در روزهايي كه بحث چينش كابينه دوازدهم داغ است اصلاح‌طلبان دو ديدار مهم با رييس‌جمهور داشته‌اند؛ يكي در قالب كميته تعامل شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان و ديگري در قالب فراكسيون اميد.
به گزارش اعتماد، محمود صادقي، نماينده تهران در هر دو ديدار حاضر بوده است. اگرچه محتواي اين دو جلسه به‌صورت رسمي منتشر نشده اما شنيده‌ها و اظهارنظرهاي برخي اصلاح‌طلبان گوياي اين است كه تركيب كابينه بعدي چندان به مذاق اصلاح‌طلبان خوش نيامده است. با محمود صادقي درباره آنچه در اين دو جلسه گذشته است، گفتوگو كرديم.
او از سه منبع مورد مشورت رييس‌جمهور براي چينش كابينه سخن گفت و از اينكه شاكله كلي كابينه بسته شده و تنها ٥ يا ٦ وزير تكليف‌شان قطعي نشده است. صادقي مي‌گويد رييس‌جمهور تمام وزراي پيشنهادي خودش را نزد رهبري برده و در حال رايزني با ايشان است. او همچنين مي‌گويد معرفي وزير زن در كابينه دوازدهم منتفي است هر چند رييس‌جمهور گفته شايد در ميانه راه و هنگام ترميم كابينه بتواند از آنها استفاده كند.
صادقي در تحليل چرايي دور شدن كابينه از انتظارات اصلاح‌طلبان از فشار برخي طيف‌ها و شخصيت‌ها در مجلس بر رييس‌جمهور سخن مي‌گويد. او در مجموع ارزيابي اميدواركنندهاي از چينش كابينه دوازدهم ندارد اما در عين حال مي‌گويد بناي فراكسيون اميد و اصلاح‌طلبان بر حمايت و تقويت دولت است. مشروح گفت‌وگوي «اعتماد» با او را در ادامه بخوانيد:
شما در هر دو جلسه اصلاح‌طلبان با آقاي روحاني حضور داشتيد. مي‌خواهم بدانم برداشت كلي شما از فضاي گفت‌وگو‌ها ميان اصلاح‌طلبان و آقاي روحاني چقدر با آنچه كه ما اين روزها مي‌شنويم و چندان هم خوشايند اصلاح‌طلبان نيست هم‌خواني دارد؟
ببينيد واقعيت اين است كه بخشي از انتظارات اصلاح‌طلبان در چينش كابينه لحاظ نشده است. در ديدار اول (ديداركميته تعامل شوراي سياستگذاري اصلاح‌طلبان با ايشان) هدف اصلي اين بود كه ارتباط مجموعه اصلاح‌طلبان به صورت نهادينه با آقاي روحاني پيگيري شود و در ادامه كار دولت اين موضوع تداوم داشته باشد. يعني خواست ما اين بود كه اين موضوع به صورت ساختاري و مثلا با تعريف يك كارگروه به‌طور مستمر دنبال شود. موضوع ديگر انتظاري بود كه جامعه از كابينه دوم آقاي روحاني دارد. اما اين انتظار متفاوت از كابينه اول است.
كابينه اول در شرايط خاصي و با مجلس نهم بسته شد و رييس‌جمهور محدوديت‌هاي قابل دركي داشت اما بخش زيادي از اين محدوديت‌ها با وجود مجلس دهم مرتفع شده است. من خودم در آن جلسه تصريح كردم ما در ايام تبليغات انتخابات رياست‌جمهوري هر جا كه با دانشجويان يا مردم درباره كابينه و عملكرد دولت صحبت مي‌كرديم مي‌گفتيم كه آقاي روحاني كابينه اولش را با مجلس نهم هماهنگ كرد و فشارهايي كه به خصوص در وزارت علوم بود، تحمل كرد. اما از اين به بعد با مجلس دهم قرار است كار كند و طبيعي است كه عيار اصلاح‌طلبي كابينه حتما بالاتر خواهد رفت.
يعني خود ما هم اين اميدواري را داشتيم و به مردم هم منتقل مي‌كرديم و خيلي هم در راي آنها موثر بود. من به رييس‌جمهور گفتم شما وعده‌ها و شعارهايي را داده‌ايد كه مردم بر مبناي آنها اميدوار شدند و اعتماد كردند و راي دادند. مردم بر مبناي اين وعده‌ها انتظار ارتقاي سياسي دولت را دارند.
