پرواز صادرات از باند دلا‌ر

ارزش صادرات در بهمن‌ماه امسال ۶ میلیارد و ۷۸ میلیون دلار ثبت شده است. این رقم نسبت به بهمن سال گذشته بیش از ۸۶ درصد و نسبت به ماه گذشته (دی‌ماه)، ۵۳ درصد رشد داشته است.

به گزارش دنیای اقتصاد، آمارهای جدید گمرک از پرواز صادرات از باند دلار در دومین ماه زمستان حکایت دارد. ارزش صادرات در بهمن‌ماه امسال ۶ میلیارد و ۷۸ میلیون دلار ثبت شده است. این رقم نسبت به بهمن سال گذشته بیش از ۸۶ درصد و نسبت به ماه گذشته (دی‌ماه)، ۵۳ درصد رشد داشته است. این جهش صادراتی منجر به مثبت شدن تراز تجاری کشور در بهمن‌ماه شده و آن را به یک میلیارد و ۲۲۶ میلیون دلار رسانده است.

این در حالی است که در دی‌ماه تراز تجاری کشور منفی یک میلیارد و ۲۶۲ میلیون دلار ثبت شده بود. حجم تجارت خارجی در ۱۱ ماه منتهی به بهمن امسال ۸۹ میلیارد و ۳۴۷ میلیون دلار ثبت شده است. کارشناسان در تحلیل جزئیات آماری تجارت خارجی کشور بر این نکته اشاره می‌کنند که با وجود نوسانی بودن قیمت ارز در بهمن‌ماه، اما افزایش نسبی آن در این ماه، اثرش را روی صادرات گذاشته و آمارهای گمرک شهادت می‌دهند بین نرخ ارز و میزان صادرات غیرنفتی کشور رابطه مستقیمی وجود دارد.

در واقع تعدیل تدریجی نرخ ارز براساس مابه‌التفاوت تورم داخلی و تورم جهانی در صورت اجرا، می‌تواند موجب گسترش صادرات و توان‌بخشی رقابت با محصولات خارجی باشد. این در حالی است که تصمیمات غلط در مساله ارز، عملا منجر به واردات مازاد می‌شود و کالاهای خارجی را جایگزین تولید داخل خواهد کرد.

دومین ماه زمستان در حالی سپری شد که آمارهای تجارت خارجی متفاوت از ماه‌های گذشته بود. رشد چشمگیر صادرات و تراز مثبت تجاری در این ماه، رکورد جدیدی را در صادرات ماه به ماه امسال ثبت کرده است. سبقت صادرات از واردات در بهمن ماه موجب مثبت شدن تراز تجاری به رقم یک میلیارد و ۲۲۶ میلیون دلار شده است.

از سوی دیگر شاهد رشد بیش از ۵۳ درصدی صادرات این ماه نسبت به ماه گذشته بودیم و افت بیش از ۷ درصدی نیز در واردات رقم خورده است. بررسی آمار کل تجارت خارجی از ابتدای امسال تا انتهای بهمن نشان می‌دهد که صادرات، رشد حدود ۵ درصدی را تجربه کرده است. اما به‌دلیل آمار و ارقامی که پیش از این در تجارت ماه‌های گذشته رقم خورده، تراز تجاری ۱۱ ماه منتهی به بهمن همچنان منفی است. به هر حال بررسی‌ها نشان می دهد روند رو به بهبود صادرات که در ماه گذشته هم وجود داشت، در این ماه نیز تداوم یافته است.

کارشناسان درباره افزایش صادرات ایران در دو ماه اخیر عنوان می‌کنند که افزایش نرخ ارز مهم‌ترین عامل رشد صادرات به لحاظ ارزش در این دو ماه است. بنابراین دور از ذهن نیست که به‌واسطه جهش ارزی بهمن ماه، ارزش صادرات نیز رشد داشته باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در بهمن ماه بیشترین جهش ارزی در بازار رقم خورده و این امر توانسته تاثیر خود را در صادرات نشان دهد.

آمار تجارت خارجی منتشر شده از سوی گمرک نشان می‌دهد در یازده ماه منتهی به بهمن سال‌جاری، ۳۳ میلیون و ۹۳۳ هزار تن کالا به ارزش ۴۷ میلیارد و ۶۵۷ میلیون دلار به کشور وارد شده و رشد حدود ۱۳ درصدی را به لحاظ وزنی و رشد حدود ۲۴ درصدی را به لحاظ ارزشی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به‌دنبال داشته است.

