«در شرایط کنونی رهبر معظم انقلاب تنها شخصیتی هستند که از نسل یاران نزدیک حضرت امام(ره) باقی مانده‌اند.در نتیجه اگر تا دیروز آیت‌ا... هاشمی به نیابت از نظام با برخی از گروه‌های سیاسی در ارتباط بود و حلقه اتصال این گروه‌ها به نظام سیاسی تلقی می‌شد، امروز تنها شخصیتی بارزی که می‌تواند این خلا را پر کند رهبرانقلاب است.به همین دلیل در خواست این است که مسئولیت‌های مدنی و سیاسی آیت‌ا... هاشمی از این پس به حوزه رهبری نظام منتقل شود و مقام معظم رهبری در صورت صلاحدید در این زمینه تدابیر لازم را اتخاذ فرمایند.در شرایط کنونی بخشی از گروه‌های سیاسی انتظار دارند که پس از رحلت آیت‌ا... هاشمی ارتباط این گروه‌ها به صورت مستقیم با مقام معظم رهبری برقرار شود».
به گزارش آرمان، جملات بالا سخنان مهندس حسین مرعشی عضو ارشد و سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی و یکی از نزدیکان آیت‌ا... هاشمی است. سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی همچنین معتقد است:«در شرایط کنونی آقای روحانی نقشی فراتر از ریاست جمهوری را برعهده دارند و باید نقش یک «مصلح» و «سیاستمدار» را در فضای سیاسی ایران ایفا کنند.
آقای روحانی به دلیل جایگاهی که در اختیار دارد به رهبری نظام نزدیک است و از سوی دیگر درنقطه تلاقی جریان‌های سیاسی قرار گرفته و به همین دلیل می‌تواند فضای سیاسی ایران را در آینده مدیریت کند. لذا آقای روحانی باید از هر گونه انسداد سیاسی جلوگیری کند و اجازه ندهد فضای سیاسی پس از آیت‌ا... هاشمی به صورت تک بعدی اداره شود».
در ادامه متن گفت‌وگو را می‌خوانید.
فقدان آیت‌ا... هاشمی چه پیامدهایی برای نظام سیاسی و همچنین تحول‌خواهان ایران به همراه خواهد داشت؟
در تشییع آیت‌ا... هاشمی نظام جمهوری اسلامی و مردم همه ظرفیت خود را به صحنه آوردند.پس از درگذشت آیت‌ا... هاشمی مسئولان و مردم و در راس آنها مقام معظم رهبری عنایت و لطف ویژه‌ای به بازماندگان آیت‌ا... هاشمی داشتند که باید از این همه لطف و عنایت تشکر و قدردانی کرد.از سوی دیگر جامعیت آیت‌ا... هاشمی در مراسم تشییع ایشان ظهور وبروز پیدا کرد و اقشار مختلف مردم و طیف‌های مختلف سیاسی در تشییع ایشان حضور پیدا کردند که در نوع خود یک حرکت ماندگار در فضای سیاسی ایران تلقی خواهد شد. بدون شک فقدان آیت‌ا... هاشمی یک ضایعه دردناک و غیر قابل جبران برای فضای سیاسی ایران خواهد بود.
از یک سو مقام معظم رهبری یک برادر امین و یک ستون معتمد که می‌توانست بخشی از مسئولیت نظام را برعهده داشته باشند از دست داده‌اند و از سوی دیگر مردم نیز یک پدر و یک مدیر تکامل یافته را از دست داده اند. ما نباید این نکته را فراموش کنیم که آیت‌ا... هاشمی را در اوج تکامل فکری، سیاسی و مدیریتی از دست دادیم. آیت‌ا... هاشمی از جمله معدود افرادی بود که در گذر زمان و در معرض حوادث و اتفاقات مختلف به یک مدیر با تجربه و تکامل یافته تبدیل شده بودند و گذر زمان از ایشان یک شخصیت برجسته ورشد یافته ساخته بود. به نظر من دیدگاه های آیت‌ا... هاشمی در سال۹۵ با سال۹۰ نیز متفاوت بود و ایشان با تجربه‌تر از گذشته رفتار می‌کردند. در شرایط کنونی رهبر معظم انقلاب تنها شخصیتی هستند که از نسل یاران نزدیک حضرت امام(ره) هستند.
