"ژنرال آرام" رسانه‌ها

فرارو- همه از عملکردش دفاع می کنند، موافق و مخالف او را تحسین و با القابی همچون شجاع، مدیر، با تدبیر، حرفه ای و کاربلد، با اخلاق، متواضع و ... بدرقه می کنند. حسین انتظامی بعد از 4سال مدیریت در معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از این معاونت می رود و میراث مدیریتی خود را برای محمد سلطانی فر باقی می گذارد.

به گزارش فرارو، هنگامی که حسن روحانی در سال 92 به ریاست جمهوری رسید، اوضاع آنقدر پیچیده و دشوار بود که او چاره ای جز این نداشت که برای حل بحران های مهم کشور از مدیران با تجربه و آزمون پس داده استفاده کند. او می گفت که باید از ژنرال ها استفاده کند تا بتواند وضعیت بحران زده کشور را به حالت عادی بازگرداند.

در همین راه کابینه ای با تجربه و مملو از ژنرال تشکیل داد، اما این کابینه در بسیاری از موارد نتوانست انتظارها را برآورده کند و بعد از 4 سال نیمی از کابینه تغییر کرد و به اعتقاد ناظران تغییرات می توانست بیش از این ها هم باشد.

اما با وجود اینکه بسیاری از با تجربه های کابینه نتوانستند عملکرد قابل قبولی از خود ارائه دهند اما برخی از مدیران زیر دست آنها در حوزه خود بسیار موفق عمل کردند و در قامت یک ژنرال ظاهر شدند. حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد از این دست از مدیران بود. با وجود اینکه علی جنتی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد با عملکرد ناامید کننده اش نتوانست تا پایان دوره چهارساله دولت یازدهم در دولت باقی بماند، انتظامی کارنامه متفاوتی از خود بر جای گذاشت.

کارنامه ای که باعث شده است این روزها اهالی مطبوعات از آن تمجید کنند و برای انتظامی جشن خداحافظی بگیرند. شاید تنها معاون مطبوعاتی که در چند دهه اخیر توانسته بود با عملکردش همراهی اهالی مطبوعات و رسانه را با خود داشته باشد مرحوم احمد بورقانی معاونت مطبوعاتی در دوران اصلاحات بود.

حسین انتظامی و پیشینه پربار مطبوعاتی
حسین انتظامی متولد ۱۰ اردیبهشت ۱۳۴۶ در شهر مقدس مشهد است. او فارغ التحصیل رشته مهندسی شیمی (گرایش صنایع پالایش) از دانشگاه تهران است.

ادامه تحصیل او در مقطع فوق‌لیسانس در 2 رشته مهندسی فرآیند در دانشگاه صنعتی شریف و همچنین مهندسی شیمی گرایش انرژی در دانشگاه آزاد انجام شد. پس از آن در اوایل دهه 80 وی تحصیل در مقطع دكتری را در دانشگاه عالی دفاع ملی آغاز كرد و در رشته مدیریت استراتژیك فارغ التحصیل شد.

انتظامی در سال 1368 به عنوان مدیر دفتر "روزنامه قدس" در تهران فعالیت ‌كرد.

انتظامی بین سال‌های 1373 تا 1376؛ به عنوان جوان‌ترین مدیركل حوزه فرهنگی كشور؛ در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عهده دار مدیریت "اداره كل مطبوعات داخلی بود.همچنین در سال 1376 ریاست "ستاد جشنواره مطبوعات" را بر عهده داشت.
بین سال‌های 1376 تا1379 در گروه نشریات ابرار با سمت قائم مقام و سردبیر ارشد فعالیت داشت.

پایه گذاری و تاسیس روزنامه جام جم در سال 1379 از مهمترین فعالیت‌های كارنامه‌ی مطبوعاتی انتظامی به شمار می‌آید. او به عنوان مدیرعامل موسسه، مدیرمسئول و سردبیر روزنامه جام جم؛ نشریه‌ای فرهنگی اجتماعی را پایه‌گذاری كرد. تاسیس اولین سایت آنلاین یك روزنامه (جام جم آنلاین) از ماندگارترین فعالیت‌های وی در روزنامه جام جم بود.

مدیریت مطبوعاتی حسین انتظامی از سال 1384 تا 1387 در روزنامه همشهری به عنوان مدیرعامل موسسه همشهری و مدیرمسئول روزنامه ادامه پیدا كرد. تاسیس سایت همشهری آنلاین در مرداد 85 و همچنین چاپ روزنامه همشهری عصر از جمله اقدامات او در این موسسه مطبوعاتی بزرگ بود.

