فرارو- در حالیکه در هفته‌های اخیر موج رسانه‌ای بزرگی در داخل کشور برای مقابله با انحصار پیام رسان تلگرام و ایجاد رقابت در این حوزه با پیامرسان‌های داخلی آغاز شده است، کمیسیون فرهنگی مجلس روز یکشنبه طرحی را تصویب کرد که براساس آن انحصار تولید صوت و تصویر در فضای مجازی به صداوسیما می‌رسد. رسانه‌ای که به شدت زیر فشار انتقادات به خاطر عملکرد ضعیفش است حالا می‌خواهد برای بقا و خروج از فشار‌ها انحصار فضای مجازی را هم در دست بگیرد.
به گزارش فرارو، روز یکشنبه احد آزادیخواه، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس اعلام کرد که این کمیسیون ماده چهار طرح خط مشی، اداره و نظارت بر سازمان صداوسیما را تصویب کرد که براساس آن «مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی و نظارت بر آن منحصرا برعهده سازمان صداو سیماست و در صورت تصویب در جلسه علنی مجلس، اجرایی می‌شود.»
پیشتر در سال‌های گذشته نیز زمزمه هایی برای ایجاد این انحصار به گوش می رسید اما با مخالفت های دولت و فعالان این حوزه این اتفاق رخ نداد. به عقیده کارشناسان این تصمیم کمیسیون فرهنگی مجلس در واقع خود ایجاد یک انحصار بزرگتر در فضای اینترنت کشور به حساب می‌آید. در همین راستا انتقاد‌های فراوانی به آن صورت گرفته است.
مخالفت نمایندگان اصلاح طلب
پس از انتشار این خبر برخی از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس که از طیف اصلاح طلبان بودند از انتشار این خبر ابراز تعجب کردند. فاطمه ذوالقدر یکی از این نمایندگانی بود که گفته است ماده دو این طرح که در آن فضای مجازی، تعریف شده، بلاتکلیف مانده و قرار بوده در کمیته هنر و رسانه کمیسیون فرهنگی مورد بررسی قرار گیرد. ذوالقدر درباره پیش‌بینی خود از احتمال تصویب چنین طرحی در صحن علنی مجلس، در صورت تصویب آن در کمیسیون فرهنگی، آن را بعید دانست. همزمان پروانه سلحشوری، دیگر عضو کمیسیون فرهنگی هم مراعاً ماندن و عدم تصویب این ماده در کمیسیون فرهنگی را تأیید کرد.
او در پاسخ به این سؤال که در صورت طرح این موضوع در کمیسیون فرهنگی با آن موافقت می‌کنید یا خیر گفته است: «کاملاً مخالفم. با اعطای هیچ نوع اختیاری به صداوسیما موافق نیستم. صداوسیما به اندازه‌ای انحصار ایجاد کرده که یکی از عوامل آسیب‌های اجتماعی و ناکارآمدی‌های ما همین صداوسیماست.»
با وجود این محمدعلی وکیلی، عضو دیگر کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت‌و‌گو با ایسنا روایتی دیگر از جلسه روز یکشنبه کمیسیون فرهنگی مجلس تعریف کرد.
او گفت: «مصوبه این کمیسیون که به معنای انحصار صداوسیما در صدور مجوز رادیو و تلویزیون‌های دیجیتالی است محل اختلاف بوده و روز یکشنبه در غیاب مخالفان -که مشغول هماهنگی نشست سه قوه در مجلس بودند- تصویب شده و البته به‌دنبال اصلاحش هستند.»
احد آزادیخواه، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس هم که برای نخستین بار خبر تصویب این مصوبه را داده بود دیروز کمی سخنان خود را اصلاح کرد و به ایسنا گفت: «خبرگزاری‌ها، نشریات، هفته‌نامه‌ها و روزنامه‌ها مشمول این ماده قانون نمی‌شوند.»
با وجود اینکه روایت‌ها از مصوبه کمیسیون فرهنگی مجلس متفاوت بود، اما طباطبایی نژاد نماینده اردستان ضمن حمایت از این مصوبه اعلام کرد که " بر اثر این مصوبه مجوز صوت و تصویر فراگیر در بستر فضای حقیقی و مجازی با صدا و سیما است. "
کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ترکیب شکننده ای دارد. در این کمیسیون حدود 9 نماینده اصولگرا و 8 نماینده اصلاح طلب و میانه رو حضور دارند، به همین خاطر برای تصویب طرح ها رقابت سختی به وجود می آید.