در نتیجه اگر تا دیروز آیت‌ا... هاشمی به نیابت از نظام با برخی از گروه‌های سیاسی در ارتباط بود و حلقه اتصال این گروه‌ها به نظام سیاسی تلقی می‌شد،امروز تنها شخصیتی که می‌تواند این خلا را پر کند رهبری انقلاب است.به همین دلیل درخواست این است که مسئولیت‌های مدنی و سیاسی آیت‌ا... هاشمی از این پس به حوزه رهبری نظام منتقل شود و مقام معظم رهبری در صورت صلاحدید در این زمینه تدبیر لازم را اتخاذ کنند.در شرایط کنونی بخشی از گروه‌های سیاسی تقاضا دارند که پس از رحلت آیت‌ا... هاشمی ارتباط این گروه‌ها به صورت مستقیم با مقام معظم رهبری برقرار شود.
آیا اصلاح‌طلبان تاکنون به این مساله فکر کرده‌اند که این ارتباط از چه طریقی می‌تواند صورت بگیرد؟
در مرحله اول ما منتظر خواهیم ماند تا نظر مقام معظم رهبری را در این زمینه مشاهده کنیم. با این وجود این مطالبه به صورت جدی در جریان اصلاحات وجود دارد.مساله مهم دیگری که برای همراهان و همفکران آیت‌ا... هاشمی مورد اهمیت است تاکید بر خرد جمعی و پرهیز از هر گونه تفرقه و چند دستگی است. همراهان و همفکران آیت‌ا... هاشمی از ایشان چیزهای زیادی یاد گرفته اند که این مسائل باید در عرصه عملی تمرین و یادآوری شود.آیت‌ا... هاشمی همواره سه رکن اساسی «مردم»،«اسلام» و «نظام» را سرلوحه کار خود قرار داده بودند.
ایشان نیز مانند حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری مصالح و منافع مردم را برهر چیز دیگری مقدم می‌داشتند.به همین دلیل جریان اعتدال گرا و اصلاح‌طلبان باید با در نظر گرفتن سه رکنی که مورد تاکید آیت‌ا... هاشمی بود اهداف خود را پیش ببرند.آیت‌ا... هاشمی به نیابت از نظام جمهوری اسلامی برخی از گروه‌های سیاسی که با نظام سیاسی دچار فاصله شده بودند را در درون نظام حفظ می‌کرد. با این وجود و پس از رحلت آیت‌ا... هاشمی به نظر می‌رسد که باید اقدامی شود تا برخی از گروه‌های سیاسی را همچنان در درون نظام نگه داریم.
در این زمینه شخصیت‌هایی مانند آیت ا... سید حسن خمینی،آقایان ناطق نوری، روحانی و رئیس دولت اصلاحات چه نقشی ایفا خواهند کرد؟
در مرحله اول ما منتظر خواهیم ماند تا نظر مقام معظم رهبری را در این زمینه ببینیم و پس از تدبیر ایشان اهداف دیگر خود را دنبال خواهیم کرد.نباید اجازه داد خلأ آیت‌ا... هاشمی سبب پاره شدن اتصال برخی گروه‌ها با نظام سیاسی شود. به نظر من شخصیت‌هایی مانند رئیس دولت اصلاحات،آقای ناطق نوری،آیت ا... سید حسن خمینی و آقای روحانی و حتی آقای ولایتی می‌توانند بخشی از این وظیفه را برعهده بگیرند و همچنان گروه‌های سیاسی را برای فعالیت سیاسی در درون نظام دلگرم کنند.این مساله نیز در مرحله اول به تدابیر مقام معظم رهبری و از سوی دیگر به نقش آفرینی این افراد بستگی دارد.
