دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس پیشنهاد وزیر امور خارجه کشورمان مبنی بر ایجاد «مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای در خلیج فارس» را در راستای منافع ملی کشورمان خواند و اظهار کرد: به عقیده من این صحبت آقای ظریف و تأکید چند باره بر روی این ایده، در جهت مقابله با تفکرات افراط‌گرایانه در منطقه است که مجددا با به قدرت رسیدن محمد بن سلمان نضج گرفته و نقش تهدیدکننده‌ای برای همه کشورهای منطقه بازی می‌کند.
ایکنا نوشت: ایجاد «مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای در خلیج فارس» پیشنهاد و ایده‌ای است که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، چندین بار و به ویژه در طی روز‌های اخیر در سفر به نیویورک مطرح کرده است؛ وزیر امور خارجه این پیشنهاد را به عنوان راهکاری برای غلبه بر چالش‌های پیش‌روی صلح پایدار در منطقه پیشنهاد کرده است. از نگاه ظریف این ایده بر دو مؤلفه «منطقه قوی» و «شبکه‌سازی امنیتی» استوار است؛ در واقع براساس این طرح، قرار بر شکل‌گیری منطقه قدرتمند به جای یک یا دو قدرت هژمون در منطقه است به نحوی که همه کشورهای منطقه با وجود اختلافات با یکدیگر از طریق گفت‌وگو و مذاکره در تأمین ثبات و امنیت منطقه‌ای ایفای نقش می‌کنند.
این ایده «به‌جای تلاش برای چشم پوشیدن از تعارض منافع، تفاوت‌ها را می‌پذیرد. در همان حال، با مفروض دانستن مشارکت‌گرایی، هم، چون سدی از ایجاد یک نظام الیگارشی توسط کشورهای بزرگ جلوگیری می‌کند و به کشورهای کوچک امکان مشارکت می‌دهد. قواعد این نظم جدید، سرراست هستند. همان استاندارد‌های مشترکی که از همه مهم‌تر در اهداف و اصول منشور ملل متحد وجود دارند: برابری حق حاکمیت دولت‌ها، پرهیز از تهدید یا توسل به زور، حل مسالمت‌آمیز مناقشات، احترام به تمامیت ارضی کشورها؛ عدم مداخله در امور داخلی کشورها و احترام به حق تعیین سرنوشت کشورها».(یادداشت ظریف در روزنامه ینی شفق ترکیه، ۴ بهمن ۱۳۹۶)
ظریف در تویئتی نیز که اخیر منتشر کرد اظهار کرد که «برای ما ضروری است الگوی «حاصل جمع صفر» و دشمنی در خلیج فارس را به گفتمان همکاری و اعتماد سازی تغییر دهیم. من همسایگان‌مان و سازمان ملل متحد را به حمایت از «مجمع گفتگوی منطقه ای» دعوت می‌کنم».
به نظر می‌رسد بیان چندباره این ایده با وجود دشواری‌ها و پیچیدگی‌های اجرایی شدن آن با شرایط موجود منطقه، امری حائز اهمیت است که ضروری است آثار و اهداف آن مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.
پیشنهاد وزیر امور خارجه در جهت مقابله با تفکرات افراط‌گرایانه و متعصبانه در منطقه است
محمدجواد جمالی نوبندگانی، دبیر اول کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، درباره ایده وزیر امور خارجه کشورمان مبنی بر ایجاد «مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای در خلیج فارس» و امکان عملیاتی بودن آن در شرایط فعلی غرب آسیا و افزایش تنش‌آفرینی‌های عربستان در دوره بن سلمان گفت: به عقیده من این صحبت آقای ظریف و تأکید چند باره بر روی این ایده، در جهت مقابله با تفکرات افراط‌گرایانه در منطقه است که مجددا با به قدرت رسیدن محمد بن سلمان نضج گرفته و نقش تهدیدکننده‌ای برای همه کشورهای منطقه بازی می‌کند.