صدور کالا نیز با ثبت رشد ارزشی حدود ۵ درصدی و رشد وزنی حدود یک درصدی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته روبه‌رو بوده که بر این اساس، ۱۱۷ میلیون و ۹۵۹ هزار تن کالا به ارزش ۴۱ میلیارد و ۶۹۰ میلیون دلار صادرات در یازده ماه منتهی به بهمن امسال رقم خورده است. تراز تجاری در مدت زمان مذکور به نفع واردات (تراز منفی) و معادل ۵ میلیارد و ۹۶۷ میلیون دلار بوده و حجم تجارت خارجی به ۸۹ میلیارد و ۳۴۷ میلیون دلار رسیده است. این درحالی است که تراز تجاری یازده ماه منتهی به بهمن سال ۹۵ مثبت و معادل یک میلیارد و ۱۶۶ میلیون دلار بوده است.

در بهمن ماه چه گذشت؟

بررسی‌های آماری نشان می‌دهد در بهمن ماه امسال صادرات روزهای خوبی را سپری کرده است و نه‌تنها نسبت به ماه قبل، بلکه نسبت به سال گذشته، صدور کالا رشد قابل‌توجهی داشته است. ارزش صادرات در بهمن ماه امسال ۶ میلیارد و ۷۸ میلیون دلار بوده و ارزش واردات به ۴ میلیارد و ۸۵۲ میلیون دلار رسیده است.

بنابراین تراز تجاری کشور در یازدهمین ماه سال، مثبت یک میلیارد و ۲۲۶ میلیون دلار است. این درحالی است که تراز تجاری در ماه گذشته منفی یک میلیارد و ۲۶۲ میلیون دلار بود که این امر نشان می‌دهد صادرات در بهمن نسبت به دی ماه رشد بیش از ۵۳ درصدی را تجربه کرده که رکورد جدیدی را از ابتدای امسال در این بخش تجارت خارجی به‌ثبت رسانده است. اما واردات در بهمن نسبت به دی ماه با افت بیش از ۷ درصدی روبه‌رو بوده است.

آمارهای بهمن سال گذشته نشان می‌دهد صادرات در ماه یازدهم سال ۹۵ ارزشی معادل ۳ میلیارد و ۲۶۲ میلیون دلار داشته و واردات هم ۳ میلیارد و ۴۴۷ میلیون دلار بوده است. بنابراین تراز تجاری در این ماه منفی ۱۸۴ میلیون دلار رقم خورده است. این آمارها نشان می‌دهد در بهمن ماه امسال نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل(بهمن ۹۵) صادرات از رشد ارزشی بیش از ۸۶ درصدی برخوردار بوده و واردات نیز رشد حدود ۴۱ درصدی را نسبت به بهمن سال گذشته تجربه کرده است.

عمده اقلام صادراتی

ترکیب نقش‌آفرینان اصلی صادرات در یازده ماه منتهی به بهمن نسبت به ۱۰ ماه منتهی به دی متفاوت است. گاز طبیعی مایع شده درحالی عنوان دومین قلم صادراتی یازده ماه منتهی به بهمن را از آن خود کرده که در ۱۰ ماه منتهی به دی جایی در عمده اقلام صادراتی نداشت. در ازای آن سنگ‌آهن هماتیت دانه‌بندی که در آمارهای ۱۰ ماه منتهی به نخستین ماه فصل زمستان جزو اقلام عمده صادراتی بود، در آمار جدید جزو ۵ قلم عمده نیست.

اقلام عمده صادراتی در یازده ماه منتهی به بهمن ۹۶ شامل میعانات گازی به ارزش ۶ میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۱۵ درصد، گاز طبیعی مایع شده به ارزش ۲ میلیارد و ۵۰۹ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۶ درصد، پروپان مایع شده به ارزش یک میلیارد و ۳۳۸ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۳ درصد، متانول به ارزش یک میلیارد و ۷۷ میلیون دلار و سهم ارزشی حدود ۵/ ۲ درصد و روغن‌های سبک و فرآورده‌ها به جز بنزین به ارزش یک میلیارد و ۶۷ میلیون دلار و سهم ارزشی حدود ۵/ ۲ درصد است.

آمارهای صادرات قطعی به تفکیک میعانات گازی، پتروشیمی و سایر کالا در یازده ماه منتهی به دی نیز حکایت از آن دارد که در این مدت ۳۵ میلیون و ۴۴۸ هزار تن از این کالا به ارزش ۱۴ میلیارد و ۲۲۲ میلیون دلار، سهم ارزشی بیش از ۳۴ درصد و سهم وزنی بیش از ۳۰ درصد را از کل صادرات به خود اختصاص داده است.