واکنش افشاگرانه وزیر ارتباطات
در این میان وزیر ارتباطات به اخبار منتشر شده واکنش نشان داد. او ابتدا در توئیتر خود به این موضوع انتقاد کرد و آن را مانع بزرگ تولید محتوا در فضای مجازی و کسب‌وکار‌های آی‌تی‌محور دانست. پس از آن خبرگزاری‌ها افشاگری آذری جهرمی در این باره را منتشر کردند.
او با بیان اینکه صداوسیما می‌خواهد تنظیم مقررات، تصدی گری و مالکیت در حوزه صوت و تصویر را به صورت یکجا در دست بگیرد، تأکید کرد: "اکنون براساس این رویه، قرارداد بسته، مزایده‌ای برگزار کرده و پنج پیمانکار انتخاب کرده‌اند."
وزیر ارتباطات ادامه داد: «صداوسیما در انتخاب این پیمانکاران به فعالان عرصه صوت و تصویر اعلام کرده که باید جدا از ضمانت نامه‌ها و تعهداتی که به سازمان می‌دهند، ۵۰ درصد کل درآمد‌های خود را نیز به این سازمان بدهند؛ ضمن آنکه کسانی که فاقد مجوز این سازمان باشند با حکم مرجع قضایی تعطیل خواهند شد.»
آذری جهرمی افزود: «مفهوم این کار آنکه هر شرکتی بخواهد در این عرصه وارد شده و فعالیت کند علاوه برهزینه‌های ثابت خود، باید نیمی از درآمد آن را به صدا و سیما بدهد؛ این کار سبب افزایش قیمت تمام شده خدمات صوت و تصویر برای کاربران شبکه ملی اطلاعات می‌شود.»
وزیر ارتباطات مدل ورود صداوسیما به این عرصه را با توجه به مدل اقتصادی که دنبال آن است و تحلیل و تفسیری که دارد، بازدارنده رشد تولید محتوا در شبکه ملی اطلاعات دانست.
اظهارات وزیر ارتباطات نشان می دهد که صداوسمیا به دنبال کسب درامد بیشتر است. این درحالی است که جدای از اینکه رسانه ملی مدت هاست به بنگاه تبلیغاتی تبدیل شده است بلکه دولت نیز ماهانه بودجه بالایی به آن اختصاص می دهد. در فروردین ماه دولت 110میلیادر تومان به صداوسیما اختصاص داده است.
کارشناسان و فعالان چه می‌گویند؟
در همین حال کارشناسان این حوزه معتقدند طرح مجلس بسیار مخرب است. محمدجواد شکوری مقدم مدیرعامل «آپارات» و «فیلیمو» در گفت‌و‌گویی اشاره کرد که هدف صدا و سیما برای دریافت چنین انحصاری، داشتن قدرت بیشتر و توانایی قانون‌گذاری در این زمینه است؛ به شکلی که در سال‌های اخیر همواره تلاش داشته تا به این جایگاه دست پیدا کند، اما موفق نبوده است.
شکوری مقدم، مدیرعامل وب‌سایت آپارات که ۳۵ میلیون کاربر دارد و پس از گوگل، پربازدیدترین سایت ایرانی است. او اعتقاد دارد که در صورت شکل‌گیری این انحصار، جریان محتوایی کشور دچار یکسویه‌نگری خواهد شد و این موضوع خسارات زیادی به بار خواهد آورد.
او گفت: «واقعیتی که وجود دارد این است که نوع تفکر صدا و سیما، بسته‌تر از وزارت ارشاد است. در حال حاضر وزارت ارشاد مجوز محتوای ویدویی را می‌دهد و به همین دلیل است که ما اکنون سریالی مثل شهرزاد داریم که از تلویزیون پخش نمی‌شود یا سینمایی داریم که بیشتر فیلم‌هایش در صدا و سیما جایگاهی ندارند. حال اگر این انحصار در اختیار صدا و سیما قرار بگیرد، دیگر محتوایی با این طیف تولید نخواهد شد.»
سهیل مظلوم، تحلیلگر آی‌تی هم کمترین تبعات این مسأله را اعمال خط‌قرمز‌ها و ممیزی‌های صداوسیما در تولید محتوای فضای مجازی می‌داند و به روزنامه شهروند می‌گوید: «صداوسیما با ١٣ شبکه و بودجه‌ای نزدیک به ١٥٠٠میلیارد تومان که بودجه‌ای نزدیک به برخی وزارتخانه‌هاست، نتوانسته جلوی ریزش مخاطبان خود را بگیرد و این مسأله فقط موجب فربه‌ترشدن یک نهاد ورشکسته و ریزش مخاطبان شرکت‌های ایرانی تولید محتوا و گرایش مردم به محتوای خارجی می‌شود.»
