امشب، ماه در اندازهای بزرگتر و با رنگ سرخ در افق شرقی طلوع میکند.
چندهفتهای است که خبرهایی با عنوان تقارن ماههای رنگی (آبی و سرخ و ...) در رسانهها منتشر میشود؛ اما واقعیت آن است که ماهگرفتگی امشب با حضیض مداری ماه مقارن شده و ماه به بزرگترین اندازه در حالت گرفت دیده میشود.
به گزارش خبرآنلاین، غروب امروز در صورت مساعد بودن شرایط جوی میتوانید شاهد طلوع ماه در وضعیت گرفتگی (خسوف) باشید. البته موقعیت ایران برای تماشای این پدیده مناسب نیست؛ ساکنان نواحی شرقی و مرکزی میتوانند آخرین دقایق ماهگرفتگی کلی را همزمان با طلوع ماه در افق شرقی ببینند؛ اما ساکنان نواحی غربی کشور، گرفت کلی را از دست میدهند و فقط میتوانند گرفت جزئی ماه را در زمان طلوع آن مشاهده کنند.
نمودار زیر، زمانبندی مراحل مختلف ماهگرفتگی (آغاز و پایان گرفت) را نشان میدهد. ساعتها بر اساس زمان استاندارد ایران محاسبه شدهاند. برای مشاهده آن در ابعاد بزرگتر، اینجا را کلیک کنید.
در نقشه زیر میتوانید وضعیت مشاهده ماهگرفتگی را در نقاط مختلف جهان ببینید. نوارهای زمانی مشخصشده روی نمودار، متناظر با این مراحل ماهگرفتگی است:
P1: آغاز گرفت نیمسایهای (غیر قابل تشخیص برای چشم غیرمسلح)
U1: آغاز گرفت جزئی
U2: آغاز گرفت کلی
U3: پایان گرفت کلی
U4: پایان گرفت جزئی
P4: پایان گرفت نیمسایهای (غیر قابلتشخیص برای چشم غیرمسلح)
ماهگرفتگی زمانی اتفاق میافتد که خورشید، زمین و ماه روی یک خط قرار میگیرند و ماه درون سایه زمین فرو میرود. از آنجاییکه صفحه مداری ماه به دور زمین حدود ۵ درجه با صفحه مداری زمین به دور خورشید انحراف دارد؛ هر ماه شاهد یک پدیده خورشیدگرفتگی (کسوف) و یک پدیده ماهگرفتگی (خسوف) نیستیم.
در پدیده ماهگرفتگی وقتی ماه درون سایه زمین فرو میرود، کاملا تاریک نمیشود؛ زیرا جو زمین، بخشی از نور خورشید و بهخصوص طولموجهای بلندتر نور سرخ را با زاویه انحراف اندکی عبور میدهد؛ بنابراین سایه زمین کاملا تاریک نیست و نور سرخ در آن تابیده است. به همین دلیل، ماه در اوج گرفت به رنگ سرخ دیده میشود.
امشب، پدیده دیگری نیز با ماهگرفتگی مقارن شده و آن، حضیض مداری ماه است. مدار ماه به دور زمین دایره نیست، بلکه بیضی است؛ بههمین دلیل فاصله ماه با زمین در طول گردش مداری آن تغییر میکند. وقتی ماه به نزدیکترین فاصله از زمین میرسد (حضیض)، بزرگتر دیده میشود و وقتی به دورترین فاصله از زمین میرسید (اوج مداری)، به کوچکترین اندازه دیده میشود. البته این تفاوت در اندازه حدود ۱۳درصد است و بسیاری از مردم متوجه آن نمیشوند.