همچنین صادرات این کالا نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته با افت وزنی بیش از ۶ درصد و افت ارزشی بیش از ۴ درصد روبه‌رو بوده است. صادرات ۱۵ میلیون و ۷۹۶ هزار تن میعانات گازی به ارزش ۶ میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلار نیز در یازده ماه منتهی به بهمن، سهم ارزشی بیش از ۱۵ درصد و سهم وزنی بیش از ۱۳ درصد از کل صادرات را برای این کالا رقم زده است. اما صدور میعانات گازی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی افت بیش از ۷ درصد و به لحاظ ارزشی افت بیش از ۵ درصد را تجربه کرده است.

اما سهم بیش از ۵۰ درصدی از ارزش کل صادرات و سهم حدود ۵/ ۵۶ درصدی از وزن کالاهای صادراتی متعلق به سایر کالاها است. در یازده ماه منتهی به بهمن، ۶۶ میلیون و ۷۱۵ هزار تن از این گروه کالایی به ارزش ۲۱ میلیارد و ۱۳۸ میلیون دلار به بازارهای مختلف صادر شده است. صدور این کالاها نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته هم به لحاظ وزنی رشد حدود ۱۵ درصدی را تجربه کرده و هم به لحاظ ارزشی بیش از ۱۴ درصد افزایش داشته است.

تغییر در ترکیب مقاصد صادراتی

چین، امارات، عراق، ترکیه و کره‌جنوبی مهم‌ترین مقاصد صادراتی ایران در ۱۱ ماه منتهی به بهمن هستند. این درحالی است که در ۱۰ ماه منتهی به دی، در ترکیب بازارها به‌جای ترکیه، هند قرار گرفته بود. براساس آمارهای منتشر شده از سوی گمرک ایران، ۳۱ میلیون و ۴۷۲ هزار تن کالای ایرانی به ارزش ۸ میلیارد و ۲۲۹ میلیون دلار به بازارهای چین تزریق شده است. سهم وزنی کالاهای صادراتی به چین حدود ۲۷ درصد و سهم وزنی آن حدود ۲۰ درصد است.

صادرات به چین در مدت زمان مورد بررسی نسبت به مدت مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی افت بیش از ۵ درصدی و به لحاظ ارزشی رشد بیش از ۱۱ درصدی را در کارنامه صادراتی کشور ثبت کرده است. از ابتدای امسال تا پایان بهمن ماه ۱۶ میلیون و ۴۱ هزار تن کالای ایرانی به ارزش ۵ میلیارد و ۸۶۲ میلیون دلار به مقصد امارات صادر شده که سهم حدود ۱۴ درصدی در وزن و سهم بیش از ۱۴ درصدی در ارزش را به‌دنبال داشته است.

اما صادرات به این کشور نسبت به‌مدت زمان مشابه سال گذشته، به لحاظ وزنی افت حدود ۷ درصدی و به لحاظ ارزشی افت بیش از ۱۴ درصدی را تجربه کرده است. عراق سومین مقصد صادرات کالاهای ایرانی است که براساس آخرین آمار، ۱۱ میلیون و ۵۶۰ هزار تن کالا به ارزش ۵ میلیارد و ۵۷۸ میلیون دلار را از ایران خریداری کرده است. سهم وزنی این بازار از کل صادرات حدود ۱۰ درصد و سهم ارزشی آن بیش از ۱۳ درصد است. صدور کالا به عراق نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی با افت بیش از ۱۲ درصد مواجه بوده و به لحاظ ارزشی رشد نیم درصدی را به ثبت رسانده است.

ترکیه نیز براساس آخرین آمار در جمع مقاصد عمده صادراتی جای گرفته و خریدار ۱۲ میلیون و ۶۱۷ هزار تن کالا به ارزش ۳ میلیارد و ۸۷۴ میلیون دلار از ایران بوده است.

سهم این کشور از کل وزن صادرات حدود ۱۱ درصد و از کل ارزش آن بیش از ۹ درصد است. صادرات به ترکیه در ۱۱ ماه منتهی به دی سال‌جاری نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ ارزشی رشد حدود ۳۱ درصد و به لحاظ وزنی رشد بیش از ۲۸ درصد داشته است.

همچنین ۹ میلیون و ۹ هزار تن کالا به ارزش ۳ میلیارد و ۷۹۷ میلیون دلار به کره‌جنوبی صادر شده و سهم وزنی حدود ۸ درصد و سهم ارزشی بیش از ۹ درصد از کل صادرات را عاید این کشور کرده است. رشد بیش از ۴۵ درصدی در وزن و رشد بیش از ۴۱ درصد در ارزش نیز حاصل عملکرد صادرکنندگان در ۱۱ ماه منتهی به بهمن امسال نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته در این بازار است. متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی ۳۵۳ دلار بوده که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته بیش از ۴ درصد افزایش داشته است.