او معتقد است: «اگر این سیاست جوابگو بود که صداوسیما مخاطبانش را از دست نمی‌داد و مردم به سمت شبکه‌های خارجی گرایش پیدا نمی‌کردند.»
بهروز بهزادی روزنامه نگار پیشکسوت و فعال رسانه نیز درباره مصوبه اخیر کمیسیون فرهنگی مجلس اظهار کرد: «فارغ از آسیب‌هایی که ممکن است به فضای رسانه‌ای وارد شود، این کار اصلا عقلانی و درست نیست و نمی‌تواند عملیاتی شود.»
او گفت: «شاید بتوان فضای مجازی را به ضرب و زور تا اندازه‌ای کنترل کرد، ولی در عمل هیچ نتیجه‌ای به دنبال نخواهد داشت. امروز فضای مجازی بخشی از زندگی جوانان را تشکیل داده و شبیه نفس کشیدن عده‌ای شده است و نمی‌توان آنها را از برخورداری از این فضا محروم کرد.»
معنای "صوت و تصویر فراگیر"
پس از اینکه مسئله انحصار رسانه‌ای صداوسیما به جنجال تبدیل شد. رییس و نایب رییس کمیسیون فرهنگی مجلس درباره آن توضیح دادند. یکی از مهمترین بحث‌ها در این باره این است که منظور از انحصار "صوت و تصویر فراگیر" چیست؟
جمشید جعفر پور رییس کمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به متن طرح پیشنهادی کارگروه به کمیسیون فرهنگی مجلس گفت: «در این متن واژه کلیدی "صوت و تصویر فراگیر" به کار رفته است، اما حدود "صوت و تصویر فراگیر" مشخص نشده است؛ این موضوع در ماده‌های قبلی این طرح مورد بررسی قرار گرفت و به کارگروه مربوطه ارجاع شد تا ابعاد و مصادیق این اصطلاح مشخص شود.»
او افزود: «کارگروه باید مشخص کند که صدور مجوز برای "صوت و تصویر فراگیر" چه ابعادی داشته و مصادیق آن را مشخص کند؛ در حال حاضر کمیسیون فرهنگی وارد هیچ کدام از این مصادیق نشده است.»
اصغر مسعودی نایب رییس کمیسیون نیز با تائید اظهارات رییس کمیسیون نکته‌ای دیگر بیان کرد که جالب توجه است. او گفت: «گفته می‌شود در نامه مقام معظم رهبری به رئیس‌جمهور "صدور مجوز و تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی و نظارت بر آن منحصرا بر عهده سازمان صدا و سیما" گذاشته شده است و چنین تعبیری از این نامه می‌شود، اما از آنجا که در این جلسه نماینده دولت و مسئولان مربوطه حضور نداشتند تنها قسمتی از ماده ۴ بررسی شد و بررسی بخشی دیگر به جلسات بعدی کمیسیون موکول شد.»
نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی افزود این ماده دو قسمت داشت و از آنجا که قسمت مربوط به صوت و تصویر فراگیر شفاف‌سازی نشده است باید برای نهایی شدن نظر کمیسیون این واژه‌ها شفاف‌سازی شوند.
طبق خبر قبلی و نظر وزیر قراره رسانه میلی خودش قانون بنویسد خودش اجرا کند و خودش هم نظارت کند! حتی کانالهای بالای 5000 عضو هم مشمول قانون بشن و رسانه میلی از کانالهای مردم که کلی زحمت کشیدن بیاد نظارت کنه و تیغ سانسورش رو هم به کلیپ ها و فیلمهای پیام رسانها هم برسونه و از دسترنج مدیران کانالها درامد کسب کنه! حتما فردا دولت هم کلی عوارض و مالیات ارزش افزوده هم می خواهد!
حالا فهمیدین علت تخریب گسترده تلگرام و تبلیغ سروش چیه؟
دیدین پنیر مجانی فقط تو تله موش گیر میاد و گربه برای رضای خدا موش نمیگیره؟
اگر رسانه میلی به فکر کشوره که نیست، حق پخش فوتبال را بیاد بده...