ما تاكيد كرديم به ويژه در سياست داخلي و وزارت كشور انتظار بيشتري مي‌رود. من در ديدار اول با صراحت بر موضوع رفع حصر تاكيد كردم. گفتم ما هر جا مي‌رفتيم در دورترين نقاط كشور مردم با وجود مشكلات معيشتي و اقتصادي خواسته اول‌شان رفع حصر بود و اين را هم با صداي بلند به خود آقاي روحاني اعلام كردند.
من گفتم الان در پيگيري اين خواسته بايد كابينه‌اي چيده شود كه همسو باشد و بتواند در اين مسير حركت كند. در بحث زنان و جوانان در هر دو ديدار گفتيم كه انتظار مي‌رود يكي دو وزير زن در كابينه باشند و از جوانان بيشتر استفاده شود. البته ما سعي كرديم مصداقي صحبت نكنيم تا جنبه سهم‌خواهي پيدا نكند. ما تاكيدمان بر پايبندي به شعارهاي ايام انتخابات بود.
برداشت شما از صحبت‌هاي آقاي روحاني چه بود؟ معلوم شد كه چه مقدار از كابينه در تعامل با اصلاح‌طلبان چيده شده؟
آقاي روحاني در هر دو ديدار گفتند من از اين تعاملات استفاده مي‌كنم. ايشان در ديدار اول سيستم خودشان در چينش كابينه را توضيح داد كه از چه منابعي مشورت مي‌گيرد. ايشان گفت از سه دسته به من ليست دادند. يك دسته ستاد انتخاباتي ايشان با محوريت آقايان بانك و شريعتمداري؛ دسته دوم اصلاح‌طلبان با محوريت آقاي جهانگيري كه ليستي را به ايشان داده‌اند. آقاي روحاني گفت من به آقاي جهانگيري گفتم فكر كن خودت رييس‌جمهور هستي و مي‌خواهي كابينه را بچيني و همان افراد را به من معرفي كن.
دسته سوم هم اصولگرايان معتدل بودند كه به ايشان ليست داده‌اند. آقاي روحاني گفت در نهايت همه اينها را دفترم جمع‌بندي كرده است. ايشان گفت در كنار اينها دو عامل تعيين‌كننده هم وجود دارد. اول نظرات رهبري و دوم هم راي اعتماد مجلس. به هر حال آقاي روحاني بر تاكيدات ما صحه مي‌گذاشت و مي‌گفت به خواسته‌هاي مردم توجه دارم. در ديدار دوم بعضي از دوستان پرسيدند چند درصد از كابينه تغيير خواهد كرد كه ايشان اشاره‌اي به ٥٠ درصد داشت.
نكته‌اي كه ايشان در هر دو ديدار گفت اين بود كه من هم در كابينه اول و هم دوم كل ليست وزرا را خدمت رهبري برده‌‌ام و الان هم در حال رايزني هستيم. گفتند براي هر سمتي گزينه‌هاي مختلفي را به ترتيب داريم كه اگر مثلا در مورد اولي توافق نشد به ترتيب به گزينه‌هاي بعدي برسيم. بعضي از دوستان ابراز كردند اين كار چه ضرورتي داشت؟ به هر حال به‌طور‌سنتي هماهنگي با رهبري درباره سه وزارتخانه كه وزراي آنها در شوراي عالي امنيت عضو هستند انجام مي‌شود حالا چه ضرورتي دارد كه به‌طوركامل همه كابينه هماهنگ شود؟ اين شايد براي جايگاه رهبري هم مناسب نباشد. اما ايشان گفت به هر حال من اعتقاد دارم و اين كار را انجام مي‌دهم.
پيش از اين در ديدار فراكسيون با رييس‌جمهور مطرح شده قرار است ساز و كاري براي ديدارهاي هفتگي در نظر گرفته شود كه البته هيچ‌وقت عملياتي نشد. در اين ديدار بحثي درباره نحوه تعامل فراكسيون و دولت مطرح نشد؟
در ديدار فراكسيون اتفاقا بر ايجاد يك سازو‌كاري براي ارتباط منظم با فراكسيون بحث شد. ما بر اين موضوع تاكيد كرديم و آقاي روحاني هم گفت كه من هم علاقه‌مند به اين موضوع هستم و بايد در قالب معاونت پارلماني اين موضوع دنبال شود.
در حال حاضر موضوعي كه شنيده مي‌شود اين است كه كابينه دوازدهم چيده شده و اين قبيل ديدار با اصلاح‌طلبان هم صوري است. با توجه به اينكه شما گفتيد رييس‌جمهور در حال رايزني با رهبري است به نظر مي‌رسد اين شايعه درست باشد و آقاي روحاني درباره كابينه به قطعيتي رسيده است. اين‌طور نيست؟
بله، البته ايشان گفت هنوز چهار، پنج وزير قطعي نشده است. اما به نظر مي‌رسد شاكله اصلي كابينه شكل گرفته است.
