حمله تروریستی تهران؛ از هویت عاملان تا تحلیل‌ها از پشت پرده

فرارو- پس از حوادث خونین روز چهارشنبه در تهران که به شهادت 17 تن و زخمی شدن 52 نفر منجر شد، نیروهای امنیتی کشور عملیات های وسیعی را در نقاط مختلف آغاز کرده اند و تاکنون ده ها نفر در این عملیات ها بازداشت شده اند.

 

به گزارش فرارو، روز گذشته وزارت اطلاعات طی بیانیه ای از بازداشت 41نفر از "عناصر گروهک داعش  متشکل از تیم های عملیاتی و همچنین سرپل های ارتباطی و تدارکاتی به همراه مقادیری اسناد و مدارک و تجهیزات عملیات تروریستی" خبر داد. براساس گزارش وزارت اطلاعات این افراد در استان های کرمانشاه، کردستان، آذربایجان غربی و تهران بازداشت شده اند.

 

محمود علوی وزیر اطلاعات نیز روز گذشته خبر داد: «عقبه تیم تروریستی را شناسایی کردیم و اکنون افراد متعددی از آن‌ها شناسایی و دستگیر شدند و محلی که در آن با هم هم‌پیمان شده بودند و فیلم آن را مردم در فضای مجازی دیدند شناسایی شد و تعدادی از نفرات آن‌ها هنوز آنجا حضور داشتند که دستگیر شدند.»

 

روز گذشته داعش ویدئویی منتشر کرد که در آن 5 عامل تروریستی را نشان می داد که در خانه ای تیمی در حال "همپیمانی" برای حمله بودند. در این ویدئو ابتدا دعایی به زبان عربی قرائت می شود پس از آن یکی از تروریست ها به زبان کردی ایرانی ها را "رافضی" می خواند. او دیگران را نیز تشویق به انجام عملیات تروریستی می کند. این ویدئو بازتاب گسترده ای در شبکه های اجتماعی داشته است.

 

شب گذشته صدا و سیما گزارشی از این خانه تیمی که تروریست ها در آن هم‌پیمان شده بودند منتشر کرد و از بازداشت دیگر ساکنان آن خانه خبر داد. گزارش تلویزیون همان محلی که فیلم عوامل تروریستی داعش ضبط شده است را نشان می دهد و گزارشگر می گوید "این گزارش ادامه دارد، امروز از جایی که با هم پیمان دروغین بستند و فردا از جایی که برای تروریست ها باورش سخت است."  گزارشگر این خانه تیمی را "خانه عنکبوت" خواند.

 

در کنار اطلاعیه های وزارت اطلاعات، پلیس نیز اخباری از بازداشت های نیروی های خود منتشر کرده است، پلیس از دستگیری هفت نفر که متهم به همراهی با عوامل تروریستی هستند در استان فارس خبر دادند. گویا این دستگیری ها در لارستان انجام  شده است.

 

از طرف دیگر دادگستری البرز هم از دستگیری هفت متهم در فردیس کرج خبر داده است.

 

 مهمترین سوال پس از هر عملیات تروریستی این است، عاملان آن چه کسی و یا چه کسانی بودند؟ اکنون پس از گذشت سه روز تقریبا مشخص شده است که این افراد از داخل جذب گروه تروریستی تکفیری داعش شده اند. مشخص شده است که آنها از مناطقی بوده اند که بعضا آموزه های سلفی در آن مناطق نفوذ کرده است.

 

اولین نشانه برای بررسی هویت این افراد مربوط به ویدئویی بود که هنگام حمله خبرگزاری اعماق، داعش منتشر کرد. در این ویدئو مهاجمان در ساختمان مجلس به عربی صحبت می کنند ولی عربی آن ها فصیح و کتابی و همچنین با لهجه است که نشان می دهد این افراد عرب زبان نیستند بلکه عربی را آموخته اند. در ابتدا این فیلم دو کلمه نامفهوم اما ظاهرا به زبان کردی شنیده می شود.

 

روز پنج شنبه وزارت اطلاعات بیانیه ای منتشر کرد که در آن هویت 5 عامل تروریستی تهران را معرفی کرده است.

 

در این بیانیه آمده است: «تیم عملیاتی داعش که در عملیات تروریستی حرم مطهر و مجلس شورای اسلامی مشارکت داشتند؛ 5 نفر از عناصر تروریست سابقه دار وابسته به گروه های وهابی و تکفیری بودند که پس از جذب به گروهک تروریستی داعش، از کشور خارج گردیده و در جنایات این گروهک تروریستی در موصل و رقه مشارکت داشته اند.»