از نظر شما جایگزین آیت‌ا... هاشمی در مجمع تشخیص مصلحت نظام باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد؟
مجمع تشخیص مصلحت نظام یک نهاد حکومتی است که با درایت آیت‌ا... هاشمی دو وظیفه را با هم انجام می‌داد. آیت‌ا... هاشمی از یک سو وظایف حکومتی را در مجمع انجام می‌دادند و از سوی دیگر به صورت غیر رسمی نقطه اتصال گروه‌های سیاسی به نظام بودند. اگر هدف نظام سیاسی این باشد که گروه‌های سیاسی به صورت حداکثری در زیر چتر نظام حضور داشته باشند یا رهبر معظم انقلاب شخصا اقدامی خواهند کرد و یا اینکه موضوع بین افرادی تقسیم می‌شود.
شما ازآقای ولایتی نیز نام بردید. در شرایط کنونی ایشان چه نقشی می‌توانند ایفا کنند؟
آقای ولایتی همواره یکی از شخصیت‌های معتدل کشور بوده اند.به عنوان مثال هنگامی که ایشان وزیر خارجه بودند ترکیب سفرای ایران در کشورهای خارجی را تنها از بین اصولگرایان انتخاب نکرده و از اصلاح‌طلبان نیز در این زمینه استفاده کردند.بسیاری از دیپلمات‌های کارکشته کنونی ایران از جمله آقای ظریف در دوران وزرات آقای ولایتی پرورش پیدا کردند.به همین دلیل آقای ولایتی شخصیت با ظرفیت سیاسی بالایی هستند که در شرایط کنونی می‌تواند از این جنبه به نظام کمک کند.
برخی از گروه‌های خاص تمایل چندانی به این ارتباط ندارند. برای این مساله چه راهکاری در نظر گرفته اید؟
برخی از نهادهای امنیتی در این زمینه وجود دارند که عمدتا به دلیل ماهیت کارشان سخت‌گیر هستند. در هر جامعه‌ای همواره برخی از نیروها با رویکرد مشارکت سیاسی و هم افزایی سیاسی وجود دارند و از سوی دیگر برخی از نهادها به دلیل ماهیت کار امنیتی به مسائل اطلاعاتی و امنیتی علاقه مند هستند که هر دو گروه نیز برای بقا و دوام یک جامعه لازم و ضروری است. با این وجود برخی از گروه‌های سیاسی در سال‌های اخیر تلاش کرده اند آیت‌ا... هاشمی را از ذهن و خاطره مردم حذف کنند.از سوی دیگر برخی از نهادها تصمیم گرفتند که برخی از شخصیت‌های سیاسی ممنوع التصویر شوند. این در حالی است که هیچ کدام از این اقدامات تاثیر آنها را در فضای سیاسی ایران کمرنگ نکرد.در نتیجه برخی نهادها و گروه‌های سیاسی باید اجازه بدهند فضای سیاسی ایران بیشتر به سمت خرد جمعی بیشتر و استفاده از همه نیروهای دلسوز و متعهد نظام حرکت کند.
یکی از خصوصیات بارز آیت‌ا... هاشمی صبر و تحمل بالا در مقابل هجمه‌ها و تندروی‌ها بود. با وجود این ما مشاهده می‌کنیم که این مسائل پس از درگذشت ایشان نیز ادامه پیدا کرده و برخی از افراد همچنان به هجمه‌های خود علیه آیت‌ا... هاشمی ادامه می‌دهند.
بدون شک در شرایط کنونی مخالفت‌ها با آیت‌ا... هاشمی به حداقل خود رسیده است.کسانی که در شرایط کنونی علیه آیت‌ا... هاشمی هجمه می‌کنند یک لایه سطحی، قشری و ضعیفی از جامعه هستند.آیت‌ا... هاشمی با عزت و سربلندی زندگی کردند و با عزت و سربلندی نیز از دنیا رفتند. به نظر من هرچه زمان بیشتری از رحلت ایشان بگذرد مشی و منش آیت‌ا... هاشمی بیشتر مورد توجه نظام و مردم قرار خواهد گرفت. در شرایط کنونی آیت‌ا... هاشمی مانند ماه در آسمان بر فضای سیاسی ایران نورافشانی می‌کند و در این بین برخی از کف خیابان علیه ایشان فریاد سر می‌دهند که زیاد اتفاق قابل توجهی نیست. تاریخ و مردم ایران به بزرگی و شایستگی آیت‌ا... هاشمی گواهی خواهند داد و این مساله در تشییع ایشان به خوبی مشهود بود. بدون شک هر فردی که به بزرگ ایران یعنی آیت‌ا... هاشمی توهین کند به ملت ایران توهین کرده است.
