تنبیه بدنی دانش‌آموز در اسلامشهر

تعطیلی مدارس تهران بر اثر آلودگی هوا هم نتوانست سریال تنبیه‌ بدنی دانش‌آموزان به ‌دست مدیران و معلمان را قطع کند و در تنها روز غیر تعطیل هفته پیش، «امیرحسین جاهدشیران» با سیلی معلم دچار تشنج و راهی بیمارستان شد. در همین ‌روزها اخباری از چوب و سیلی معلمان بر بدن دانش‌آموزان در دیگر مناطق ایران هم منتشر شد تا چاره‌جویی برای این موضوع تکراری، به یک دغدغه جدی تبدیل شود.
 
به گزارش شهروند، ماجرای تنبیه دانش‌آموزی ۱۴ ساله در اسلام‌شهر، این‌بار بی‌سروصدا اتفاق افتاده و آن‌طور که پدر «امیرحسین» می‌گوید، ابتدا تمام شواهد حکایت از بیماری ناگهانی فرزندش داشت.
 
«جابر جاهدشیران» در توضیح این موضوع می‌گوید: «ما ساکن اسلام‌شهر، شهرک محمدیه هستیم و فرزندم دانش‌آموز کلاس هفتم مدرسه موسی‌بن‌جعفر (ع) است. شنبه هفته پیش ساعت ۱۱ صبح از مدرسه با من تماس گرفتند. به مدرسه که رسیدم، دیدم اورژانس جلوی در مدرسه است.»
 
وقتی پدر این دانش‌آموز به مدرسه می‌رسد، مدرسه تعطیل شده بود و تنها معلمان و چندنفر از اورژانس در مدرسه حضور داشتند: «داخل مدرسه که رفتم، دانش‌آموزان نبودند. دیدم بچه‌ام روی میز بی‌حال نشسته و پرستار اورژانس هم می‌گفت که امیرحسین دچار تشنج است. از پسرم که پرسیدم، گفت زمین خوردم و بقیه مسئولان هم می‌گفتند زمین خورده است. من از آنها تشکر کردم و حتی به اورژانس گفتم که اگر هزینه‌ای نیاز است، پرداخت کنم. پسرم صورتش کبود شده بود.»
 
ماجرا اما به همین‌جا ختم نشد و آن‌طور که جاهدشیران می‌گوید، همکلاسی‌های امیرحسین نگران وضع جسمی او بودند: «آمدم بیرون و چند نفر از همکلاسی‌هایش پشت در خانه ما منتظر و نگران بودند. سلام کردند و پرسیدند چه شده است که من گفتم صبحانه نخورده و حالش بد شده است. یکی از بچه‌ها گفت عمو این بحث‌ها نیست، معلم فرهنگ و هنر امیرحسین را کتک زد. چنان زد که سکوت کلاس را فراگرفت.»
 
بعد از توضیحات همکلاسی‌های امیرحسین، پدر او به مدرسه برمی‌گردد و پیگیر موضوع می‌شود: «از ناظم پرسیدم که بچه‌ من چه کاری انجام داده که او را کتک زدید. ناظم قبول نمی‌کرد و می‌گفت کسی بچه شما را کتک نزده است. من دیدم قبول نکردند، رفتم آموزش و پرورش اسلام‌شهر و توضیح دادم. تماس گرفتند با رئیس و باز هم رئیس نمی‌پذیرفت. می‌گفت امیرحسین کنار سطل آشغال رفته و همان جا غش کرده است. من به رئیس گفتم که اگر زده من همین‌جا رضایت می‌دهم فقط حقیقت را بگوید. مدیر مدرسه می‌گفت که معلم کنار من است و هزارتا قسم می‌خورد و قبول نمی‌کرد. من دیدم بچه‌ام مریض است و فایده‌ای ندارد این بحث. برگشتم و بچه‌ام را به بیمارستان علی‌اصغر بردم. دکتر معاینه کرد و گفت چرا الان آوردی؟ گفت بچه باید بستری شود.»
 
امیرحسین سه روز در بیمارستان حضرت علی‌اصغر تهران بستری و روز سه‌شنبه از این بیمارستان مرخص شد، اما در روزهای بعد و با بررسی آموزش‌ و ‌پرورش اسلام‌شهر مشخص شد امیرحسین پس از سیلی معلم فرهنگ‌ و ‌هنر مدرسه، دچار تشنج شده است. آن‌طور که پدر این دانش‌آموز می‌گوید، امیرحسین پیش از این هم سابقه تشنج داشته، اما از ۷‌سال پیش تاکنون این مشکل رفع شده بود: «امیرحسین ۷‌سال پیش سابقه تشنج داشت و دیگر مشکلش حل شده بود. به ما گفته بودند که نباید به این پسر استرس و فشار وارد شود. روزهای بعد که تنبیه بدنی مشخص شد، از مدرسه با من و همسرم تماس می‌گرفتند و خواهان رضایت بودند ولی حتی یک‌بار هم به بیمارستان مراجعه نکردند. یک‌بار ناظم و مدیر تلفنی زنگ زدند و بدون احوالپرسی از ما می‌خواستند که بیایید رضایت بدهید. پسرم سه روز در بیمارستان بستری بود و الان چشمش تار می‌بیند و مدام سردرد دارد. روز‌ سه‌شنبه هم مدیر و دو ناظم آمدند که رضایت بدهید که من حاضر به رضایت نشدم. چون اول به ما دروغ گفتند و بعد هم آن برخورد را داشتند. اگر همکلاسی‌هایش حق را نمی‌گفتند، ما فکر می‌کردیم که واقعا تشنج معمولی کرده است.»
 
