رحمت مهدوی*؛ با اعلام لیست شورای اسلامی اصلاح طلبان در تهران، بلافاصله شاهد واکنش‌های مختلفی در فضای مجازی بودیم و محور تمامی اظهارنظرهای نه به «رای لیستی» بود. اتفاق مثبت و امیدوار بخش در انتخابات مجلس که در آن حامیان طیف اصلاح طلبی و اصولگرایی به صورت لیستی پای صندوقهای رای رفتند، باید به عنوان یک «سرمایه اجتماعی» در نظرگرفته شود و با زدوبندهای سیاسی این اعتماد عمومی از بین نرود.
در انتخابات مجلس، مردم تمایل خود را برای نهادینه شدن احزاب و به تبع آن رای به صورت لیستی اعلام کردند. لازم و ضروری است که سیاسیون به این واکنش به دیده احترام نگریسته و زمینه های تقویت و رشد این حرکت را فراهم آورند. انتظار این بود در انتخابات شوراهای اسلامی با آسیب شناسی انتخابات مجلس، شاهد ارائه لیست از دو طیف اصولگرایی و اصلاح طلبی با اتکا بر معیارهای جدید باشیم. تدوین کنندگان لیست باید همرامی مردم در انتخابات قبلیرا ارج نهند و اقدام و اعتماد آنها را در «رای لیستی» به معنای عالی بودن لیست خود قلمداد ننمایند. سیاستگذاران لیستها باید بدانند اقدام پیشین مردم، پیام آری بود به تعالی آگاهی سیاسی.
مردم به صورت لیستی عمل کردند تا این پیام را به گوش شوراهای سیاستگذاری جناح‌های مختلف برسانند که آنها آگاهی لازم را درباره مزایای رای لیستی بدست آوردند و در صورت احترام به آگاهی آنها حاضرند از معایب آن بگذرند، اما عملکرد ضعیف لیست امید در انتخابات مجلس، در حال حاضر مردم را دچار تردیدهای اساسی کرده و آنها این بار به راحتی انتخابات مجلس راضی به دادن «رای لیستی»نخواهند شد.
انتخابات مجلس یک فرصت بود که مردم در مقابل سیاسیون نهادند و آنها با اهمال کاری و بستن لیستی بصورت پنهانی و بدون شفافیتهای لازم در نحوه بستن لیست، «بی اعتمادی سیاسی» را خلق نمودند. نخگبان سیاسی باید بدانند شفافیت و در جریان گذاشتن مردم در امور باعث افزایش اعتماد عمومی خواهد شد.
مردم چگونه دوباره به رای لیستی روی آورند که نسبت به نحوه و سازکاری های گزینش این افراد اطلاعات لازم ارائه نشده است؟
برای دعوت دوباره مردم به رای لیستی باید به معیارهای جدید روی آورد. باید عموم مردم را از برنامه ها و تامین بودجه آنها و از همه مهمتر اجرای آنها، اطمینان لازم را بخشید. باید قبل از انتخابات گزینه های شهرداری لیستها به مردم اعلام شود، چرا که بعد انتخابات متاسفانه هم کاستی ها و بهبودها به نام شهردارها زده می شود، و اعضای شوراها با استدلالهای مختلف خود را از قصورهای مختلف صورت گرفته دور می نمایند،پس لازم و ضروری است که مردم از شهرداران لیستهای خود نیز اطلاعاتی داشته باشند.
مردم یکبار به پای صندوقهای رای آمدند و به لیستهای اصلاح طلب و اصولگرا «آری» گفتند، برای تداوم و نهادینه کردن این اقدام ارزشمند نیاز به شفاف سازی در نحوه بستن لیستها احساس می شود. گفتن از برنامه، بودجه، معرفی شهردار آینده باید از بدیهات و ضروریات لیستها باشد.
اینکه صرفا بر شعار یا اسم لیست و امضای زیر لیست تاکید شود به نظر می رسد که خیلی برای مردم قانع کننده نیست چرا که آن را مغایر با رشد آگاهی سیاسی جامعه می دانند. اینکه در پشت پرده لیستها تشکیل شود و در ادامه با شعاری، نامی و امضایی آراسته شود این عمل مغایر با اصول مردم‌سالاری است، این عمل و رفتار بیشتر یک انحصارطلبی است، خواه این عمل از سوی اصولگرایان باشد خواه از سوی اصلاح طلبان.
سیاست‌ها و برنامه های زمانی به نتایج مطلوب خواهند رسید که از اعتماد عمومی جامعه برخوردار باشند، شوراها اگر برای تقویت نهادهای مدنی و بالا بردن جایگاه بحث مشارکت دادن مردم در امور جامعه است باید، بیش از هر انتخابات دیگر عرصه و میدان نزدیکی به خواسته ها و مطالبات مردم باشد.
شوراهای اسلامی شهرها با اتخاذ سازکارها بهتر و مشخص بیش از هر انتخاباتی می تواند سبب افزایش اعتماد عمومی باشد. مردم سالاری یا همان دموکراسی صرفا با نوشتنها، بحث‌ها، همایش‌ها و.... به عمل نخواهد آمد. از اصول اولیه مردم سالاری احترام به عقاید است نه تحمیل عقاید. دعوت به رای لیستی بدون بیان دلایل رای لیستی، بدون بیان معیارهای گزینش اشخاص بیشتر شباهت به تحمیل عقاید تحت عنوان شورای سیاستگذاری ها است، اعم از اصلاح طلبی، اصولگرایی و مستقلی.
*دانش آموخته ارشد علوم سیاسی