وزراي قطعي نشده مشخص است كه مربوط به كدام وزارتخانه‌ها هستند؟
نه، ايشان اشاره‌اي نداشت.
در ديداري كه داشتيد درباره وزير كشور كه گفته مي‌شود حضورش قطعي است يا وزراي اقتصادي كه تركيب آنها هم در يك هفته گذشته حاشيه‌ساز شده بود و حتي شايعه استعفاي آقاي جهانگيري را به دنبال داشت، بحثي مطرح نشد؟
ما در اين حد به موضوع اشاره كرديم كه در حوزه سياست داخلي نياز به تغيير است و گفتيم بيشترين ناهماهنگي در دولت در بدنه فرمانداري‌ها و استانداري‌ها بوده است. گفتيم ٤٠ درصد فرمانداران همچنان فرمانداران دوره قبل هستند. درست است كه ثبات مديريت خوب است اما به شرطي كه مديري كه انتخاب مي‌شود همسويي داشته باشد و در انتخابات ضربه نزند. اما متاسفانه كساني كه از دولت قبل باقي مانده‌اند از عوامل نااميدي بدنه جامعه بودند و در انتخابات با رقباي ديگر همكاري مي‌كردند. به علاوه نحوه مديريت در وزارت كشور اساسا با مشي آقاي روحاني و مشي اصلاح‌طلبي سازگاري ندارد. آن شفافيت لازم وجود ندارد و بعضا مديريت فاميلي و بعضي روابط حاكم است كه منجر به نوعي انفعال و ضعف در مديريت شده است.
خود من سوالي را بيش از شش ماه پيش درباره املاك نجومي مطرح كردم و اينكه وزارت كشور مسووليت خودش را در اين زمينه آشكارا زير پا گذاشته است. اما آقاي رحماني فضلي به اين سوال جواب نداد و از پاسخ دادن طفره رفت. بارها كميسيون تشكيل جلسه داد و قرار بود ايشان حاضر شود اما ايشان نيامد. متاسفانه روابط ناسالمي در اين وزارتخانه وجود دارد.
البته ايشان در برگزاري انتخابات ٩٤ و ٩٦ نقاط قوتي دارد اما نقاط ضعف او متاسفانه بر نقاط قوتش غلبه دارد. به خصوص از اين جهت كه وزارت كشور نماد رويكرد سياسي يك دولت است و تاثير زيادي در سطوح استاني و محلي دارد. ناهماهنگي‌هايي كه مجموعه بدنه استانداري و فرمانداري‌ها با نمايندگان فراكسيون اميد دارند، داد همه را درآورده است. اينها اقتضا مي‌كرد تحول و تغييري در اين وزارتخانه ايجاد شود.
اينكه خود رييس‌جمهور به ويژه بعد از انتخابات و نحوه راي‌گيري از عملكرد وزير كشور چندان راضي به نظر نمي‌رسيد اما الان ايشان را در كابينه بعدي قرار داده است را چطور مي‌شود تحليل كرد؟ فكر مي‌كنيد باز هم نوعي بده بستان در اين موضوع اتفاق افتاده است؟
بله فكر مي‌كنم استمرار حضور وزير كشور در كابينه حاصل نوعي تعامل يا فشاري است كه آشكارا به رييس‌جمهور وارد مي‌شود.
براي شما روشن است كه اين به اصطلاح تعامل براي حفظ و نگه داشتن كدام وزرا اتفاق افتاده است؟ يعني آقاي روحاني براي نگه داشتن كدام وزرا چه در دور قبل و چه الان تن به حفظ آقاي رحماني فضلي داده است؟
نمي‌شود به صورت مصداقي وارد اين موضوع شد. اما يك مشكل بزرگي كه به نظر مي‌رسد در چينش كابينه باقي است و در واقع در كابينه بعدي تشديد خواهد شد، بحث هماهنگي‌هاي مجموعه تيم مديريت و برنامه‌ريزي و تيم اقتصادي ايشان است. چون بنا است باز هم آقاي نوبخت با وجود ضعف‌هايي كه دارد، بماند. و وزارت اقتصاد هم با اين تغييرات نه تنها ارتقا پيدا نمي‌كند كه تنزل هم مي‌‌يابد. كسي مانند طيب‌نيا كه خودش استاد اقتصاد بوده و تجربه داشته و عملكرد نسبتا مثبتي داشته را كنار و آقاي نهاونديان را به جاي ايشان مي‌گذارند. اينكه ساير مديران اقتصادي و صنعتي چطور مي‌توانند هماهنگ شوند و كار كنند به ويژه با مشكلاتي مثل ركود محل ابهام است و شرايط چندان اميدواركننده نيست.
