الکل یا ماریجوانا؛ کدامیک خطرناک‌تر هستند؟

تحقیقات جدید حاکی از آن است که مصرف الکل و ماریجوانا نسبت به دهه‌های قبل چند برابر شده و به گروه سنی نوجوانان رسیده است.

به گزارش یورونیوز، الکل و ماریجوانا دو ماده‌ای هستند که مصرف آنان در سال‌های اخیر گسترش یافته و حتی به گروه‌های سنی نوجوانان نیز رسیده است. الکل و ماریجوانا بر روی ساختار و عملکرد اندام‌های بدن اثر گذاشتنه و خطراتی را برای سلامت افراد در بر دارند. یکی از اندام‌های بدن که ممکن است از مصرف مواد این چنینی آسیب ببیند مغز، فرمانده بدن است.

کشف و مصرف الکل و ماریجوانا به قرنها پیش برمی‌گردد با این حال تحقیقات جدید حاکی از آن است که مصرف این محصولات در زمان کنونی نسبت به دهه‌های قبل چند برابر شده است. در حالی که مصرف این محصولات در دهه‌های قبل در انحصار مردان بزرگسال بود، اکنون هم زنان و هم مردان از سنین نوجوانی مصرف آن‌ها را آغاز می‌کنند.

محققان دریافتند که مصرف مداوم و زیاد الکل (بیش از سه واحد در روز برای مردان و بیش از دو واحد در روز برای زنان) با کاهش میزان ماده خاکستری مغز در نوجوانان و بزرگسالان ارتباط دارد. ماده خاکستری مغز از جسم سلولی نورون‌‌ها (رشته‌های عصبی)، سلول‌های گلیال و سیناپس‌ها تشکیل شده است و مسئول کنترل حرکات ماهیچه‌ها، شنیدن، دیدن، سخن گفتن و احساسات است. در مغز اصولا بافت خاکستری سطحی‌تر از ماده سفید قرار دارد.

همچنین مطالعات نشان می‌دهد که در بزرگسالان، مصرف الکل به کاهش یکپارچگی ماده سفید مغز منجر می‌شود. ماده سفید مغز عمدتا از آکسون‌های میلین‌دار تشکیل شده است. این بخش مسئول انتفال پیام‌های عصبی از اندام‌ها به بخش خاکستری مغز است.

الکل به عنوان یک ماده سمی بر سلول‌های عصبی اثر می‌گذارد و استفاد طولانی مدت و زیاد آن برای مغز آسیب‌زاست.

الکل به عنوان یک نوروتوکسین عمل می‌کند و استفاده طولانی‌مدت و زیاد آن برای مغز آسیب‌زاست. نوروتوکسین‌ها مواد سمی هستند که بر روی نورن‌ها اثر منفی گذاشته و سبب آسیب یا تخریب آنها می‌شوند. مغز انسان از هزار میلیارد رشته عصبی تشکیل شده است که فعالیت‌های بدن را تحت کنترل خود قرار دارد. مغز اندامی است که مرگ آن بازگشت ناپذیر است و آسیب‌های شدیدی وارد شده به آن تا حد زیادی غیرقابل بازگشت است.

پژوهش‌ها حاکی از ان است که خطر ابتلا به زوال عقل در افرادی که میزان بالایی از الکل را مصرف می‌کنند، بسیار بیشتر از کسانی است که به میزان کمتر از این ماده استفاده می‌کنند. همچنین مطالعاتی که با کالبدشکافی بر روی مغز افراد صورت گرفته نشان می‌دهند که مصرف زیاد الکل علاوه بر آسیب‌ رساندن به نورون‌ها، ساختار مغز را نیز تغییر داده و سبب کم شدن اندازه بافت مغز می‌شود.

تحقیقات مشابه بر روی ماریجوانا با نتایج متفاوتی همراه است. مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از این ماده برای نوجوانان خطرزاست و مصرف زیاد و مداوم آن (کشیدن سه سیگار حاوی ماریجوانا در روز) سبب کاهش حجم مغز آنان می‌شود. اما در بزرگسالان این ماده ساختار مغز را تغییر نمی‌دهد و تنها در افرادی که به طور ژنتیکی در خطر ابتلا به اسکیزوفرنی (روان‌گسیختگی) قرار دارند، بسیار آسیب‌زاست. با این‌ حال مهمترین آسیبی که مصرف ماریجوانا به صورت یک ماده دخانی بر بدن می‌گذارد، آسیب به سیستم قلبی-عروقی و افزایش احتمال ابتلا به سرطان ریه است.

آسیب ماریجوانا به مغز افراد بزرگسال کمتر از الکل است، اما مصرف آن افراد را در خطر بیماری‌های قلبی-عروقی و ریوی قرار می‌دهد.

در پایان با توجه به تحقیقات زیادی که در مورد اثرات این دو ماه بر روی مغز صورت گرفته، دانشمندان بر این باورند زمانی که مصرف زیاد و مداوم این دو ماده در قیاس با یکدیگر قرار گیرد، اثر تخریبی مستقیم الکل بر مغز از اثر تخریبی مستقیم ماریجوانا بیشتر است.

با این حال پژوهشگران معتقدند اطلاعات ما در رابطه با اثرات این دو ماده بر مغز و دیگر اندام‌های بدن کافی نیست و برای داشتن اطلاعات بهتر و دقیق‌تر نیازمند مطالعات جدیدتر و بیشتری در این باره هستیم.