اقلام وارداتی؛ کشورهای واردکننده

ترکیب کالاهای عمده وارداتی به کشور در ۱۱ ماه منتهی به بهمن سال‌جاری نسبت به ۱۰ ماه منتهی به دی تفاوتی نداشته است. براساس آخرین آمار منتشر شده از سوی گمرک اقلام عمده وارداتی در یازده ماه منتهی به بهمن امسال شامل «قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل‌سواری ردیف ۸۷۰۳ بنزینی با حجم سیلندر ۲۰۰۰سی‌سی با ساخت داخل ۱۴ تا کمتر از ۳۰ به استثنای لاستیک» به ارزش یک میلیارد و ۵۷۳ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۳درصد، «ذرت دامی» به ارزش یک میلیارد و ۴۳۴ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۳ درصد، «برنج» به ارزش یک میلیارد و ۲۶ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۲ درصد، «لوبیای سویا» به ارزش ۸۳۸ میلیون دلار و سهم ارزشی حدود ۲ درصد و «وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰سی‌سی به‌جز آمبولانس و هیبریدی» به ارزش ۷۳۹ میلیون دلار و سهم ارزشی حدود ۲ درصد بوده است.

میزان واردات به تفکیک پنج کشور عمده طرف معامله در یازده ماه منتهی به بهمن سال‌جاری نشان می‌دهد چینی‌ها ۴ میلیون و ۲۳۲ هزار تن کالا را به ارزش ۱۱ میلیارد و ۵۳۴ میلیون دلار به ایران فروخته‌اند و با این حجم مبادله توانسته‌اند سهم بیش از ۱۲ درصدی به لحاظ وزن و سهم بیش از ۲۴ درصدی به لحاظ ارزش را از آن خود کنند.

واردات از چین نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته بیش از ۸ درصد در وزن و بیش از ۲۲ و نیم درصد در ارزش رشد داشته است. همچنین ۵ میلیون و ۷۳۹ هزار تن کالا به ارزش ۸ میلیارد و ۷۵۹ میلیون دلار از امارات به ایران وارد شده و سهم ارزشی بیش از ۱۸ درصد و سهم وزنی حدود ۱۷ درصد را از کل واردات به این کشور تخصیص داده است. واردات ایران از امارات در یازده ماه منتهی به بهمن امسال نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، از نظر وزنی بیش از ۳۳ درصد و از نظر ارزشی حدود ۵۱ درصد رشد داشته است.

واردات یک میلیون و ۳۳۸ هزار تن کالا به ارزش ۳ میلیارد و ۲۹۲ میلیون دلار از کره‌جنوبی در مدت زمان موردبررسی، موجب شده تا سهم وزن کالاهای وارداتی کره‌ای از کل واردات، حدود ۴ درصد و سهم ارزش آنها از کل ارزش واردات حدود ۷ درصد باشد. رشد بیش از ۲ درصدی در وزن کالاها و رشد بیش از ۸ درصدی در ارزش آنها نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته حاصل عملکرد فروشندگان کره‌ای در تجارت با ایران است. یک میلیون و ۶۷۰ هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۸۶۳ میلیون دلار در یازده ماه منتهی به بهمن سال‌جاری از ترکیه به ایران وارد شده که سهم وزنی حدود ۵ درصد و سهم ارزشی بیش از ۶ درصد از کل واردات را به خود اختصاص داده است.

واردات کالا از ترکیه به لحاظ وزنی با رشد بیش از ۱۷ درصد و به لحاظ ارزشی با رشد حدود ۱۹ و نیم درصدی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته مواجه است. آلمان تنها کشور اروپایی است که در جمع عمده‌ترین طرف‌های معامله ایران قرار دارد. آلمانی‌ها توانسته‌اند ۸۳۵ هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۶۴۱ میلیون دلار را به ایرانی‌ها بفروشند و سهم بیش از ۲ درصدی در وزن و سهم حدود ۵و نیم درصدی در ارزش کل واردات را به خود اختصاص دهند.

وزن کالاهای وارداتی از آلمان در مدت زمان مورد بررسی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته حدود ۴ درصد افت داشته و ارزش آنها در همین بازه زمانی با ۲۱ درصد رشد همراه بوده است. متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی ۱۴۰۴ دلار بوده که نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل بیش از ۹ درصد افزایش در ارزش دلاری داشته است.