رييس‌جمهور توضيحي براي اين موضوع نداشت؟
ما مصداقي وارد نشديم. ما نظرات‌مان را گفتيم و آقاي روحاني هم شنيد. بخش‌هايي را به صورت سربسته و كلي پاسخ داد اما چون هنوز مصداق‌ها قطعي نيست و بناي فراكسيون هم ورود مصداقي نبود، لذا بحثي درنگرفت.
در رابطه با موضوع حضور زنان و اهل‌سنت در كابينه كه از مطالبات اصلي اصلاح‌طلبان بود چطور؟ ايشان توضيحي نداد؟
بحث حضور زنان در كابينه به نظر مي‌آيد منتفي باشد. رييس‌جمهور در ديدار اول با اشاره به محدوديت‌ها گفت نتواستيم از زنان استفاده كنيم. اما اين را هم گفت كه در معاونت‌ها و مديران كل از حضور آنها استفاده خواهيم كرد. البته ايشان اشاره‌اي هم داشت كه شايد در ميانه راه بعد از يكي دوسال كابينه را ترميم كند و از زنان در اين مرحله استفاده شود.
منظورشان از محدوديت‌ها چه بود؟
مبهم بود و موضوع خيلي باز نشد. در رابطه با اهل‌سنت هم آقاي حسين‌زاده پيشنهاد داد تا مشاور ايشان در امور اقوام و اقليت‌ها دست‌كم از اهل سنت انتخاب شود، همين‌طور پيشنهاد سازمان حقوق شهروندي را مطرح كرد و اينكه اگر منعي وجود دارد دست‌كم دستيار حقوق شهروندي براي رسيدگي به وضع اقليت‌هاي مذهبي و ديني و رسيدگي به آسيب‌هاي اجتماعي ايجاد شود. به‌طور كلي موضع رييس‌جمهور هم تاييد اين سخنان بود. اما اينكه تصميم چه مي‌شود، معلوم نيست.
در رابطه با وزراي فرهنگي (ارشاد، علوم و آموزش و پرورش) چه صحبت‌هايي رد و بدل شد؟
در رابطه با وزارت علوم من گفتم شما در دولت قبل با هوشمندي پايداري كرديد و وزراي مورد نظر اكثريت جامعه دانشگاهي را معرفي كرديد. اما در نهايت گزينه‌اي آمد كه انگيزه لازم را براي كار نداشت. بعد هم گفتم انتخاب آقاي فرجي‌دانا به عنوان رييس ستاد دانشگاهيان موجي از اميد ايجاد كرد. حالا با وجود مجلس دهم انتظار مي‌رود گزينه‌اي در همين حد و اندازه‌ها براي وزارت انتخاب شود.
ايشان ضمن اينكه اين سخنان را تاييد كرد اما پاسخ مشخصي نداد. يك مقدار فضا حالت ابهام دارد. در مجموع برداشت اميدواركنندهاي از فضاي موجود نداريم. اما بايد توجه كنيم با همه اين جوانب بايد با دولت همكاري كنيم. نمي‌خواهيم اين انتظارات منجر به ناهماهنگي بين دولت و مجلس شود.
ما همچنان به دنبال هم‌افزايي ميان مجلس و دولت براي حل مشكلات معيشتي و فرهنگي مردم هستيم. ما در شرايط ويژه «بين‌المحذورين» گير افتاده‌ايم. هم لزوم هماهنگي و تقويت دولت را داريم و هم لزوم پيگيري خواسته‌هاي مردم. بايد ببينيم روزهاي آينده شرايط به چه سمتي خواهد رفت.
اگر در نهايت وزرايي معرفي شوند كه با ملاك‌هاي اصلاح‌طلبان و فراكسيون اميد هماهنگ نباشند، فكر مي‌كنيد فراكسيون اميد به آنها راي خواهد داد؟
ما تلاش مي‌كنيم تعاملي صورت بگيرد و آقاي روحاني تعديلي در چينش كابينه اعمال كند. اما اگر نتوانيم به توافق برسيم احتمال اينكه به اين گزينه‌ها راي ندهيم، منتفي نيست.
وجود شخصی مانند نهاوندیان به عنوان وزیر اقتصاد فاجعه است. ابقای سیف هم فاجعه خواهد بود.
معنای این کارها دهن کجی کردن به خواسته و رأی مردم است.