یادداشت دریافتی- علیرضا خرم روز*؛ ارتقا معاونت اطلاعات خارجی وزارت اطلاعات به "سازمان اطلاعات خارجی و نهضت ها" پدیده ای است که بر اساس ایجاب محیط بین الملل صورت پذیرفته است. روند امنیتی بین الملل با توجه به درگیری های چند جانبه ایجاب می کند که سازمان های اطلاعاتی از سیستم تلفیقی به تفکیکی تغییر شکل دهند.
درگیری های تخصصی در حوزه جنگ اطلاعاتی محیطی را بوجود آورده است که انرژی نیروهای امنیتی باید به صورت تخصصی در یک حوزه متمرکز گردد.
نهاد حفظ امنیت در ایران بر اساس وظایف در دو حیطه اطلاعات نظامی و سازمان اطلاعات تخصصی قابل تقسیم است.
اصالت مردم‌سالارانه نظام ایران باعث شد تا وزارت اطلاعات با شاکله وزارتی خود بطور عملی در برابر نمایندگان مردم پاسخگو باشد.
نگاهی به درگیری های امنیتی و استراتژیک ایران با سازمان های مختلف اطلاعاتی دنیا الزام آور بودن تشکیل سازمان اطلاعات خارجی را بیش از پیش نشان می دهد.
جنگ های اطلاعاتی بین المللی پیش روی جمهوری اسلامی ایران در دو سطح قابل تقسیم است ؛ جنگ اول "شبکه ای " نام دارد. Net warبه جنگ اطلاعاتی گفته می شودکه بین افراد، جوامع و ملتها جاری می شود و یا جهت گیری آن به سمت جامعه و اهداف غیرنظامیاست.
هدف این جنگ تخریب و فروریختن اندیشه ها و تصورات موجود در جامعه و جایگزین کردن انواع جدیدی به جای آنها است که علیه جوامع طراحی و هدفگیری می شود.
این جنگ تمرکز سازمان های امنیتی را بر موضوع داخلی معطوف می دارد. لذا وجود یک سازمان اطلاعاتی در سطح امنیت داخلی را به تصمیم سازان امنیت کشور گوشزد می نماید.
در سطح دیگر ، جنگ مجازی (Cyber war) مطرح است که از معنای مصطلح مجازی فاصله دارد. جنگ مجازی که بطور خاص علیه نیروها، زیرساخت نظامی و امنیتی هدفگیری می شود.
این جنگ به ازهم گسیختن سیستم ها ی اطلاعاتی و مخابراتی، سیستم های کنترل و فرماندهی، ارتباطات، خبرگیری و جاسوسی نیروهای نظامی دشمن و غیرعملیاتی کردن آنها در صحنه نبرد یا در حالت عادی صورت می گیرد.
درجنگ های مجازی، تنها عملیات نظامی براساس اصول و قواعد مبتنی بر اطلاعات صورت می گیرند.
این جنگ ها سیستم های اطلاعاتی و ارتباطی را نابود کرده و هدف آنها بدست آوردن اطلاعات مهم و حساس دشمن برای کسب برتری استراتژیک است.
این نوع جنگ لزوم وجود یک سازمان اطلاعات خارجی را نشان می دهد.
نیروهای تخصصی که در سازمان اطلاعات خارجی تربیت شده باشند به طور چشمگیری می توانند از ورود انواع تهدیدات به کشور جلوگیری نمایند و زمینه رشد کشور در تمام عرصه را فراهم بیاورند.
یکی از مشخصات قابل تامل در این نوع از جنگ های عصر اطلاعات، کاهش هزینه ها و تلفات نیروهای انسانی با استفاده از دانش برتری در جبهه ی نبرد و ازسوی دیگر باعث بروز نوعی توازن بین طرفین جنگ می شود.
به این مفهوم که طرفین درگیر با در اختیار داشتن اطلاعات کافی از دشمن، نقاط ضعف و قوت خود را شناسایی کرده و از عنصر دانایی برای ایجاد برابری با طرف مقابل بهره گیری می کنند.
در پایان می توان ویژگی های حیاتی ارتقا سطح مدیریت معاونت اطلاعاتی معطوف به امور بین الملل را به یک سازمان در ویژگی هایی ذیل خلاصه نمود؛
۱-گسترش سازمان های اطلاعاتی جهت عمق بخشیدن به افق امنیتی کشور
۲-تغییر ماهیت تلفیقی وزارت اطلاعات به سوی یک سازمان مجزای بین المللی و داخلی جهت تخصصی تر شدن فعالیت ها
۳-همسان سازی سازمان های موازی اطلاعاتی ازجمله نظامی و غیر آن؛ با ماموریت ایجاد اهداف و فعالیت های مکمل جهت عدم اتلاف انرژی امنیتی کشور
۵-گسترش نفوذ اطلاعاتی ایران در ساحت بین المللی با استفاده از یک سازمان مجزای اطلاعاتی که متخصص در امور امنیت بین الملل است
این ترکیبات و نکات می تواند چارچوب امنیتی کشور را از حیطه آسیب پذیری در تهدیدات خارج و به ورطه ی نظام فعال امنیتی در ساحت بین المللی و منطقه ای تبدیل نماید و در حقیقت عمق استراتژیک ایران را گسترش دهد.
* پژوهشگر حوزه امنیت بین الملل