وی ادامه داد: این تفکرات در طی سال‌های اخیر باعث تقویت گروه‌های تروریستی شد و کشورهای منطقه مانند سوریه، عراق و یمن را با بحران روبرو ساخت و آسیب‌های زیادی به منابع طبیعی و زیرساخت‌های این کشورها وارد کرد، به نوعی که سالیان سال طول می‌کشد که این کشورها بازسازی شوند و چند میلیون نفر آواره بتوانند به کشورهای‌شان بازگردند.
دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اظهار کرد: درست است که این گروه‌های تروریستی در عراق و سوریه با شکست‌های سنگینی مواجه شدند اما این تفکرات افراطی تکفیری همچنان وجود دارد و در نقاط مختلف منطقه با حمایت‌های مالی عربستان سعودی رسوخ پیدا کرده‌اند. به همین دلیل صحبت‌های آقای ظریف به نوعی پاسخی به این تفکرات افراط‌گرایانه، متعصبانه و جاهلانه است.
جمالی نوبندگانی عنوان کرد: گرچه با وجود حاکمانی که از راه‌های دموکراتیک در برخی کشورهای منطقه به قدرت نرسیده‌اند و زیر سایه آمریکا قرار دارند و سعی می‌کنند با دلارهای نفتی حمایت افرادی مانند ترامپ را برای خود خریداری کنند، امیدی به همکاری، گفت‌وگو و مذاکره منطقه‌ای نیست، اما حداقل مزیت بیان این ایده از سوی ایران این است که شاید گروه‌های سیاسی، پارلمان‌ها و آزادیخواهان مودجود در منطقه بتوانند کمکی به تحقق آن بکنند.
ایده ایجاد «مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای»؛ مبین دو صف کاملا مجزا در منطقه
وی یادآور شد: با وجود اینکه پیشنهاد وزیر امور خارجه با حضور برخی پادشاهان و مستبدان منطقه چشم‌انداز روشنی ندارد اما نشان می‌دهد جمهوری اسلامی به دنبال مذاکره، تعامل، همکاری و گفت‌وگو درباره شرایط منطقه است که به خودی خود یک امر مثبت است.
دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تأکید کرد: به عبارتی ایده جمهوری اسلامی ایران یک خط تمایز میان دو سیاست مشخص یعنی گفت‌وگو و مذاکره در مقابل تنش‌زایی و اتش‌افروزی می‌کشد و مبین دو صف و دو طرف کاملا مشخص در منطقه است.
خلاف منافع ملی دانستن سخنان ظریف نادرست است
جمالی نوبندگانی درباره برخی انتقادات به این ایده وزیر امور خارجه، به ویژه آن بخشی که وی بر منطقه قوی به جای قدرت هژمون منطقه‌ای تأکید می‌کند، و خلاف منافع ملی تلقی کردن آن از سوی برخی منتقدان گفت: این سخنان به هیچ وجه خلاف منافع ملی نیست. اتفاقا مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان نظام بیان کردند که با رعایت اصول حکمت، عزت و مصلحت حتما اهل تعامل باشیم و یکی از مصادیق تعامل همین مذاکرات سازنده با همسایگان است.
وی با بیان اینکه شاید منتقدان معتقدند با وجود رژیم‌های مرتجعی مانند آل‌سعود و آل‌خلیفه چنین پیشنهاد و دعوتی از سوی وزیر امور خارجه کارساز نخواهد بود، گفت: قطعا این نکته را هم ما و هم آقای ظریف می‌دانیم که محمد بن سلمان یا رژیم آل خلیفه اهل مذاکره و تعامل نیستند اما برای اینکه وجه ممیزه جمهوری اسلامی ایران با چنین رژیم‌هایی به جهان اعلام شود این پیشنهاد ارائه شده که در جهت منافع ملی کشور است.
جمالی نوبندگانی در پایان عنوان کرد: به هر حال شنونده این سخنان تنها آل سعود و آل خلیفه و برخی دیگر از پادشاهان مرتجع منطقه نیستند، بلکه وقتی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران چنین صحبت و ایده‌ای را مطرح می‌کند دنیا بر روی آن قضاوت می‌کند، آن را مهم تلقی می‌نماید و واکنش‌های طرف مقابل را نیز رصد می‌کند. لذا مطرح کردن ایده ایجاد «مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای در خلیج فارس» هرگز تضعیف‌کننده منافع ملی کشورمان نخواهد بود.