در دوران حضور علی لاریجانی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی او سخنگوی شورای عالی امنیت ملی بود.

بین سال‌های 87 تا 92؛ حسین انتظامی رئیس شورای سیاستگذاری "گروه رسانه‌ای خبر، بزرگترین بنگاه مطبوعاتی خصوصی كشور" شد. حسین انتظامی از سال 1383 تاكنون و در 6 دوره متوالی نماینده مدیران مسئول در هیات نظارت بر مطبوعات بود.

به این ترتیب او با بیش از ۲۵ سال سابقه روزنامه‌نگاری و مدیریت مطبوعاتی؛ در دولت یازدهم به عنوان "معاون امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی" وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول به کار شد.

کارنامه انتظامی در معاونت مطبوعاتی

انتظامی زمانی مسئولیت این معاونت مهم را بر عهده گرفت که پیش از او محمد جعفر محمد زاده در این پست فعالیت می کرد، مدیری خنثی و کم تحرک و وارث دوران سیاه مدیریت محمد علی رامین. محمد زاده نتوانسته بود در دوران مدیریتش تخریب های مدیریتی رامین را ترمیم کند.

انتظامی زمانی به معاونت مطبوعاتی رفت که فضای امنیتی و بسیار بسته ای بر مطبوعات حاکم بود، خودسانسوری و خط قرمزهای فراوان دولتی کار را دشوار و پیچیده کرده بود. به طور کلی فضای کار مطبوعات تقریبا از بین رفته بود.

با آمدن انتظامی به معاونت مطبوعاتی کمتر کسی تصور می کرد اتفاق بزرگی در این حوزه رخ دهد. تنها امیدواری این بود که برخوردها با مطبوعات و روزنامه نگاران کاهش یابد. اما او عیاری فراتر از تصور ناظران و اهالی رسانه از خود نشان داد. تا جایی که حتی عده ای معتقدند در دوران مدیریت او "انقلابی" در معاونت مطبوعاتی ایجاد شد.

او در اولین گام تلاش کرد که وضعیت اسفناک خبرنگاران در رسانه ها که به نوعی از سوی مدیران مطبوعات تحت استثمار قرار داشتند، بهبود بخشد. در این راستا او به شکلی کاملا حساب شده و به دور از جنجال و تنش وارد شد و با استفاده عقلانی از ابزار "یارانه مطبوعات" و "بیمه" توانست بخشی از مشکلات در این حوزه را بهبود بخشد.

تا پیش از انتظامی بسیاری از رسانه ها از بیمه کردن خبرنگاران و کارمندان خود سرباز می زدند که او با تنظیم یک سازوکارو ملزم کردن رسانه ها به بیمه کردن کارمندان در قبال پرداخت یارانه مطبوعات و خبرگزاری ها این بحران را حل کرد. با این اقدام او توانست به نوعی امنیت شغلی خبرنگاران را نیز تضمین کند.

از دیگر اقدامات انتظامی شفاف سازی یارانه و اعلام عمومی میزان دقیق آن برای هر یک از رسانه هاست. او همچنین با قطع یارانه مطبوعات دولتی و وابسته به نهادهای عمومی در سخت ترین شرایط اقتصادی به ایجاد فضای رقابت میان رسانه ها کمک کرد و به نوعی موجب ادامه فعالیت مطبوعات و رسانه های خصوصی شد.

توجه ویژه به مطبوعات محلی و اختصاص یارانه های عادلانه به این بخش باعث شد امنیت اقتصادی رسانه های محلی نیز تامین شود.

در کنار این موارد او کارهای زیر بنایی مهمی نیز انجام داد، شاید مهمترین آنها، سامان دهی سایت های خبری بود. او با ایجاد ساختار رتبه بندی مطبوعات، خبرگزاری ها و پایگاه های خبری و تنظیم مناسبات دولت و رسانه ها از این طریق توانست وضعیت اسفنناک سایت های خبری را کمی ساماندهی کند.

تدوین منشور اخلاق حرفه ای رسانه ها و بسترسازی برای پایبندی داوطلبانه به آن از دیگر اقدامات انتظامی قلمداد می شود، گرچه درباره محتوای این منشور اختلافات و نقدهایی وجود دارد.