 

در ادامه اطلاعیه وزارت اطلاعات آمده است: «عناصر مذکور در اجرای عملیات تروریستی در مردادماه سال 1395، تحت فرماندهی ابوعایشه از فرماندهان رده بالای داعش وارد کشور شده و قصد اجرای عملیات های تروریستی در شهرهای مذهبی را داشتند که پس از انهدام کامل شبکه و ضربه به نفرات اصلی این کیس از جمله هلاکت ابوعایشه؛ از کشور متواری گردیده بودند.»

 

اطلاعیه این وزارت خانه می گوید: «بنابر برخی ملاحظات اجتماعی، امنیتی از انتشار نام خانوادگی نامبردگان خودداری گردید.» اما تصاویر این عوامل در اطلاعیه وزارت اطلاعات و با نام کوچک آن ها منتشر شده است.

در میان نام هایی که وزارت اطلاعات منتشر  کرده است، یک نام بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفت "سریاس"، بعدها گزارش هایی بازیابی شد که نشان می داد شخصی با هویت "سریاس صادقی" در شهرستان پاوه استان کرمانشاه پیش از این به عنوان مبلغ داعش در این استان شهرت یافته بود. گویا این فرد ایران را ترک کرده و به داعش پیوسته بود.

 

در گزارش وزارت اطلاعات کد مهم دیگری نیز وجود داشت که با استفاده از آن می شد  اطلاعات دقیق تری از عوامل حمله تروریستی تهران به دست آورد. گزارش وزارت اطلاعات به "ابوعایشه" و یک عملیات ضد تروریستی در مرداد ماه سال گذشته در کرمانشاه اشاره دارد.

 

در اواخر مرداد ماه سال گذشته پیش از طلوع آفتاب اهالی یکی از مناطق کرمانشاه با عملیاتی گسترده در همسایگی خود روبه رو شدند. آن ها صدای تیراندازی مداوم شنیدند و ساعتی پس از آن متوجه شدند یک تیم تروریستی داعش در این عملیات منهدم شده است.

 

 

در همان زمان گزارشی از انهدام یک گروه دیگر در این استان منتشر شد که گفته می شد این دو گره با یکدیگر مرتبط بوده اند و "ابوعایشه کردی" یکی از فرماندهان رده بالای داعش که فرماندهی این گروه های را برعهده داشته است به هلاکت رسیده است.

 

این عضو داعش که شهرتش "ابوعایشه" است گفته می شود از اهالی یکی از شهرهای غرب ایران بوده و پیش از این تصاویری از او منتشر شده است که در حال اعدام چند تن از پیشمرگه های کرددر عراق بوده است.

 

به این ترتیب گزارش وزارت اطلاعات روشن می کند عوامل تروریستی روز چهارشنبه تهران بازماندگان همان گردان تروریستی بودند که سال گذشته قصد انجام عملیات وسیع در ایران داشته اند و برخی از آن ها توانسته بودند متواری شوند.

 

 

عملیات تروریستی در تهران با واکنش گسترده و همبستگی کم نظیر مردم روبه رو شد. همه مردم ایران پس از این حادثه ابراز همدردی کردند و آن را با روش های مختلفی در شبکه های اجتماعی محکوم کردند.

 

هیچ استثنایی هم بر آن وجود نداشت، پس از مشخص شدن هویت و خاستگاه برخی عوامل حادثه نیز واکنش ها در شبکه های اجتماعی نشان می داد که مردم از متهم کردند کردها و یا اهل سنت خودداری می کنند.

 

بیشتر توئیت ها و پست های فیس بوکی و اینستاگرامی نشان می داد که مردم می دانند که حساب این عوامل از مردمان مناطق کرد نشین یا اهل سنت جداست.

 

کاربران شبکه های اجتماعی یادرآوری کرده اند که کردها و اهل سنت بزرگترین قربانیان حملات داعش بوده اند، هم در عراق و هم در سوریه.

 

علمای مذهبی اهل سنت و کردستان نیز به شدت این حادثه را محکوم کردند. امام جمعه اهل سنت پاوه در خطبه های نماز جمعه تاکید کرد: «اگر از این منطقه چند نفر مریض و مطرود دست به اقدامی زبونانه زده‌اند در عوض بیش از ۲۰۰ هزار نفر انسان مخلص و آماده برای مقابله و مبارزه با این منحرفین در منطقه داریم.»

 

ماموستا قادری سپس خطاب به جمعی از روحانیون و اهالی بعضی از مساجد و روستاها گفت: «تا کی می خواهید خود را مسلمان و دیگران را مشرک و منحرف قلمداد کنید؟!»

