ریشه‌های رکوردشکنی نرخ ارز

به گزارش ایران، البته این افزایش قیمت تنها مختص دلار نیست و سایر ارزهای معتبر نیز با رشد قیمتی قابل توجهی مواجه شده‌اند. پس از روی کارآمدن دولت یازدهم و حتی هنگام برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ماه 1392، تحت تأثیر جو مثبت و امیدی که در کشور ایجاد شد، با شیب تندی حباب‌های قیمتی در بازار ارز تخلیه شد و در مهر ماه همان سال به زیر 3 هزار تومان به ازای هر دلار امریکا رسید. پس از آن نیز نوسان قیمتی دراین بازار در محدوده خاصی مدیریت شد و هیچ گاه نوسان‌های سال‌های 90 تا فصل اول 1392 تکرار نشد.

در بازار ارز روزگذشته نیز دلار همچنان در کانال 3700 تومان باقی ماند و حتی به ارقام بالاتری هم رسید. دراین روز قیمت‌ها با افت و خیز در ساعات مختلف همراه بود و در زمان تنظیم این گزارش دلار با 28 تومان رشد به 3736 تومان رسید. یورو نیز که تا پیش از ظهر رشد بیشتری را تجربه کرده بود و به نرخ 4054 تومان (با 46 تومان افزایش) بسنده کرد. همچنین پوند دراین روز 48تومان بالا رفت و 4723 تومان قیمت خورد. درهم امارات نیز با رشدی بیشتر از روزهای اخیر به یک باره 25 تومان رشد کرد و 1043 تومان قیمت‌گذاری شد. در بازار رسمی نیز دلار امریکا با رشد اندکی 3307 تومان ارزش‌گذاری شد.

اما در مورد اینکه چرا نرخ ارز در روزهای اخیر روند صعودی تندتری به خود گرفته است، کارشناسان تقریباً روی دلایل مشخصی اتفاق نظر دارند. به اعتقاد کارشناسان عواملی که این رشد را رقم زده‌اند به دو دسته روانی و واقعی تقسیم‌بندی می‌شود که سهم عوامل روانی و هیجانی در این رشد چشمگیر‌تر است. همچنین این کارشناسان درباره تأثیر تقویت دلار در بازارهای جهانی در بازار ایران نیز معتقدند که این تقویت نمی‌تواند تأثیرزیادی در کشورما داشته باشد.

انتظارات بازار برای رشد قیمت‌ها
علی دینی ترکمانی اقتصاددان و استاددانشگاه دراین باره گفت: دلایل این افزایش را می‌توان به داخلی و خارجی تقسیم‌بندی کرد. یکی از مهم‌ترین دلایل رشد نرخ ارز در روزهای اخیر دنبال کردن سیاست تک نرخی ارز توسط بانک مرکزی است. درواقع به محض اینکه دولت این سیاست را کلید می‌زند و گام‌هایی برای اجرای آن برمی دارد برخی از فعالان بازار پیش‌بینی می‌کنند که یکسان‌سازی نرخ ارز موجب افزایش قیمت‌ها در بازار خواهد شد و به همین دلیل تقاضای سفته بازانه بتدریج افزایش می‌یابد. این کارشناس اقتصادی ادامه داد: درکنار آن بخش عمده‌ای از افزایش قیمت‌ها در بازار ارز به انتخابات ریاست جمهوری امریکا برمی گردد. با توجه به موضع‌گیری که دونالد ترامپ و جمهوریخواهان این کشور نسبت به برجام و تحریم‌های ایران داشته‌اند، از نظر فعالان، بازار ارز در افق آینده با یک نااطمینانی همراه خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه پیش‌بینی می‌شود که دلار آزاد در ماه‌های پیش رو به 4 هزار تومان نیز برسد اظهارکرد: احتمالاً نرخ دلار در بودجه سال آینده با 3500 تومان بسته می‌شود که همین نرخ باعث رشد بیشتر قیمت‌ها خواهد شد. دینی همچنین درباره علت تأثیرپذیری بازار از اخبار اینچنینی گفت: بازار ارز ایران تجربه سال‌های 90 و 91 را دارد که دراین سال‌ها نوسان قیمتی به اوج خود رسیده بود. از سوی دیگر هرگاه نرخ دلار رکورد تازه‌ای را می‌شکند انتظارات بازار برای فتح دوباره این رکورد بیشتر می‌شود.

عوامل واقعی و روانی افزایش نرخ
محمد نصر اصفهانی اقتصاددان و استاد دانشگاه نیز معتقد است که دو مسأله اساسی باعث افزایش نرخ ارز شده است که یکی واقعی و دیگری روانی و هیجانی است.

وی توضیح داد: عامل روانی این افزایش قیمت به انتخابات ریاست جمهوری امریکا و انتخاب ترامپ به‌عنوان یک جمهوریخواه با مواضع تند مربوط می‌شود.به گفته وی همچنین بخشی از عوامل در داخل مرزهای ایران به رشد قیمت‌ها در بازار ارز کمک می‌کند که از آن جمله می‌توان به قرارگرفتن در فصل بودجه اشاره کرد. براساس روال دولت باید تا نیمه آذر ماه امسال لایحه بودجه خود را برای سال 96 به مجلس ارائه کند. این درحالی است که به صورت طبیعی بازار این انتظار را دارد که همچون سال‌های قبل نرخ دلار در بودجه افزایش یابد و همین انتظار موجب تقویت قیمت‌ها شده است. نصر اصفهانی ادامه داد: علاوه براین موضوع تک نرخی شدن ارز که از سوی بانک مرکزی دنبال می‌شود باعث شده است تا برخی از فعالان بازار تمایل پیدا کنند که قیمت دلار به 4 هزار تومان برسد.

در بازار چه خبر است؟
درشرایطی که قیمت ارز از روز دوم آذر ماه جاری وارد فاز جدیدی شده است، فعالان بازار ارز می‌گویند که هیچ اتفاق و تغییر قابل توجهی در بازار رخ نداده است. «مطلوب» یکی از صرافان بازار تهران گفت: در بازار آزاد ارز هیچ اتفاق خاصی نیفتاده و عرضه و تقاضای ارز نیز همانند روزهای قبل است.به گفته وی بانک‌هایی که نسبت به عرضه ارز اقدام می‌کنند نیز همانند قبل این کار را انجام می‌دهند و هیچ کمبودی در بازار دیده نمی‌شود.

وی درپاسخ به این سؤال که آیا تقاضای سفته بازانه در بازار افزایش یافته است؟ اظهارکرد: همان‌گونه که اشاره شد تقاضا در بازار هیچ تغییری نکرده است. به دلیل بالا رفتن قیمت ارز تنها متقاضیانی که مجبور هستند با این نرخ خرید می‌کنند و سایر مشتری‌ها صبر کرده‌اند.