انتظامی در گامی دیگر لایحه مطبوعات و خبرگزاری ها را به دولت ارائه کرده است. لایحه که احتمالا باید به زودی در هیات دولت به بحث گذاشته شود. این لایحه نیز با وجود انتقاداتی که از آن می شود اما از نقاط مثبت کارنامه او به حساب می آید.

تلاش در راستای تشکیل انجمن صنفی روزنامه نگاران از دیگر اقدامات مهم او بود. انجمنی که در روزهای گذشته کار خود را رسما آغاز کرده است.

یکی از مسائل بسیار مورد توجه در دوران مدیریتی انتظامی تاکید بی چون چرای او به مشورت با اهالی مطبوعات و سپردن امور به کاربلد های این حوزه بود، به گونه ای که کمتر کسی او را متهم به رفتارهای تک روانه و منش دیکتاتورمآبانه می کند.

در دوران مدیریت او آمار توقیف رسانه ها به شدت کاهش یافت. به گونه ای شاید بتوان به چند مورد انگشت شمار اشاره کرد، مواردی که بیشتر به خطای رسانه ها در عدم توجه به خطوط قرمز مرتبط بود از جمله توقیف روزنامه روزان در سال 93 که البته با حکم قضایی انجام شد، یا توقیف روزنامه "مردم امروز" در همان سال که آن هم با حکم دادسرای فرهنگ و رسانه بود.

به جز این موارد محدود در کلیت می توان گفت در دوران حضور انتظامی در معاونت مطبوعاتی فضای فعالیت رسانه ای بسیار بهبود یافت و می توان از بهبود آزادی بیان در این دوره سخن گفت. برخوردهای احتمالی با مطبوعات و رسانه ها نیز به شکل منصفانه تری صورت گرفت.

هر چند که نمی توان این موضوع را نادیده گرفت که در این دوره نیز تعدادی از روزنامه نگاران به دلایل مختلف به زندان افتادند و اطلاع دقیقی در دست نیست که حسین انتظامی و معاونت مطبوعاتی در راستای کاهش تعداد روزنامه نگاران زندانی و آزادی روزنامه نگاران دربند چه تلاش هایی انجام داده است.

حسین انتظامی هم چون بسیاری از مدیران پرکار و موفق، فعالیت هایش نقاط ضعف هم داشت که در مقاطعی انتقاداتی را برانگیخت. مطرح کردن لایحه ایجاد سازمان رسانه ای، از جمله مواردی بود که به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. برخی کارشناسان معتقدند این لایحه می تواند آزادی مطبوعات و روزنامه نگاران را بیش از پیش تهدید کند. در این لایحه در نظر گرفته شده است که "اشتغال به حرفه روزنامه‌نگاری منوط به اخذ پروانه روزنامه‌نگاری است." با بالاگرفتن انتقادات، این لایحه در دولت تصویب نشد و گفته شد که قرار است بندهای مورد مناقشه آن باز هم مورد بازبینی قرار گیرد.

این موارد بخشی از عملکرد حسین انتظامی در دوران 4 ساله حضور در معاونت مطبوعاتی است، اوحالا این میراث را برای محمد سلطان فر به جای می گذارد، سلطانی فر پیش از این مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیر مسئول روزنامه صبح اقتصاد، مدیر تحقیقات رسانه‌ای مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام از ۱۳۷۸ تا کنون و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران بوده است.

اهالی رسانه درباره انتظامی چه می گویند؟
در روزهای اخیر اهالی مطبوعات و رسانه ارزیابی خود از عملکرد و منش انتظامی را منتشر کرده اند. که بخشی از این دیدگاه ها به این شرح است:

• محمد مهدی فرقانی استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی: او به حق مدیری اهل تعامل با مطبوعات و رسانه‌ها بود. مدیریت دکتر انتظامی در این دوره، مدیریت از برج عاج نبود. او از بالا به پایین مدیریت نمی‌کرد. با اهالی مطبوعات و رسانه‌ها صمیمی و همراه بود.
• مهدی فیروزان، مدیرعامل موسسه شهرکتاب: معتقدم حسین انتظامی، هسته اولیه ساختارمندی اطلاع‌رسانی و تبلیغات را در این دوره معاونتش شکل داده است و و بذر آغازین آن را کاشته است. اقدامات ساختارمند و استراتژیک مدیریتی حسین انتظامی را شاید به این زودی‌ها نتوان درک کرد. اگر این هسته اولیه استمرار یابد، آینده‌ای متفاوت از امروز خواهیم داشت.
• محمد رضا زائری روزنامه نگار اصولگرا: حال و هوایی جوان دارد و از آمادگی فراوان برای یادگیری برخوردار است بارها دیده‌ام که چه در گفتگوهای دوستانه با استادان ارجمندی مانند دکتر شکرخواه و چه در جلسات رسمی اداری به دنبال داده‌های جدید یا مطالب علمی یا نکته‌های تازه است تا فراگیرد و به خاطر بسپارد و بهره‌مند شود.
• سیدجلال فیاضی، مدیرعامل اسبق ایرنا: انتظامی مرد اخلاق و رسانه است و در این سال‌ها این دو ویژگی او برجسته‌تر از همیشه خود را در فضای رسانه‌ای کشور نمایاند. اخلاق مداری انتظامی و تلاش او برای دفاع از حقوق رسانه‌ها موجب شد که در این مدت در دو انتخابات دیگر ـ علیرغم تصدی مسؤولیت دولتی ـ باز هم با رای اکثریت مطلق مدیران رسانه‌ها به عنوان نماینده مدیران مسؤول در هیات نظارت بر مطبوعات انتخاب شود، تا شش دوره متوالی رسانه‌ها را در این هیات نمایندگی کند. این انتخاب‌های مستمر ـ آن هم با رای بالای اهالی رسانه ـ بیانگر اعتماد ارزشمند جامعه رسانه‌ای ایران به انتظامی است؛ پشتوانه‌ای که در طی تصدی چهار ساله معاونت مطبوعاتی همواره همراه او بود.
• عادل فردوسی پور، مجری برنامه نود: دکتر انتظامی در یک جمله مدیر خوب، مثبت و کار راه‌اندازی بود که چون اهلیت رسانه‌ای داشت و رسانه را می‌شناخت، فعالیت‌اش هم برای رسانه‌ها مثبت بود و در معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد تلاش کرد به رسانه‌ها برای ارتقای سطح کیفی کارشان راهکار و انگیزه بدهد و از آنها در قبال مشکلات حمایت کند.
• سیدمحمد طباطبایی، مدیر مسئول مجله نسیم بیداری: قبلا بارها گفته ام و اینجا تکرار می کنم، اگر در دولت اول اعتدال، برخی حوزه ها مزه اصلاحات نسبی ساختاری و عملکردی را چشیده اند، بی اغراق معاونت مطبوعاتی ارشاد با مدیریت جسورانه و تحول گرای انتظامی، انقلاب را تجربه کرده است. برقراری ضابطه به جای رابطه، حاکمیت قانون و شفاف سازی، توجه به رسانه های محلی و استانی و ضعیف تر که پشتوانه رسمی سیاسی نداشتند و اجرای طرح های جسورانه ای که برای پدرخوانده های رسانه ای نامطلوب و تحمل ناپذیر بود، فقط از عهده مدیر شجاعی چون وی برمی آمد.
• هوشنگ گلمکانی، منتقد و دبیر شورای نویسندگان مجله فیلم: حسین انتظامی همیشه همراه و در کنار مطبوعات بوده است نه در مقابل آنها. حتی هر جایی که مشلات حل نشده او با اهالی مطبوعات همدلی کرده است. این اتفاقی است چشمگیر که دوره مدیریت او را با دیگر دوره ها متفاوت می‌کند و برای من به عنوان یک مطبوعاتی، این حس دلپذیر قابل درک بود.
• ابوالفضل فاتح: گذشته از خدمات و آثار بسیار مثبت آقای انتظامی در معاونت مطبوعاتی، برای من شاخصه مهم ایشان، انسانیت، شرافت، متانت و اصالت نجیبانه ی اوست که خوشبختانه با دانش، سبک و تجربه عالی گره خورده است. اصالت و به اصطلاح اوریژینال بودن در جامعه ای که با انبوهی از عناصر قلابی و میان تهی در زرورق پیچیده مواجه هستیم، یک سرمایه واقعی و غیر قابل اغماض است. فراموش نکرده ایم که همین چند سال پیش موج آدم های تازه از راه رسیده غیر اصیل چه بر سر ملک و ملت آورد و چه انسان های اصیلی را خانه نشین کرد و از میدان برون انداخت و به جای بهار، چه خزانی را به ارمغان آورد.