 

عبدالمحمد زاهدی استاندار کردستان نیز در این باره در سخنانی گفت: «داعش هیچ ارتباطى به هیچ قوم و مذهبى و حتى هیچ ارتباطى با اسلام ندارد و در هیچ جای اسلام نداریم كه هر كس با من هم عقیده نیست، باید از بین برود.»

 

به گفته وی، از شنگال و کوبانى تا بسیارى مناطق کردنشین دیگر مدتها در اشغال داعش بود و ظلم‌های زیادی به این ملت در این سال‌ها از سوی داعش صورت گرفته است.

خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران نیز امروز در گزارشی هشدار داده است: «عناصر ضدانقلاب و بلندگوهای رسانه‌های خارجی وابسته به استکبار پس از اعلام ماهیت تروریست‌ها (که برخی از آنها کرد بودند) شروع به ملتهب کردن فضا خصوصا در غرب کشور با استفاده از تحریک عواطف مردم کنند.»

این خبرگزاری در گزارش خود به تجلیل از رشادت های کردها در مقاطع مختلف انقلاب پرداخته است.

 

اما حملات تهران امروز و دیروز تحلیل هایی در پی داشته است. در کنار اینکه مقامات امنیتی ایران مخصوصا سپاه پاسداران تاکید کرده اند "انتقام" این حمله را از داعش می گیرند. تحلیل های امنیتی در لابه لای بیانیه ها انگشت اتهام را به سمت عربستان سعودی و آمریکا می گیرند.

 

در بیانیه سپاه پاسداران پس از حادثه آمده است: «افكار عمومی مردم جهان به‌ویژه ملت ایران این اقدام تروریستی كه یك هفته پس از جلسه مشترك رئیس‌جمهور امریكا با سران یكی از دول مرتجع منطقه كه پیوسته حامی تروریست‌های تكفیری است را بسیار معنادارو بر عهده گرفتن مسئولیت آن توسط داعش را بیانگردست داشتن آنها در این اقدام سبعانه می‌داند.»

 

برخی ناظران و کارشناسان نیز این حمله را در راستای تحولات اخیر منطقه و کاهش شدید قدرت داعش دانسته اند. گروه تروریستی داعش در ماه های اخیر در عراق و سوریه در انفعال و محاصره کامل قرار گرفته است.

 

حسن روحانی، رییس جمهور و برخی دیگر از سیاستمداران عضو دولت از جمله محمد جواد ظریف نیز این حمله را در راستای انتقام از انتخابات پر شور اخیر ایران دانسته اند.

 

حسن روحانی در حاشیه مراسم تشییع قربانیان حادثه تروریستی تهران گفت: «انتخابات و صندوق رای به مبنای فکری خشونت طلبان، تروریست ها و حامیان آنها ضربه کاری زده است و همواره آنها به دنبال انتقام گرفتن بودند، غافل از آنکه ملت ایران، مردمی مقاوم هستند و از این حوادث در زندگی خودشان فراوان دیده اند.»

 

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه نیز در توئیتی با کنایه به مواضع عربستان نوشته است: «مستبدان تروریست پرور تهدید می کنند که مبارزه را به سرزمین ما بکشانند و به آنچه که اربابان آنان بیش از هر چیز از آن متنفر هستند حمله کنند: یعنی کرسی دموکراسی.»

 

اما عباس عبدی تحلیلگر برجسته مسائل سیاسی امروز در یادداشتی موضع متفاوتی ارائه کرد. او حمله اخیر داعش را در راستای تحولات منطقه ندانسته است.

 

عبدی نوشته است: «به نظر بنده این اتفاق هیچ ارتباطی با این تحولات ندارد، هر چند بازیگران منطقه‌ای می‌توانند از این اتفاق بهره‌برداری‌های خاص خود را داشته باشند. این اقدام تروریستی یك هدف و برنامه عادی داعش بوده است. برنامه‌ای كه از سال‌ها پیش در پی انجام آن بوده و اكنون توانسته كه آن را به اجرا در آورد.»

این تحلیلگر مسائل سیاسی معتقد است: «اگر این برنامه یك ماه پیش انجام می‌شد، كه می‌توانست چنین باشد، همه تحلیل‌های موجود تغییر می‌كرد. تاكنون هم كسی نتوانسته برای اقدامات مشابه داعش در سایر كشورها چارچوب تحلیلی خاصی ارایه كند، مگر اینكه گفته شود، هرگاه که توانسته‌اند اقدام به عملیات تروریستی كرده‌اند.»