ایران برای لایروبی یک طرفه اروند اعلام آمادگی کرد

در حالی حدود ۴ سال از وعده نافرجام دو هفته‌ای وزیر راه و شهرسازی برای آغاز لایروبی اروند می‌گذرد که مقام مسئول سازمان بنادر با اعلام آمادگی یکطرفه ایران برای این کار گفته است: منتظر تصمیم‌گیری مقامات دو کشور ایران و عراق برای لایروبی اروند هستیم.

به گزارش تسنیم، دیماه چهار سال پیش وزیر راه و شهرسازی در مراسم امضای تفاهمنامه توسعه همکاری‌های حمل و نقل ایران عراق گفته بود: در ارتباط با بحث دریایی وزیر حمل و نقل عراق اراده خود را برای لایزوبی اروند نشان داده و از این رو تصمیم گرفتیم عملیات اجرایی را به سرعت انجام دهیم. البته همزمان با این کار، برخی مذاکرات قراردادی توسط وزارت امور خارجه دو کشور انجام می‌شود.

عباس آخوندی تاکید کرد: تصمیم گرفته ایم مقدمات اجرایی لایروبی اروند را طی دو هفته آینده اجرایی کنیم که در این صورت کشتی‌هایی با ظرفیت حدود ۱۲ هزار تن می‌توانند در اروند رود تردد کنند، در حال حاضر کشتی‌هایی با ظرفیت کمتر از ۵ هزار تن در اروند تردد می‌کنند.

چند ماه بعد یعنی اواخر فروردین سال ۹۴ معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی از رایزنی با عراقی‌ها برای خروج شناور‌های مغروق منطقه مشترک اروند خبر داده و گفته بود: سال گذشته یکی دو سفر در این رابطه از طرف مسئولان وزارت راه و شهرسازی کشورمان به عراق و بالعکس انجام شد که امیدواریم امسال به تفاهم درباره خروج شناور‌های مغروق در منطقه مشترک برسیم.

هادی حق‌شناس اظهار کرد:‌ی با بیان این‌که الان شناور‌هایی با آبخور ۵ تا ۷ متر می‌توانند در آبراه اروند تردد کنند، یادآور شد: این در حالی است که در زمان جنگ شناور‌ها با آبخور بیش از ۱۰ متر در اروند تردد می‌کردند که پس از خروج شناور‌های مغروق و لایروبی این آبراه ظرفیت تردد کشتی‌ها با آبخور بیش از ۱۰ متر ایجاد می‌شود.

شرط عجیب عراقی‌ها

وعده و وعید برای زمان آغاز لایروبی اروند همچنان ادامه داشت تا این‌که عراقی‌های برای لایروبی اروند شرط عجیبی گذاشتند. ۱۳ خردادماه سال گذشته عباس آخوندی در دیدار وزیر حمل‌ونقل عراق با اشاره به این‌که مباحث مربوط به راه‌اندازی دفتر مشترک هماهنگی بین ایران و عراق cbc طی چند سال اخیر از سوی ایران پیگیری می‌شود از مشاهده مغروقه‌ها در ساحل بصره ابراز تأسف و تأثر کرده و گفته بود: در ایران کار نجات مغروقه‌ها شروع و بیشتر آن‌ها از بخش ایران خارج شده است، اما مسئله لایروبی رود اروند به قوت خود باقی است که طرف عراقی در صورت اعتقاد به این مسئله باید برای شروع فعالیت دفتر مشترک هماهنگی بین ایران و عراق cbc اقدامات عاجلی را در دستور کار قرار دهد.

وی با اشاره به پیگیری‌های ایران برای رفع مسئله لایروبی اروندرود تصریح کرد: علی‌رغم درخواست ایران برای تشکیل جلسه با وزارت دفاع عراق در این خصوص، متأسفانه این جلسه تشکیل نشد؛ اما باید توجه داشت که ضمن عدم مخالفت ایران با مباحث موردنظر عراق باید با یکدیگر راهکار آن را پیدا کنیم. باید با مواردی همچون ارزیابی اقتصادی و امکان‌پذیری را مورد بررسی قرار دهیم تا به نتیجه موردنظر دستیابیم. درهرصورت ایران در زمینه همکاری نسبت به عراق علاقه بیشتری نشان داده است و به همین خاطر یکی از گلایه‌های ما از عراق عدم توافق در قبال چنین مسائلی است.

وزیر حمل‌ونقل عراق در پاسخ به اظهارات آخوندی، عراق و ایران را اعضای یک خانواده خواند و گفت: ما با زبان فارسی با بندر خرمشهر ارتباط برقرار می‌کنیم، عراق مخالف وضع موجود است و علی‌رغم اینکه رودخانه منحرف‌شده است برخی این تغییرات پیش‌آمده را حق طبیعی می‌دانند.

وی نسبت به امضای توافق بین دو وزارتخانه برای مسئله لایروبی ابراز تمایل کرد و گفت: این توافق در ازای راه‌اندازی راه‌آهن به لاذقیه خواهد بود.

عدم رفع موانع عراقی برای لایروبی اروند

اوایل اسفندماه سال گذشته مدیرکل بنادر و دریانوردی خرمشهر هزینه مورد نیاز برای لایروبی اروندرود را ۱۰۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: موانع لایروبی با عراقی‌ها هنوز برطرف نشده است.