دیدگاه شما درباره الگوی توسعه‌ای که آیت‌ا... هاشمی برای ایران در نظر گرفته بود چیست؟ آیا ایشان به آرزوهای خود در این زمینه دست پیدا کردند؟
آیت‌ا... هاشمی همواره با واقعیت‌های جامعه ایران حرکت می‌کردند. ایشان هیچگاه با خصوصی کردن ثروت‌های ملی مانند نفت و گاز موافق نبودند.آیت‌ا... هاشمی با هرگونه انحصارگری در اقتصاد مخالف بودند و به این نکته اذعان داشتند که هرگونه انحصارگری در نهایت به فساد اقتصادی منجر می‌شود.ایشان همواره به اقتصاد رقابتی و رقابت بخش خصوصی با یکدیگر برای پویایی و شکوفایی اقتصاد اعتقاد داشتند و همواره از این رویکرد حمایت می‌کردند. یکی از اهداف بزرگ آیت‌ا... هاشمی توانمند کردن مردم در زمینه‌های مختلف بود و ایشان تلاش می‌کردند همواره ثروت ملی را در بین مردم پخش کنند.آیت‌ا... هاشمی همواره به یک اقتصاد آزاد و رقابتی با قاعده کل مردم ایران می‌اندیشید.
فقدان آیت‌ا... هاشمی چه تاثیری در فضای انتخابات ریاست جمهوری سال۹۶ خواهد گذاشت؟آیا فقدان ایشان در پایگاه رای آقای روحانی تاثیر گذار خواهد بود؟
فقدان آیت‌ا... هاشمی وظیفه آقای روحانی را در انتخابات آینده بیشتر کرده است. بدون شک فقدان آیت‌ا... هاشمی یک آزمون بزرگ برای آقای روحانی در انتخابات آینده است. آقای روحانی باید از فرصت انتخابات آینده به خوبی بهره ببرد تا جریان تحول‌خواه ایران را به اهداف خود نزدیک کند. آقای روحانی اگر خود در صحنه حضور داشته باشند و یا اگر قصد داشته باشند صحنه انتخابات را مدیریت کنند باید این نکته را در نظر داشته باشند که در شرایط کنونی بسیاری از امید‌ها به سمت ایشان است.
در شرایط کنونی آقای روحانی نقش دوگانه‌ای را در فضای سیاسی برعهده دارند. از یک طرف ایشان به عنوان رئیس‌جمهور چهار سال گذشته باید در صحنه حضور داشته باشند تا بتوانند برنامه‌های خود را تکمیل کنند و در فضای سیاسی ایران تاثیرگذار باشند. از سوی دیگر آقای روحانی نقشی فراتر از ریاست جمهوری را برعهده دارند و باید نقش یک «مصلح» و «سیاستمدار» را در فضای سیاسی ایران ایفا کنند. در شرایط کنونی آقای روحانی به دلیل جایگاهی که در اختیار دارد به رهبری نظام نزدیک است و از سوی دیگر درنقطه تلاقی جریان‌های سیاسی قرار گرفته و به همین دلیل می‌تواند فضای سیاسی ایران را در آینده مدیریت کند.
لذا آقای روحانی باید از هر گونه انسداد سیاسی جلوگیری کند و اجازه ندهد فضای سیاسی ایران پس از آیت‌ا... هاشمی به صورت تک بعدی شود. بدون شک آقای روحانی می‌تواند در انتخابات ریاست جمهوری آینده به یک سرمایه ماندگار اجتماعی و سیاسی برای مردم ایران تبدیل شود. این در حالی است که اگر ایشان به سمت اجماع گرایی و نقش آفرینی موثر در فضای سیاسی ایران حرکت نکند به پایان عمر سیاسی خود رسیده است.