مدیر مدرسه: شانتاژ خبری شده و چنین نیست
 ناظم و مدیر مدرسه موسی‌بن‌جعفر (ع) اما می‌گویند که تلاشی برای پنهان‌کردن این تنبیه بدنی نداشته‌اند و حتی خود آنها پیگیر این موضوع بوده‌اند. «ربیع محمدی» مدیر مدرسه در این‌باره می‌گوید: «یک‌سری مشکلات وجود داشته و احتمالا این دانش‌آموز مشکلاتی از پیش داشته است. الان شانتاژ خبری شده و چنین نیست. بخش ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش در جریان و پیگیر این موضوع است. مدرسه زندان گوانتانامو نیست که دانش‌آموز تنبیه بدنی شود. این دانش‌آموز زمینه قبلی بیماری داشته و الان پدر او از معلم شکایت کرده است. دیروز هم گویا با معلم به کلانتری رفتند و معلم آنجا توضیحاتی را بیان کرده است.»
 
تنبیه ‌بدنی دانش‌‌آموزان در ایران داستان مفصلی دارد که هر هفته هم اخبار تازه‌ای به آن اضافه می‌شود. در روزهای گذشته همچنین برخی پایگاه‌های خبری محلی در استان لرستان تصاویری از بدن سرخ‌ و سیاه‌شده یک دانش‌آموز منتشر کردند و از تنبیه این دانش‌آموز توسط مدیر مدرسه خبر دادند. پایگاه خبری «سفیر افلاک» که اخبار استان لرستان را پوشش می‌دهد در این‌باره نوشت: «تنبیه‌ بدنی دانش‌آموز مدرسه ابتدایی شهید انوشیروان رضایی روستای کهریز خرم‌آباد توسط مدیر مدرسه درحالی در فضای مجازی منتشر شد که مسئولان آموزش و پرورش لرستان برای تبرئه خود از این ماجرا اقدام به اعتراف‌گیری اجباری از والدین دانش‌آموز کردند تا در ظاهر قضیه را فیصله دهند.»
 
خانواده این دانش‌آموز روزهای گذشته در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها از تنبیه بدنی فرزند خود توسط معلم سخن گفتند، اما درنهایت و در ویدیویی این موضوع را رد کردند.
 
در ماه‌های گذشته و در استان‌های کهگیلویه ‌و بویراحمد، زنجان، تهران، سیستان و بلوچستان، گلستان و کرمان هم دانش‌آموزان کتک‌خوردن از معلمان را تجربه کردند و حتی در شهر بمپور سیستان‌ و بلوچستان چشم یک دانش‌آموز تا آستانه نابینایی پیش‌ رفته است. پیش از این مدیرکل ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات آموزش‌ و پرورش درباره آمار تنبیه بدنی دانش‌آموزان گفته بود که «در‌ سال ۹۴ و ۹۵ هم به روال قبل شکایت‌هایی داشتیم. در ‌سال ۹۳ جمع شکایات در ارتباط با تنبیه بدنی ۱۲۴۹ بوده است و آنچه در‌ سال ۹۴ گزارش شده، ۶۷۵مورد بوده که از جمع ۱۹۲۴ مورد، ۱۲۷۴ شکایت بحق و ۶۵۰ مورد از آنها ناحق بوده است.»
 
ضرب‌و‌شتم دانش‌آموزان درحالی صورت می‌گیرد که قوانین موجود، هرگونه برخورد فیزیکی یا حتی تنبیه رفتاری دانش‌آموزان را ممنوع اعلام کرده است. براساس ماده ۷۷آیین‌نامه انضباطی مدارس «اعمال هرگونه تنبیه از قبیل اهانت، تنبیه بدنی و تعیین تکالیف درسی جهت تنبیه ممنوع است». علاوه‌ بر این و براساس ماده ۷۴ این آیین‌نامه «قصور و سهل‌انگاری دانش‌آموزان نسبت به انجام وظایف خود تخلف محسوب می‌شود. مدیر، شورای مدرسه، معاونان و مربیان موظفند قبل از اعمال هرگونه تنبیه از وضع و موقعیت محصل آگاهی یابند و در جست‌وجوی انگیزه و علت تخلف برآیند و نسبت به رفع آن اقدام کنند».
 
اما پس از طی این مراحل و در صورتی که روش‌های تربیتی در دانش‌آموز موثر نباشد، در این صورت ماده ۷۶ آیین‌نامه انضباطی انواع تنبیه برای دانش‌آموزان را تعیین کرده است. براساس این ماده «دانش‌آموزان متخلفی که راهنمایی‌ها و چاره‌جویی‌های تربیتی در آنها مفید و موثر نمی‌افتد، با رعایت تناسب به یکی از روش‌های زیر مورد تنبیه قرار می‌گیرند: ۱-  تذکر و اخطار شفاهی به‌طور خصوصی؛ ۲- تذکر و اخطار شفاهی در حضور دانش‌آموزان کلاس مربوط؛ ٣- تغییر کلاس، در صورت وجود کلاس‌های متعدد در یک پایه با اطلاع ولی دانش‌آموز؛ ٤- اخطار کتبی و اطلاع به ولی دانش‌آموز؛ ۵- اخراج موقت از مدرسه با اطلاع قبلی ولی دانش‌آموز، حداکثر برای مدت سه‌روز؛ ۶- انتقال به مدرسه دیگر.»
 
با این همه و با وجود صراحت قانون مبنی بر ممنوعیت هرگونه تنبیه فیزیکی یا روحی دانش‌آموزان، به‌طور مداوم اخباری در این زمینه منتشر می‌شود که شاید از ضرورت بازنگری در قوانین یا شیوه پرورش و استخدام معلمان حکایت داشته باشد؛ موضوعی که به نظر می‌آید بیش از این نیازمند پژوهش‌های کارشناسانه و دقیق است.