گويد: «به‌جرئت می‌گویم آنچه را که باید در بانک مرکزی انجام می‌دادم، انجام دادم».

افزایش ذخایر طلا به جای دلار
او در رابطه با عملکرد خود در رابطه با ذخایر طلا این‌گونه می‌گوید: (در آن زمان) ذخایر طلا را به بالای چند صد‌ میلیارد دلار رساندیم و چند صد تن طلا آوردیم. این میزان طلا را در زمان تحریم ۶۵۴ دلار خریدم که بعدها به هزارو ٧٠٠ دلار رسیده است.

او می‌گوید: زمانی نفت ایران را با رقمی بالاتر از صد دلار می‌خریدند و ما دو‌میلیون‌و ۳۵۰‌ هزار بشکه نفت صادر می‌کردیم که در شرایط تحریم، به ۷۰۰‌ هزار بشکه کاهش یافت. وقتی با چنین شرایطی روبه‌رو شد، با خود فکر کرد با اینکه ٤٧ سال سابقه دارد، اما برای سپری‌کردن این دوران، تجربه کم دارد و باید حداقل ۶۰ تا ۷۰ سال سابقه می‌داشت. بهمنی از سختی دوران تحریم این‌گونه یاد می‌کند: آن روزها، یک پای ما در سازمان ملل بود که ایران را از فهرست پول‌شویی خارج کنیم. شرایط بسیار سختی بود. باید هر دوران را با زمان خود مقایسه کرد. امروز هم صحبت من با دولت‌ها این است که اجازه بدهیم هر کسی جای خود قرار گیرد. اگر هر کسی جای خود باشد، می‌شود بهترین شرایط را تصور کرد.

چرا آن‌همه اظهارنظر؟ بهمنی: چاره‌ای نداشتم
دوران تصدی‌گری او بر بانک مرکزی با اظهارنظرهای پرشمار او همراه بود که البته منتقدان بر این باور بودند که همین صحبت‌های پیاپی او بازار ارز را متشنج کرده بود و در انتها دیگر بی‌محلی دلار را به سخنان او می‌توانستیم به سهولت رصد کنیم. او در مقابل این انتقاد از بیچارگی خود می‌گوید: «چاره‌ای جز این نداشتیم. آن زمان خیلی‌ها باور نداشتند که گزینه نظامی روی میز است؛ بنابراین باید فکر می‌کردیم چه باید بکنیم؛ ما به‌هرحال باید کشور را اداره می‌کردیم. من فکر می‌کردم باید دو تا سه سال، گندم و دارو ذخیره کنیم، اما منابع ارزی ما کم بود.

اقتصاد مقاومتی که حضرت آقا می‌فرمایند، از آن زمان کلید خورد. لزومی نداشت اعلام کنیم؛ اما نباید این‌طور هم فکر کنیم که شرایط عادی شده و باید پول‌های خود را خرج کرده و ذخایر را از بین ببریم. خدا نکند دشمن پی ببرد که پشت دست ما چیست و وضع مالی ما چطور است. در غیر این‌ صورت، براساس آن نسخه می‌پیچند.

دوستی‌ام با سیف، ٣٠‌ساله است
وقتی مهر از او درباره مکانیسم استفاده از دلارهای آزاد‌شده می‌پرسد و قابلیت انتقال آنها، پاسخ را تلویحا به دوستی خود با سیف و عملکرد او در این زمینه می‌کشاند: بسیاری از پول‌های موسوم به دلارهای بلوکه‌شده که آزاد می‌شوند، متعلق به بانک مرکزی است، اصلا نباید دولت آن را خرج کند. در واقع، اینها ذخایر بانک مرکزی هستند که ریال آن قبلا به دولت داده شده است.

به عبارت دیگر، وقتی نفت را می‌فروشیم، باید قیمت آن را محاسبه کرده و ١٤,٥ درصد آن را به وزارت نفت بدهیم و ۳۰ درصد را نیز به صندوق توسعه ملی واریز کنیم؛ مابقی این درآمد متعلق به دولت است که در خارج از کشور می‌ماند و جزء ذخایر کشور است. این پول متعلق به مردم است. من و آقای سیف دوستان قدیمی هستیم.

او دوست ٣٠ساله من است؛ زمانی که من بانک مرکزی بودم، ایشان در بانک‌های دیگر بود و اکنون هم که او رئیس‌کل بانک مرکزی است، من در جای دیگر مشغول به خدمت هستم. راجع به عملکرد هر دو ما در بانک مرکزی، رسانه‌ها باید قضاوت کنند. بهمنی در پاسخ به این پرسش که برای دلارهایی که به مرور آزاد می‌شوند، با اطمینان می‌توان گفت که بانک مرکزی سهم صندوق توسعه ملی و نفت را داده است، تصریح می‌کند: تمام اینها پرداخت شده و این منابع ارزی در خارج کشور، متعلق به همه مردم است که اختیارش به دولت داده شده است. هم‌اکنون هم، هر میزان نفت که می‌فروشیم، ارز آن در خارج کشور است و ممکن است ریال آن را بانک مرکزی به خزانه و دولت تحویل دهد؛ اما اگر هم بخواهیم کالایی را وارد کنیم، پول آن را فیزیکی جابه‌جا نمی‌کنیم، بلکه از حسابی که در خارج کشور داریم، استفاده کرده و از آنجا به فروشنده پرداخت کرده و ریال آن را در داخل از واردکننده می‌گیریم و به خزانه واریز می‌کنیم؛ یعنی این‌طور نیست که در دنیا پول بچرخد و فیزیکی حرکت کند. سوییفت کارش همین است.

نقل‌وانتقالات پولی مهم است باید درست انجام شود. رئیس کل پیشین بانک مرکزی معتقد است دلارهای بلوکه‌‌شده‌ای که پس از آزادی به گفته وزارت خزانه‌داری آمریکا چمدانی به کشور وارد شده، باید دید متعلق به کدام منابع بوده است. اگر از منابع دولت است که حتما متعلق به اوست و اگر منابع یا ذخایر بانک مرکزی است، بانک مرکزی باید آن را بررسی و رسیدگی کند. راجع به رقم آن باید رسیدگی درستی انجام شده و اگر ابهامی وجود دارد، برطرف شود.

او باز هم به صورت تلويحي یادآور می‌شود به خاطر دوستی ٣٠ساله‌اش با سیف، نمی‌تواند مستقیما در این زمینه سخنی بگوید و به گفته او، راجع به عملکرد هر دو ما در بانک مرکزی، رسانه‌ها باید قضاوت کنند، آن زمان شرایط دیگری حاکم بود و اکنون هم شرایط دیگری حاکم است. باید با رعایت تمام جوانب، درباره عملکرد بانک مرکزی در مقاطع مختلف اظهارنظر کرد.