فرارو- هشتمین دور مذاکرات موسوم به «ژنو» برای حل بحران سوریه از امروز سه‌شنبه آغاز می‌شود.
نشست مخالفان اسد در ریاض
معارضین سوریه که مورد حمایت عربستان و آمریکا هستند، اعلام کردند که سازمان ملل به آنها خبر داده که هیأت دمشق روز چهارشنبه (فردا) وارد ژنو می‌شود.
بنا بر گزارش خبرگزاری‌های روسی، همزمان یک منبع دیپلماتیک امروز سه‌شنبه این خبر را تأیید کرد و گفت هیأت وابسته به دولت سوریه 29 نوامبر در دور جدید مذاکرات ژنو حاضر خواهد شد.
ریاست هیأت مذاکره کننده از جانب دولت سوریه را «بشار الجعفری» نماینده دائم این کشور در سازمان ملل بر عهده دارد اما او در روز نخست، غایب خواهد بود.
مذاکراتی که قرار است روند آن از امروز آغاز شود، هشتمین دور مذاکرات موسوم به مذاکرات ژنو برای حل بحران سوریه است.
استفان دی‌میستورا فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه دیروز اعلام کرده بود که هیأت نمایندگی دولت سوریه به دلیل بیانیه اخیر معارضین در «ریاض» در این دور از مذاکرات حاضر نخواهد شد.
قرار است در روز نخست مذاکرات، هیأت معارضین با استفان دی‌میستورا دیدار کند. معارضین در نشست اخیر در عربستان موسوم به نشست «ریاض-2» اعلام کردند که هدف از مذاکرات ژنو، تشکیل مرحله انتقال سیاسی و کنار رفتن بشار اسد از قدرت است؛ تفسیری که دولت سوریه و روسیه اساساً آن را رد کرده‌اند.
نصر الحریری سخنگوی هیأت معارضان خارج‌نشین سوریه می‌گوید مذاکرات چهار بخش دارد که شامل موضوعات سیاسی، موضوعات بشردوستانه، مسئله قانون اساسی و برگزاری انتخابات می‌شود.
هر چند پیشتر آمریکا و فرانسه در مذاکرات قبلی ژنو بر کناره‌گیری بشار اسد از قدرت تأکید کرده و همین امر سبب بی‌نتیجه ماندن مذاکرات شده بود، اما به گفته وبگاه خبری «روسیا الیوم»، این دو کشور اکنون این پیش‌شرط را کنار گذاشته‌اند.
طبق گزارش‌های خبری، هیچ مذاکره مستقیمی میان هیأت دولتی سوریه و هیأت معارضان خارج‌نشین برگزار نخواهد شد.
این مذاکرات در حالی آغاز می شود که مذاکرات مهمتری چندی پیش در سوچی سوریه برگزار شد. در مذاکرات سوچی رهبران ایران، روسیه و ترکیه به توافقاتی در باره سوریه رسیدند.
پیش از مذاکرات سه جانبه در سوچی بشار اسد نیز وارد این شهر شد و با پوتین رییس جمهور روسیه دیدار و گفت و گو کرد. حضور بشار اسد در سوچی اهمیت مذاکرات سه جانبه را دو چندان کرد.
در نشست سوچی توافق شد که کنگره گفت و گوی ملی سوریه با حضور مخالفان دولت سوریه برگزار شود و سران سه کشور روسیه، ایران و ترکیه از مخالفان دعوت کردند در این کنگره شرکت کنند.
توافق سه جانبه در سوچی
علی خرم استاد دانشگاه و تحلیلگر روابط بین الملل درباره مذاکرات صلح سوریه در ژنو به فرارو، گفت: «در سوچی دولت سوریه در سطح بالایی حضور داشت، به طوری که بشار اسد در آنجا حاضر شد و رهبران سه کشور ایران و روسیه و ترکیه مذاکره کردند ولی معارضین شرکت نداشتند. حالا اینجا روسیه، ایران و ترکیه می دانند دولت سوریه چه می خواهد و می دانند دولت سوریه دست بالا را دارد. معارضین دیگر دست بالا را ندارند. حالا تلاش های بین المللی بر این است که معارضین جذب احزاب سیاسی سوریه شوند حتی اگر عنوان معارض را داشته باشند.»