محمد محسنی با بیان این‌که دولت‌ها از ابتدای انقلاب برای بازسازی خرمشهر تلاش کرده‌اند، اما نابسامانی فراوان ناشی از جنگ باعث شده تا کار‌ها به چشم نیاید، افزود: اساسی‌ترین موضوع تجارت آبی، کشتیرانی و آبراه کشتیرانی است. فاصله اروند تا محل تلاقی خلیج‌فارس ۶۲ مایل است. در زمان جنگ کشتی‌های بزرگ در این آبراه غرق شد که مانع تردد شناور‌ها به لحاظ کاهش آبخور شده است.

وی با اشاره به این‌که برای خروج شناور‌های مغروق قرارداد ۶۲.۵ میلیارد تومانی امضا شده است، تصریح کرد: از ۳۹ فروند شناور مورد قرارداد تا کنون ۲۱ فروند سالویج (خارج‌سازی) شده است. پس از خروج شناور‌های مغروق شرایط بازگشت اروند به شرایط قبل از جنگ فراهم می‌شود، ضمن این‌که برای لایروبی اروند تعهدات مشترکی با عراقی‌ها داریم که به صورت جدی آنرا دنبال می‌کنیم. با لایروبی اروند آبخور از ۶ متر کنونی به ۹ متر قبل از انقلاب افزایش یافته و شناور‌ها با ظرفیت ۱۲ هزار تن می‌توانند در این آبراه تردد کنند.

اواخر اسفند سال گذشته معاون وزیر راه و شهرسازی پس از گذشت حدود ۴ سال از وعده دو هفته آخوندی با بیان این‌که همچنان در حال مذاکره با طرف عراقی برای فراهم کردن مقدمات لایروبی اروند هستیم. در این راستا نیز هفته گذشته معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی به عراق سفر کرد و با مقامات مربوطه عراقی مذاکراتی انجام شد. به دنبال این هستیم تا در قالب توافقنامه سال ۱۹۷۵ میلادی اقدامات لازم در این رابطه انجام شود و بتوانیم دفتر مشترک همکاری‌های دریایی (cbc) را راه اندازی کرده و متعاقب آن لایروبی، هیدروگرافی و علائم راهنمایی را انجام دهیم.

راستاد با تاکید بر این که پیش نیاز لایروبی اروند توافق برای راه اندازی دفتر CBC است، گفت: سازمان بنادر و دریانوردی اولین سازمان بعد از جنگ بود که مقدمات تردد شناور‌ها در خرمسهر و آبادان را فراهم کرد. ۴۰ سال است که لایروبی اروند انجام نشده است. طول اروند ۹۲ کیلومتر است که ۱۰ کیلومتر آن مشکل حاد دارد. به دلایل مختلف طبیعی و غیرطبیعی خط تالویگ ۱۰ کیلومتر به سمت عراقی‌هاست و قبل از جنگ شش تا هفت متر در جزر آبخور اروند بود که الان تپه ایجاد شده است.

وی بیان کرد: دو گزینه احیای تالویگ قدیمی و ورود به تالویگ جدید برای لایروبی اروند وجود دارد. در مورد اول باید سی و پنج میلیون مترمکعب لایروبی انجام شود که هزینه مورد نیاز برای انجام آن حدود ۲۰۰

میلیون یورو است. سناریودوم نیز ورود به تالویگ جدید است که در خاک عراق قرار دارد. این سناریو مسائل حقوقی و فنی خود را دارد که سازمان بنادر در این رابطه ذی نفع نیست و باید سایر دستگاه‌ها از جمله وزارت امور خارجه اقدامات لازم را انجام دهند.

تداوم اختلاف با عراقی‌ها

معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در جدیدترین اظهارنظر درباره لایروبی اروند گفته است: مبنای اختلاف ایران و عراق نیز خط‌القعر (تالویگ) جدید است. اگر بخواهیم خط‌القعر قبل از انقلاب اسلامی را احیا کنیم می‌توانیم اینکار را انجام دهیم، گرچه هزینه لایروبی سنگینی برای کشور و سازمان بنادر و دریانوردی دارد، اما آمادگی اینکار را داریم.

هادی حق‌شناس تصریح کرد: در هر حال این تصمیم را باید مقامات عالی هر دو کشور ایران و عراق بگیرند، آیا منتظر عراقی‌ها بمانیم برای خط القعر جدید یا برگردیم به تالویگ قدیم، ما منتظر تصمیم گیری هستیم.

وی پیش‌تر گفته بود: حداقل ۱۰ کیلومتر از اروند با مشکل حاد تردد شناور‌ها مواجه است. برای لایروبی اروند باید ده‌ها شناور مغروقه‌ها در بستر این رودخانه خارج شوند تا بتوان عمق آبخور این آبراه را از ۳ متر فعلی به ۹ متر افزایش داد. به همین منظور مذاکره با طرف عراقی در قالب مفاد توافقنامه ۱۹۷۵ الجزایر که خط تالوگ را به عنوان مرز دو کشور معین کرده است، ادامه دارد تا عراقی‌ها به تشکیل گروه کاری مشترک CBC راغب شوند.

وی گفت: احیای خط القعر قدیمی که در توافق نامه الجزایر به آن اشاره شده به ۳۵ میلیون مترمکعب لایروبی و ۲۰۰ میلیون یورو سرمایه گذاری نیاز دارد. یا باید این هزینه را تأمین کرد و یا اینکه باید سراغ خط القعر جدید برویم که داخل خاک عراق است.