نام رضا براهنی در ارشاد ممنوع است

حدود 15 کتاب از آثار رضا براهنی در وزارت ارشاد منتظر مجوز است که از میان آنها تعداد زیادی تاکنون منتشر نشده و قرار است برای اولین بار منتشر شوند.

به گزارش ایلنا، رضا براهنی، نویسنده، شاعر و صاحب آثاری همچون رازهای سرزمین من، آزاده خانم و نویسنده‌اش، بعد از عروسی چه گذشت و ... مدتهاست که در خارج از کشور زندگی می‌کند. اما اکتای براهنی (فرزند رضا براهنی) سالهاست که به ایران بازگشته و به فیلمسازی مشغول است. با او درباره آخرین وضعیت روحی و جسمی رضا براهنی و همچنین آثار منتشر نشده وی گفتگو کرده‌ایم.

آخرین وضعیت جسمی رضا براهنی چگونه است؟

تغییری در وضعیت وی به وجود نیامده البته حال جسمانی او خوب است اما همچنان با بیماری آلزایمر دست به گریبان است. گاهی ذهن بسیار آماده‌ای دارد که ما می‌نشینیم و با او مصاحبه هم می‌کنیم و تصاویز وی را ضبط کرده و منتشر می‌کنیم اما در مقطعی دچار فراموشی می‌شود. در کل به دلیل داشتن مغزی انباشته از مفاهیم و فرم و ساختار، روند پیشرفت بیماری آلزایمر بسیار کند است.

کتاب روزگار دوزخی آقای ایاز در ایران به‌صورت غیرقانونی منتشر شده. نظر آقای براهنی در این‌باره چه بود؟

یکی از علاقه‌مندان رضا براهنی در فرانسه با ما صحبت کرده بود تا کارهایی که از براهنی چاپ شده یا مقالاتی که پیرامون او منتشر شده را به مرور در فضای مجازی و در یک سایت مشخص قرار بدهد و این کار نیز صورت گرفت البته بعدها این سایت جمع شد. ناگهان ما روزی متوجه شدیم کتاب ایاز منتشر کرده شده آنهم بدون آنکه با ما هماهنگ شود و اجازه‌ای از ما گرفته شود.

رضا براهنی هرگز هیچ حرکت جدی‌ای برای چاپ این کتاب در ایران و به زبان فارسی انجام نداد. این کتاب در دهه 40 نوشته و چاپ شد و همان زمان خمیر شد زیرا ناشر معتقد بود که نمی‌تواند کتاب را در ایران منتشر و عرضه کند. همان زمان حروفچین یک جلد از کتاب را قبل از خمیر شدن به رضا براهنی می‌دهد. می‌توان گفت به جز نسخه‌ای که رضا براهنی با دستخط خود آن را نوشته، یک نسخه چاپی نیز از آن وجود داشت و بعدها هرگز رضا براهنی برای چاپ دوباره کتاب به زبان فارسی اقدام نکرد. البته کتاب به زبان فرانسه منتشر شد و بخش‌هایی از آن به فارسی در دو کتاب دیگر براهنی نیز منتشر شد تا اینکه متوجه شدیم نسخه غیرقانونی آن در ایران منتشر شده است. نکته مهم دیگر آن است که این نسخه‌ی ایرانی کامل نیست و چهار صفحه اول پیش‌درآمد رمان در آن وجود ندارد.

چه کارهای دیگری از ایشان وجود دارد که قصد دارید آنها را منتشر کنید؟

حدود 15 کتاب از آثار رضا براهنی در وزارت ارشاد منتظر مجوز است که تعداد زیادی از آنها تاکنون منتشر نشده و قرار است برای اولین بار منتشر شود. وزارت ارشاد سال 93 به سه کتاب مجوز داد و بعد از آن دیگر به هیچ‌کدام از کتاب‌ها مجوز نداد و فقط کتاب‌های "رازهای سرزمین من"، رمان "چاه به چاه" و رمان "بعد از عروسی چه گذشت" قصه‌نویسی و منتشر شدند و دیگر آثاری از وی منتشر نشد. مجموعه اشعار رضا براهنی که قرار است توسط نشر نگاه منتشر شود نیز دو سال است که منتظر مجوز انتشار است. حتی ما اصلاحات آن را انجام داده‌ایم ولی بازهم مجوز آن صادر نشده است. شعرهای جدید در کتابی با عنوان "باده پیمایی" در نشر چشمه و کتاب‌های "اسماعیل" و خیلی‌های دیگر را هم در نشر افراز داریم.

به چه دلیل ارشاد مجوزهای لازم را نمی‌دهد؟

حساسیت ارشاد بیشتر از آنکه روی مطالب باشد روی اسم افراد است. می‌شود گفت آنها به نوعی با نام رضا براهنی مخالف هستند. ما برای گرفتن مجوز تمام راه‌ها را رفته‌ایم. حتی من چند نفر از اهالی سینما و ادبیات را واسطه کرده‌ام تا بتوانم مجوز کتاب‌ها را بگیرم اما به نتیجه نرسیده‌ام. انگار نام رضا براهنی در ارشاد ممنوع است. مثلاً نمایشنامه "ریچارد سوم" نوشته شکسپیر که رضا براهنی فقط آن را ترجمه کرده نیز اجازه انتشار پیدا نکرده است. ناشر کتاب را به ارشاد داده است و حتی فیپا نیز صادر شده اما کتاب اجازه انتشار ندارد. وقتی حتی نمایشنامه‌ی آزاد شکسپیر با ترجمه‌ی براهنی مجوز نمی‌گیرد یعنی اسم او ممنوع است.