این کارشناس مسائل بین الملل معتقد است "معارضین می دانند بعد از این قضایا تاب تحمل حملات و برخوردهای نظامی را ندارند و دولت سوریه می تواند با کمک متحدانش آنها را از بین ببرد، پس به جای اینکه شرایط به ادامه جنگ و کشتار منتهی شود می آیند مذاکره کنند تا بلاخره یک راه حل سیاسی پیدا شود. قطعا آنها هم سعی می کنند از اهرم جامعه بین المللی استفاده کنند و می گویند که بایستی یک قانون اساسی جدید تدوین شود.»
خرم گفت: «به نظر می رسد طرفین این نشست به دنبال آن خواهند بود که به جای ادامه درگیری به نحوی عمل شود که صلح در سوریه برقرار شود، دولت سوریه از جنگ بیشتر خودداری کند و معارضین از مقاومت و نبرد و لشکرکشی از جانب عربستان و دیگر کشورها دست بردارند و به تدریج محیط آرامی در سوریه بر قرار شود.»
او با بیان اینکه قطعا نشست سوچی و نشست ژنو مکمل یکدیگر هستند، افزود: «به خاطر اینکه هر دو طرف درباره یک صحنه مشترک یعنی سوریه پس از شکست داعش صحبت می کنند. در حال حاضر در این صحنه دولت سوریه، کردها و تعدادی از گروه های معارضین که ابتدا با کمک عربستان، قطر و ترکیه جایگاهی پیدا کرده بودند و الان آن جایگاه قبلی را ندارند، نقش بازی می کنند. اجلاس سوچی برای هماهنگی میان 4 کشور (ایران، روسیه، ترکیه و سوریه) بود که الان مواضعشان شبیه یکدیگر است و سعی می کنند آرامش به سوریه باز گردد.»
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که اگر مذاکرات سوچی- آستانه با مذاکرات ژنو در یک راستا و به نوعی مکمل یکدیگر نباشند چه می شود؟، گفت: «در سوچی توافقاتی شده است، اگر صحنه اجلاس ژنو هم مبتنی بر همان توافقات پیش رود خب سناریو مناسب اجرایی می شود، اما اگر نه، در ژنو چیز دیگری تصویب شود قطعا نه ایران، نه دولت سوریه و دیگر طرفین نشست سوچی، توافقات ژنو را نخواهد پذیرفت. اما شرایط به گونه ای است که پر واضح است که آنها مجبورند براساس توافق سوچی در نشست ژنو هم عمل کنند.»
او افزود: «اما معارضین باید چه کنند؟ آنها دو راه بیشتر ندارند اول این که با توافقات کنار بیایند و صلح را بپذیرند و دیگری اینکه به میدان جنگ با دولت سوریه و متحدانش یعنی ایران و حزب الله لبنان برود، یعنی معارضین با کسانی که داعش را شکست دادند وارد نبرد شوند، که به نظر می رسد در این نبرد این معارضان سوریه هستند که شکست می خورند. آنها هم این را می دانند، که بشار اسد نسبت به 5 سال پیش قدرتش بسیار بیشتر شده است، حالا هم به بحث بر سر این نیست که او قطعا باید کماکان در قدرت بماند بلکه بحث بر سر پذیرش یک روند دموکراتیک برای آینده سوریه، روندی که اسد و افراد دیگر بتوانند در انتخابات شرکت کنند.»
این کارشناس مسائل سیاسی درباره نقش آمریکا در مذاکرات گفت: «آمریکا در سوریه از نیروهای کرد حمایت می کند، از طرف دیگر ترکیه با قدرت گرفتن کردها مشکل دارد. همچنین ترکیه به واسطه حضور در ناتو به آمریکا هم نزدیک است، در نتیجه آمریکا در یک تناقض گرفتار شده است که باید آن را حل کند. اگر کردها به جای خود باز گردند و آمریکا نیز حمایت تسلیحاتی از کردهای سوریه را متوقف کند این مسئله حل و فصل می شود.»
او در پاسخ به این سوال که شنیده می شود در پیش نویس طرح روسیه برای قانون اساسی سوریه مدل فدرال برای اینده این کشور تعریف شده است، گفت: «اگر این مدل در نظر گرفته شود احتمالا با مخالفت دولت سوریه همراه خواهد بود، چراکه انها تجربه عراق را می بینند که الان کردها پروژه استقلال را پیگیری می کنند. سیستم فدرال به از هم پاشیدن سوریه در آینده کمک می کند و تصور نمی کنم که دولت سوریه با آن موافق باشد. از طرف دیگر متحدان سوریه مخصوصا ایران نیز با ان همگام نیست حتی کشوری مثل عربستان از هم تجزیه یک کشور عربی دیگر حمایت نمی کند.»
