سنت استعلام و نظرخواهي از دست‌اندركاران وزارت علوم و آموزش و پرورش چندان در چهل‌ساله انقلاب اسلامي جا نيفتاده است. كمتر پيش آمده كه روساي جمهور در دولت‌هاي مختلف به صورت مشخص و معين از گروه‌هاي فرهنگي نظرخواهي كنند.
كاظم اكرمی؛ وزير اسبق آموزش و پرورش در روزنامه اعتماد نوشت:
سنت استعلام و نظرخواهي از دست‌اندركاران وزارت علوم و آموزش و پرورش چندان در چهل‌ساله انقلاب اسلامي جا نيفتاده است. كمتر پيش آمده كه روساي جمهور در دولت‌هاي مختلف به صورت مشخص و معين از گروه‌هاي فرهنگي نظرخواهي كنند.
البته در اين مدت گروه‌هاي مختلفي نظرات خود را كتبي يا به صورت حضوري و شفاهي به اطلاع روساي جمهور رسانده‌اند. اما اين كار به شكل رسمي انجام نمي‌شود كه بخواهند از گروه‌هايي كه در دو وزارتخانه مشغول فعاليت هستند، نظرخواهي كنند.
نكته‌اي كه در مورد وزارت علوم وجود دارد اين است كه وزير علوم نقش پر رنگي در اين وزارتخانه ندارد. اگر هم كسي اين سمت را بپذيرد با اكراه مي‌پذيرد. چهار نهاد مختلف در تصميمات وزارت علوم نقش دارند. وزير علوم در انتخاب رييس دانشگاه بايد شوراي عالي انقلاب فرهنگي آن را راضي كند.
در شوراي عالي انقلاب فرهنگي هم كساني هستند كه ديدگاه‌هاي خاص خودشان را دارند. در اين شورا كم هستند دانشگاهياني كه تفكر علمي و آكادميك داشته باشند و در عين حال آزاد هم باشند.
همين ديدگاه باعث مي‌شود فرد شايسته‌اي كه وزير براي دانشگاه انتخاب كرده، از طرف شوراي عالي انقلاب فرهنگي تاييد نشود. در سال ٨٨ بيش از ٥٠٠ نفر از اساتيد دانشگاه‌هاي مختلف در تاييد مهندس موسوي بيانيه‌اي امضا كردند، اين بيانيه بعدها تبديل به يك نكته منفي در پرونده كاري اين اساتيد شد.
اگر يكي از اين افراد از جهت علمي و اخلاقي و ديني توانايي رياست دانشگاهي را داشت، به دليل امضاي آن بياينه اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي به آن فرد راي نمي‌دادند.
علاوه بر شوراي عالي انقلاب فرهنگي، شوراي اسلامي كردن دانشگاه‌ها نيز بخش ديگري از وزارت علوم را در اختيار خود دارد و مي‌شود گفت وزير علوم بايد تابع تصميمات اين شورا باشد؛ نظارت چند شوراي ديگر كه از عواملي است كه باعث مي‌شود افراد به سختي حاضر به پذيرفتن پست وزارت علوم باشند.
يكي از دلايلي كه افراد حاضر نيستند اين مسووليت را بپذيرند شايد همين باشد كه وزير علوم اختيارات لازم را براي اخذ تصميمات در وزارت علوم ندارد. البته در وزارت علوم هستند افرادي مثل آقايان فرجي دانا و توفيقي و ميلي منفرد كه شايسته معرفي در پست وزارت هستند و مي‌توانند صداي‌شان را به گوش رييس‌جمهور برسانند اما اين افراد چندان مورد تاييد شوراي عالي انقلاب فرهنگي نيستند.
اما در آموزش و پرورش چنين مشكلي وجود ندارد، اما نظراتي كه در مورد وزارت اين وزارتخانه وجود دارد نظم و اجماع ندارد كه كارشناسان به صورت سازمان يافته و منظم كسي را براي پست وزارت معرفي كنند. هر كدام از تشكل‌ها تلاش‌هاي پراكنده‌اي در اين زمينه دارند و افرادي را به عنوان گزينه معرفي مي‌كنند.
در آخرين جلسه‌اي كه دوستان فرهنگي كه قبلا هم مسووليت‌هايي در وزارتخانه داشتند در همين زمينه برگزار كردند معتقد بودند كه بهتر است بخواهيم آقاي آشتياني بمانند. به هرحال در اين مدت معايب و نقايص كار را شناخته‌اند. البته مواردي هم در رفتار ايشان وجود دارد كه قابل انتقاد است اما مسائل قابل حلي است.
حتي شخصا نامهاي به آقاي رييس‌جمهور نوشتم و اعلام كردم كه در حال حاضر ابقاي آقاي دانش آشتياني به صلاح آموزش و پرورش است. آقاي دانش در اين هفت ماه به عنوان وزير، نقاط قوت و ضعف خود را نشان دادند. اين نظر بسياري از صاحبنظران اين حوزه است كه ابقاي دانش آشتياني به صلاح است.
البته باز هم به انتخاب آقاي رييس‌جمهور احترام مي‌گذاريم. آقاي بطحايي هم معاون وزير بودند و در دوره آقاي فاني هم فعاليت كرده‌اند و انسان شريف و متواضعي است. اما از آنجا كه ارتباط كاري با ايشان نداشتم در مورد عملكردشان نمي‌توانم نظري بدهم. اما اميدواريم موفق باشند و بتوانند قدم‌هاي موثري در بهبود وضعيت آموزش و پرورش بردارند.
ما كمبود نيروي كارآمد براي وزارت آموزش و پرورش و علوم نداريم، اما اين شيوه كه در دولت‌هاي گذشته هم براي انتخاب وزرا بوده غيرعلمي است. شيوه علمي اين است كه چند شاخص به‌طور روشن اعلام شود. مواردي مثل تخصص و توان مديريتي و اخلاق و پشتكار و تلاش و خوشنامي در حوزه كاري را به‌عنوان شاخص در نظر بگيرند.
زماني كه گروه‌هاي مختلف گزينه‌هاي خود را معرفي مي‌كنند، گزينه‌هاي اعلام شده بايد توسط چند متخصص و كارشناس دانشگاهي بررسي شوند و كارشناسان سوالاتي را از اين افراد كه به عنوان گزينه‌هاي پيشنهادي مطرح شده‌اند، بپرسند و در نهايت بعد از بررسي‌ها و ارزيابي‌ها، اين افراد را رتبه‌بندي كنند.
اگر انتخاب وزرا با اين روال پيش رود تا اين حد درگير آزمون و خطا در موضوع انتخاب وزرا نخواهيم بود. در هفته‌هاي اخير نامهاي زيادي بر زبان‌ها افتاده و گمانه‌زني‌هايي صورت گرفته، كه از منابع مختلف مطرح شده‌اند، براي اين دوره كه ديگر نمي‌شود كاري انجام داد اما در دوره‌هاي بعد بهتر است روساي جمهور براي انتخاب وزرا از روش‌هاي علمي‌تر استفاده كنند.
